روشنک آسترکی – با گذشت ۱۷ روز از اعتراضات مردمی در استان سیستان و بلوچستان، بازداشت معترضان و فعالان مدنی ادامه دارد. در شرایطی که نیروهای امنیتی و انتظامی با سرکوب شدید مردم توانستند از ادامه اعتراضات جلوگیری کنند اما منابع محلی می‌گویند اختلال در شبکه اینترنت در برخی نقاط این استان همچنان ادامه دارد.
کانال تلگرامی «رصد بلوچستان» گزارش داده که اعتراضات در بلوچستان همچنان در واکنش به کشتار سوخت‌بران در برخی از شهرهای بلوچستان به صورت پراکنده در جریان است. به گزارش «رصد بلوچستان» روز سه‌شنبه ۱۹ اسفندماه ۹۹، معترضان ناشناس در اعتراض به کشتار سوخت‌بران توسط سپاه، سه تن از نیروهای ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در شهرستان سراوان را کشته و زخمی کردند.
در دو مورد دیگر از اعتراضات پراکنده مردم در این استان، معترضان جاده زرآباد به کنارک و جاده ترانزیتی سرباز به چابهار حدفاصل روستای حیط (نظرآباد) را در روزهای گذشته برای ساعاتی بستند.
در مقابل این اعتراضات، بازداشت معترضان نیز در شهرها و روستاهای مختلف استان جریان دارد. در نخستین روزهای آغاز اعتراضات ده‌ها نفر در این استان بازداشت شدند و اکنون کانال تلگرامی «رصد بلوچستان» از بازداشت ۱۲ نفر دیگر از معترضان خبر داده است.
عبدالغفور قادری نیز یکی از شهروندان بلوچ ساکن چابهار بوده که با اسم مستعار در اینستاگرام فعالیت داشته اما پس از شناسایی بازداشت شده است.
اینترنت نیز در برخی نقاط استان سیستان و بلوچستان همچنان با اختلال روبروست. ناپایدار بودن وضعیت اینترنت به کسب و کارهایی که به اینترنت وابسته بوده و روند تحصیل دانش‌آموزان و دانشجویان به شدت زیان وارد کرده است.
قطع کردن اینترنت به یکی از ابزارهای جمهوری اسلامی برای سرکوب معترضان تبدیل شده است. روپرت کولویل سخنگوی کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد در نشست روز جمعه ۱۵ اسفندماه ۹۹ در نشست این سازمان در ژنو با ارائه گزارشی درباره وضعیت سیستان و بلوچستان به قطع اینترنت نیز اشاره کرده و گفته است: «به دنبال اختلال در شبکه‌های محلی داده تلفن همراه، بررسی دقیق تعداد کشته‌شدگان دشوارتر شده است. ما عمیقاً از خاموش شدن گسترده اینترنت در چندین شهر در استان سیستان و بلوچستان، با هدف آشکار جلوگیری از دسترسی به اطلاعات مربوط به آنچه در آنجا اتفاق می افتد نگران هستیم. خاموش کردن و بستن اینترنت اصول ضروری و متناسب اعمال شده در محدودیت‌های آزادی بیان را نقض می‌کند و نقض قوانین بین‌المللی حقوق بشر است. ما از مقامات می‌خواهیم فوراً دسترسی به اینترنت را در مناطقی که قطع است برقرار کنند.»
کمپین فعالان حقوق بشر ایران نیز در گزارشی اعلام کرده که در اعتراضات سیستان و بلوچستان «دست‌کم ۲۳ نفر» به دست نیروهای امنیتی کشته شده‌اند. در این گزارش آمده که «ایجاد اختلال در شبکه اینترنت استان سیستان و بلوچستان در زمان شدت گرفتن ناآرامی‌ها نشان از تداوم روند نگران‌کننده‌ای دارد که طبق آن در هر مقطع زمانی که حکومت با اعتراضات مردمی روبروست، دسترسی به اینترنت را مسدود می‌کند تا از این طریق هم به رویه سرکوب خشونت‌بار مردم ادامه دهد و هم امکان برقراری ارتباط و سازماندهی بین معترضان را ناممکن کند.»
