حجتالاسلام حسن روحانی برای شرکت و سخنرانی در هفتادمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد راهی نیویورک شد. در حاشیه این سفرها معمولا گفتگوهای سیاسی و رسانهای نیز پیش میآید. در این گفتگوها طبیعتا تلاش میشود تا شرایط مثبت و خوبی از وضعیت کشور ترسیم شود، رو به جهان خارج و رو به ملل دیگر و پشت به ملت خویش.
اما همان گونه که سخنان بیپایه محمد جواد ظریف درباره نداشتن زندانی سیاسی بیدرنگ با اعتراض همراه با سند و مدرک از سوی خود زندانیان سیاسی پیشین و کنونی روبرو شد، هیچ ادعای دروغی از سوی کسانی که شاهدان زنده هستند بیپاسخ و بدون واکنش نمیماند. چه بسا به همین دلیل روحانی در گفتگوی خود با برنامه تلویزیونی «۶۰ دقیقه» در شبکه سی بی اس آمریکا درباره دستاوردهای دولت خود محتاطانه گفت که در زمینه حقوق بشر تا کنون موفق نبوده ولی دستاوردهایی نیز داشته است.
حدس و گمان بر سر اینکه حسن روحانی در سخنرانی روز دوشنبه خود که به عنوان دهمین سخنران پشت تریبون قرار خواهد گرفت چه خواهد گفت کم نیست. حتی گفته میشود احتمال دارد وی بر خلاف حجتالاسلام خاتمی، رییس جمهوری «اصلاحات»، شجاعت به خرج داده و با باراک اوباما رییس جمهوری آمریکا دست هم بدهد. بعید نیست. البته ظاهرا خود روحانی مانند خاتمی در همان زمان و در مقابل بیل کلینتون، نه تنها هیچ اشکالی در این ارتباط نمیبیند بلکه آن را خوب نیز میداند. اما گذشته از شرایط سیاسی و اقتصادی متفاوت، پشتگرمی رهبرانه و سپاهیانه و بسیجیانه حسن روحانی و همچنین نقش امنیتی او را محمد خاتمی نداشت. از همین رو کم نیستند کارشناسانی که امضای توافق اتمی را با فروپاشی جمهوری اسلامی همسان میشمارند: تلاش برای حذف شعارهای مرگ بر آمریکا هم از در و دیوار و هم از نمازهای جمعه و گردهماییهای حکومتی بسیار پرمعناست. اگرچه «دشمن» به «نفوذ» و به یک موجود انتزاعی تبدیل میشود که با معنا و تفسیری کشدار میتواند یقه هر کسی را بگیرد.
با همه اینها، گذشته از اینکه حسن روحانی رو به ملل دیگر چه بگوید، که گمان نمیرود فراتر از آنچه باشد که تا کنون گفته است، مهم آن است که آنچه را در سیاست خارجی دستاورد میشمارد و آنچه را رهبرش «نرمش قهرمانانه» قلمداد کرده است، بتواند به دستاورد واقعی ملت خود تبدیل کند و نظام جمهوری اسلامی دست به یک «نرمش قهرمانانه» هم در سیاست داخلی بزند. نرمشی که در روزهای اخیر، برعکس آن را شاهد هستیم: ادامه و تشدید فشار بر فضای سیاسی و اجتماعی کشور برای جلوگیری از «نفوذ»!