احمد رأفت – چهارم فوریه ۲۰۲۱ پیکر بیجان و گلولهخوردهی لقمان سلیم پژوهشگر سرشناس شیعه لبنانی و منتقد سرسخت حزبالله در منطقه زهران در جنوب لبنان در داخل اتومبیل او پیدا شد.
لقمان سلیم با پنج گلوله به قتل رسید. اگرچه رسما هنوز مشخص نشده است چه کسی یا کسانی و یا چه گروهی این پژوهشگر لبنانی را به قتل رسانده است، ولی دوستان و خانواده او شکی ندارند که حزبالله دستور قتل لقمان سلیم را صادر کرده است.
لقمان سلیم در سال ۲۰۱۹ پس از آنکه بارها به قتل تهدید شده بود و گلولهای را با پست دریافت کرده و بر دیوار خانهاش در «حاره حریک»، یکی از محلات جنوبی بیروت نیز کلمه «خائن» را خطاب به وی نوشته بودند، بیانیهای منتشر کرد که در آن بدون بازی با کلمات مینویسد اگر اتفاقی برای او بیافتد مسئول مستقیم آن حسن نصرالله دبیرکل حزبالله و نبیه بری رئیس پارلمان لبنان و رهبر جنبش امل هستند.
در سال ۲۰۱۹ هواداران حزبالله خیمهای که در یکی از میادین بیروت قرار بود میزبان لقمان سلیم برای یک سخنرانی باشد را نیز به اتش کشیده بودند.
راشا امیر سلیم نویسنده و خواهر لقمان در گفتگو با کیهان لندن میگوید «کافیست ببینیم لقمان در کدام منطقه به قتل رسیده و کی آن نواحی را کنترل میکند تا دریابیم چه کسی او را به قتل رسانده است و کی دستور قتل او را صادر کرده است.»
لقمان سلیم یکی از پژوهشگران برجسته لبنانی است که مرکز «امم» را تاسیس کرده بود. این مرکز بارها اسناد و مدارکی را منتشر کرده که مواضع حزبالله و امل را مورد انتقاد قرار داده و در آنها از این دو سازمان به عنوان «بازوی اجرائی» جمهوری اسلامی نام برده شده است. لقمان سلیم و خواهرش راشا همچنین یک مرکز انتشاراتی با نام «دارالجدید» را پایهگذاری کرده بودند که از جمله یکی از کتابهای حجتالاسلام محمد خاتمی رئیس جمهوری اسلامی پیشین در ایران را به عربی ترجمه و منتشر کرده است.
-خانم امیر سلیم، چرا فکر میکنید حزبالله تصمیم به کشتن برادر شما گرفت؟
-برادرم همشه میگفت تنها سلاح او عقایدش هستند. لقمان به خوبی میدانست که نظرات او از مرزهای لبنان عبور میکنند و به گوش جهانیان میرسند و به همین دلیل کسانی که او آنها را به باد انتقاد میگرفت از او وحشت داشتند و بالاخره هم تصمیم به قتل او گرفتند. مواضع لقمان که انسان متفکری بود مانند آب زلال بودند و به همین جهت نیز شنیده میشدند. او فقط کسانی را که با او همنظر بودند مخاطب قرار نمیداد بلکه روی سخناش عمدتا با کسانی بود که نظر متفاوت داشتند و میخواست آنها را با واقعیت های تلخ لبنان امروز آشنا سازد.
-لقمان سلیم به عنوان یکی از منتقدین سرسخت حزبالله شهرت داشت…
-… بله، لقمان معتقد بود که حزبالله سالهاست که درگیر بحران داخلی عمیقی است و ریزش در داخل این سازمان آغاز شده است. او میگفت مقابله با اسرائیل دیگر برای به حاشیه راندن این بحران کافی نیست و برای همین نیز حزبالله دامنه فعالیتهایش را در خارج از مرزهای لبنان گسترش داده بود تا شاید بتواند با بحرانسازی در خارج از لبنان، بحران داخلی خود را برای مدتی به تعویق بیاندازد.
-چرا شما خواهان کالبدشکافی جدیدی در یک بیمارستان خصوصی در بیروت شدید؟ به دنبال کدام حقیقت هستید که در کالبدشکافی اول مشخص نشده؟
-کالبدشکافی در بیمارستان صیدون (جنوب لبنان) ابهامات بسیاری داشت و ما میخواستیم بدانیم آیا قبل از شلیک به برادرم او را شکنجه هم کرده بودند یا نه. ما امروز در لبنان با نیروهایی مواجه هستیم که به دنبال بازسازی کشور نیستند، بلکه میخواهند این کشور را به کشتارگاه تبدیل کنند و همه را وادار به سکوت کنند. ولی حداقل در مورد خانواده ما کاملا در اشتباه هستند، ما نه تنها سکوت نخواهیم کرد بلکه با صدای بلندتر صحبت خواهیم کرد، ولی نه به زبان آنها که زبان مرگ است.