در ادامه این گزارش آمده که «این روند و بهره مقامات جمهوری اسلامی از حربه قطع و ایجاد اختلال در شبکه اینترنت، قدرت و امکان نیروهای امنیتی را در استفاده بی‌رویه از خشونت علیه معترضین بیشتر می‌کند.»
https://kayhan.london/1399/12/14/%da%a9%d9%85%d9%be%db%8c%d9%86-%d9%81%d8%b9%d8%a7%d9%84%d8%a7%d9%86-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82-%d8%a8%d8%b4%d8%b1-%d8%af%d8%b1-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86-%da%a9%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d8%b4%d8%af%d9%86
از سوی دیگر با آغاز اعتراضات در سیستان و بلوچستان و قطع اینترنت در این استان، موضوع توسعه نیافتگی شبکه این استان نیز در کنار دیگر کمبودهای گسترده در این منطقه مطرح شده است. برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز با یادآوری قطع سراسری اینترنت در آبان۹۸ تأکید می‌کردند که اینترنت پس از اعتراضات آبان ۹۸ نیز اینترنت در سیستان و بلوچستان ده روز پس از دیگر نقاط ایران وصل شد.
علی معین افشاری کارشناس راه‌اندازی سیستم‌های مخابراتی که سابقه حضور در بخشی از پروژه‌های توسعه اینترنت در استان سیستان و بلوچستان را نیز دارد، درباره توسعه اینترنت در این استان به کیهان لندن می‌گوید: «تا ۱۰ سال پیش حکومت به اینترنت بیشتر به عنوان یک کالای تجاری و خطرناک نگاه می‌کرد نه یک بستر ارتباطی که مورد نیاز جامعه است. به همین دلیل کار تخصصی و دقیقی روی زیرساخت و توزیع آن صورت نمی‌گرفت. بسته به میزان تقاضا در هر شهر و استانی خدمات اینترنت در آن توسعه بیشتری پیدا می‌کرد و عملاً تمرکز بر روی درآمد بیشتر است نه کیفیت خدمات، به همین جهت به مرور و با گسترش تقاضا محدودیت‌های زیرساختی خودشان را نشان دادند و ایجاد مشکل کرد ولی از آنجا که مصرف‌کننده یعنی مردم جزو اولویت‌های مسئولان جمهوری اسلامی نیستند مشکلات و کمبودها اکثراً به صورت مقطعی و موردی برطرف می‌گردد نه با کار تخصصی و برنامه‌ریزی؛ استان سیستان و بلوچستان نیز از این قاعده مستثنا نیست و مضاف بر آن این استان مشکلات خاص خودش را نیز دارد از جمله محرومیت بسیار و وسعت زیاد.»
این کارشناس راه‌اندزای سیستم‌های مخابراتی می‌افزاید که «فواصل طولانی بین شهرها و روستاها و مناطقی که حتی امکانات اولیه زندگی در آنها موجود نیست، توسعه زیرساخت‌های مخابراتی این استان را با مشکلات جدی‌تری روبرو کرده، و متأسفانه در اکثر پروژه‌های مخابراتی این استان به دلیل هزینه بالای اجرا و سود کمتر نسبت به هزینه جزو اولویت‌های آخر قرار گرفته، بطور مشخص در پروژه توسعه فاز ۶ همراه اول که مسئول مستقیم راه‌اندازی سایت‌های نسل سه موبایل بخشی از کشور بودم استان سیستان و بلوچستان آخرین استانی بود که تجهیزات در اختیارش قرار گرفت و از نزدیک شاهد بودم که چگونه نیروهای حرفه‌ای و سختکوش استان با تلاش شبانه‌روزی خودشان در نصب سعی کردند تا این تأخیر را جبران نمایند. یا در پروژه فیبر نوری متأسفانه شاهد این هستیم که علاوه بر تأخیر، انجام کار هم بطور رانتی و با نگاه غیرتخصصی انجام می‌شود. برای نمونه محمدجواد آذری جهرمی دی‌ماه امسال پروژه فیبر نوری زیرساخت استان سیستان و بلوچستان را که در کنار بهبود وضعیت اینترنت استان می‌توانست با اشتغالزایی و درآمدزایی برای شرکت‌های تخصصی و بومی همراه باشد به قرارگاه خاتم واگذار کرد و بودجه آن کلاً به جیب سپاه ریخته شد.»
همزمان با قطع اینترنت در استان سیستان و بلوچستان طی اعتراضات اخیر که از پنجم اسفندماه آغاز شد، برخی گزارش‌ها حکایت از آن داشت که فقط اینترنت موبایل در استان قطع بود اما در همین حال گفته می‌شد که به دلیل نوع شبکه اینترنت استان، قطع اینترنت موبایل در سیستان و بلوچستان به معنای قطع کل اینترنت است.
علی معین افشاری می‌گوید که «چنین ادعایی خیلی دقیق نیست. در همین مدت بودند برخی از ساکنان این استان که از طریق اینترنت خانگی در شبکه‌های اجتماعی حضور داشتند که البته این حضور کم بود، این مسئله بر می‌گردد به استفاده بیشتر مردم از گوشی هوشمند و اینترنت موبایل در سراسر کشور، اگر توجه بفرمایید از زمانی که شبکه نسل سه موبایل به‌صورت تجاری راه‌اندازی گردید، تعداد کاربران اینترنت در ایران افزایش چشمگیری پیدا کرد همچنین با پیشرفت گوشی‌های هوشمند عملاً این گوشی‌ها جایگزین کامپیوترهای خانگی شدند، مردم ساعات زیادی از روز را در بیرون از خانه بسر می‌برند پس انتخاب اینترنت همراه گزینه مناسب‌تری نسبت به اینترنت‌های ثابت برای کاربران است، ضمن مشکلاتی که برای دریافت اینترنت ثابت وجود دارد، از جمله مدت زیادی که باید در انتظار نصب اولیه باشند و اگر مخابرات ظرفیت خالی برای ارائه خط داشته باشد تازه پس از نصب با مشکلاتی مانند کهنه بودن سیم‌کشی های مخابرات و یا سیم‌کشی غیر استاندارد داخل منزل و کاهش سرعت روبرو هستند که پشتیبانی و اقدامی برای رفع آنها توسط ارائه دهنده خدمات اینترنت صورت نمی‌گیرد. البته در ارتباط با استان سیستان و بلوچستان باید این نکته را هم در نظر داشته باشیم که به دلیل فقر و محرومیت و سهمی که اینترنت در کسب و کارهای این استان دارد، تعداد کمتری از افراد در منزل و یا محل کار دارای سیستم خانگی و یا لپ‌تاپ هستند و بیشتر از اینترنت موبایل استفاده می‌کنند.»
این کارشناس راه‌اندازی سیستم‌های مخابراتی درباره آنچه در آبان۹۸ در ارتباط با قطع اینترنت و دیرتر وصل شدن اینترنت سیستان و بلوچستان اتفاق افتاد می‌گوید: «در آبان۹۸ با بالا گرفتن اعتراضات در مدت کمتر از ۲۴ ساعت اینترنت کل کشور را یکجا قطع کردند و شبکه ملی اطلاعات را با تأخیر وارد مدار نمودند، ولی پس از اتمام سرکوب و کشتار گسترده معترضین، اتصال مجدد شهرها به اینترنت بین‌الملل تک به تک و با مجوز شورای عالی امنیت ملی صورت گرفت که توسط وزارت ارتباطات به اپراتور ابلاغ می‌گردید، مجوز اتصال شهر چابهار به اینترنت پیش از سراوان داده شده بود ولی به دلیل مشترک بودن تعاریف دیتای سایت‌های آنها در شبکه موبایل همراه اول امکان اتصال جداگانه چابهار به تنهایی وجود نداشت که با فشار نماینده چابهار، وزیر ارتباطات به‌صورت اضطراری خارج از برنامه اداری دستور جداسازی و تغییر تعاریف سایت‌های چابهار از سراوان و سرباز را داد و پس از اعمال تغییرات اینترنت چابهار را وصل و شهرهای سراوان و سرباز را همچنان در خاموشی نگه داشتند، این دو تقریباً آخرین شهرهایی بودند که وضعیت اینترنت آنها پس از قطع و اختلال گسترده به حالت عادی برگشت.»