-چرا خانواده شما خواهان تحقیقات بینالمللی در مورد قتل لقمان شده؟ آیا به دستگاه قضائی لبنان اطمینان ندارید؟
-من و مونیکا [مونیکا برگمن مستندساز و همسر آلمانی لقمان سلیم] هیچ اعتمادی به دستگاه قضائی لبنان نداریم و مشخص نیست آنها در خدمت کدام گروه و حزب هستند. آنچه من میگویم یک حدس و گمان نیست. تا کنون هیچکدام از تحقیقات دستگاههای امنیتی و قضائی لبنان واقعیتها را بیان نکرده و یا اصلا به نتیجهای نرسیده است. آخرین آنها تحقیقات در مورد انفجار در بندر بیروت است. بعد نیست که لقمان را در پیامد افشاگریهایش در همین رابطه کشته باشند.
-لقمان سلیم در این رابطه چه افشاگریهایی کرده بود؟
-لقمان در آخر یک مناظره تلویزیونی با شبکه «الحدث» پای سوریه و روسیه را در انفجار بندر بیروت به میان کشیده و معتقد بود نیترات آمونیومی که باعث این انفجار شد با مشارکت روسیه به بیروت رسیده و در بندر انبار شده بود و قرار بود در فرصت مناسب به سوریه منتقل شود تا در آنجا برای بمباران علیه مردم بیگناه مورد استفاده قرار بگیرد. لقمان معتقد بود که انفجار در بندر بیروت مصداق جنایت جنگی است و این پرونده باید در مراجع قضائی بینالمللی مورد بررسی قرار گیرد.
-شما فکر میکنید جمهوری اسلامی نیز در قتل لقمان سلیم نقش داشته؟
-من مدارکی مبنی بر نقش مستقیم جمهوری اسلامی در این جنایت ندارم، ولی با توجه به وابستگی کامل حزبالله به حکومت ایران، بعید نیست که این تصمیم با اطلاع مقامات تهران و یا اطلاع سفارت آن در بیروت گرفته شده باشد. درخواست تحقیقات بینالمللی در مورد قتل برادرم برای روشن شدن آمران و عاملان این جنایت است. بدون شک درخواست خلع سلاح حزبالله و تبدیل آن به یک حزب لبنانی و نه عامل یک دولت خارجی، میتواند یکی دیگر از دلایل قتل برادرم باشد.
اینهمه در حالیست که قتل لقمان سلیم به نگرانیهای بسیاری در لبنان دامن زده است. آیا اسکندرانی روزنامهنگار وبسایت خبری «ناسیونال» ضمن گزارشی در این زمینه و اشاره به تهدیدهای مکرر سلیم و دیگر روزنامهنگاران لبنانی منتقد حزبالله همچنین در توئیتی نوشت «قتل لقمان سلیم ما را به یاد ترور دیگر نویسندگان و روشنفکران طی دههها میاندازد که بیشتر آنها بدون مجازات قاتلان ماند.»
Lokman Slim’s killing reminded many of us of the assassinations of other writers& intellectuals over the decades, most of them murdered with total impunity.https://t.co/taTdGcT2Dn via @TheNationalNews
— Aya Iskandarani (@Aya_Isk) February 6, 2021
«دیلی استار» روزنامه انگلیسی زبان بیروت نیز به نقل از محرم رباح استاد دانشگاه، مینویسد: «این اتفاق یک تراژدی است. همه کسانی که لقمان را میشناختند میدانند چه کسانی دشمن او بودند.»
اینکه حزبالله هیچگونه انتقادی را تحمل نمیکند موضوع پوشیدهای نیست به ویژه اگر انتقادات از سوی روزنامهنگاران و محافل شیعی باشد. روزنامهنگاران و شخصیتهای شیعه بسیاری چون دیما صادقی، لونا صفوان، محاسن مورسال و دیگران در هفتههای اخیر به خاطر انتقاد از عملکرد حزبالله و رهبرانش تهدید به مرگ شدهاند.
در ماه ژوئن گذشته لیندا خطیب پژوهشگر منتقد حزبالله از سوی این سازمان متهم به «همکاری با اسرائیل» شد و قرار است محاکمه شود.
قاسم قصیر تحلیلگر نزدیک به حزبالله پس از نقد این گروه، مجبور به عذرخواهی رسمی شد. او در گفتگویی با شبکه تلویزیونی «NBN» نزدیک به جنبش امل به «دو مشکل عمده حزبالله» اشاره کرده بود. مشکل اول، به گفته این تحلیلگر شیعه، «رابطه حزبالله با جمهوری اسلامی» و شخص علی خامنهای است. قاسم قصیر نیز چون لقمان سلیم گفته بود حزبالله باید «به یک حزب لبنانی» تبدیل شود و از پیروی از «ولایت فقیه» دست بردارد. مشکل دوم، به گفته قاسم قصیر، نقشی است که حزبالله به خواست جمهوری اسلامی در منطقه بر عهده گرفته است. او گفته بود «حزبالله باید به فعالیتهای خود در خارج از لبنان خاتمه دهد و به لبنان بازگردد.» خواستههایی که از اکتبر ۲۰۱۹ تا امروز بارها و بارها در خیابانهای لبنان از سوی معترضین مطرح شده است. ۷۲ ساعت بعد از این سخنان در شبکه تلویزیونی وابسته به جنبش امل، قاسم قصیر مجبور به پس گرفتن انتقادات خود و اعلام وفاداری به حزبالله و «محور مقاومت» شد!