https://kayhan.london/1399/12/09/%d8%b3%d8%b1%d8%a7%d9%88%d8%a7%d9%86%d8%9b-%d8%a8%d9%88%db%8c-%d8%ae%d9%88%d9%86-%d9%88-%d8%a8%d8%a7%d8%b1%d9%88%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d8%b2%d8%a7%d8%af%da%af%d8%a7%d9%87-%d8%ae%d9%88%d8%b1%d8%b4%db%8c
در اعتراضات اخیر در سیستان و بلوچستان و همچنین اعتراضات سراسری آبان۹۸ بر خلاف رویه‌ای که در اعتراضات سال ۸۸ جریان داشت، خطوط موبایل اگرچه با اختلال روبرو بود اما قطع نمی‌شد. به گفته علی معین افشاری این راهکار نیروهای امنیتی برای شناسایی و رصد معترضان است: «در چند سال اخیر آنتن گوشی در اعتراضات قطع نمی‌شود و بیشتر اینترنت موبایل‌ها قطع می‌گردد، این کار به دو دلیل است؛ یکی اینکه هماهنگی‌ها و ارسال اطلاعات اگر در پلتفرم‌های امن روی بستر اینترنت صورت بگیرد قابل ردگیری و کنترل نیست و ضمن ارسال تصاویر سرکوب و کشتار رژیم به دنیا در مدت زمان کوتاهی هماهنگی‌های گسترده‌ای برای نقاط تجمع می‌تواند شکل بگیرد ولی نکته دوم که تا کنون به آن پرداخته نشده این است که گوشی موبایل برای دریافت و برقراری تماس هر لحظه آنتن‌های اطراف خودش را اسکن و اطلاعات موقعیت مکانی خودش را به شبکه ارسال می‌کند و این اطلاعات در آنجا ذخیره می‌شود؛ این یک روند طبیعی و ضروری برای وصل شدن موبایل است، ولی نیروهای امنیتی با رصد این فرایند شبکه موبایل به راحتی می‌توانند به اطلاعات موقعیت مکانی کاربران دسترسی پیدا کنند اطلاعاتی مانند محل‌هایی که تجمع در آنها رو به گسترش است، تعداد تقریبی جمعیت، مسیر حرکت جمعیت و حتی محل زندگی افراد؛ بر اساس این اطلاعات نیروهای امنیتی می‌توانند به سرعت آرایش نیروهایشان را تغییر داده و در نتیجه سرکوب راحت و گسترده‌تری انجام دهند.»
این کارشناس به مردمی که در اعتراضات شرکت می‌کنند توصیه می‌کند که «گوشی موبایل خودشان را پیش از خروج از منزل تا زمان بازگشت روی حالت پرواز قرار بدهند و در طول مسیرها به هیچ عنوان حتی برای تماس کوتاه در کوچه پس کوچه امن نیز گوشی را فعال نکنند؛ تاریخچه حرکت و توقف موبایل شما در شهر مشخص است و این یک تصویر کلی از محل زندگی و ترددهای روزانه شما ایجاد می‌کند و از طریق آنالیز آن، نیروهای امنیتی می‌توانند پیدا کنند که شما برای شرکت در تظاهرات به آن نقطه مراجعه کردید یا محل تردد روزمره و عادی شما است؛ امنیتی‌ها تا حدودی در ارسال پیامک‌های تهدیدآمیز نیز از این اطلاعات استفاده می‌کنند؛ حالت پرواز گوشی این وظیفه را دارد که مانع جستجو و ارسال و دریافت هرگونه فرکانسی در گوشی گردد، به همین دلیل بخش‌های مربوط به سیگنال آنتن، مکان‌یاب، بلوتوث و وای‌فای را قطع می‌کند، بنابراین فعال کردن آن هم مانع رسیدن اطلاعات به نیروهای امنیتی می‌شود و هم از خطر شناسایی معترضین از طریق سیگنال موبایل جلوگیری می‌کند.»
مطلب بدرد بخور و عالی بود
اینترنت ارزان ساعات غیرپیک حذف شد.