نازنین انصاری ـ شرکت در هر کنفرانس بازرگانی نه برای من کار آسانی است و نه برای گردانندگان آن. من برچسب کیهان لندن را دارم، نشریه‌ای که شهرتش به خاطر طرفدارى پر و پا قرص به رهبری جمهوری اسلامی نیست.
موارد نقض حقوق بشر، عدم کارآیی دستگاه عدالت و دادگستری، فساد مالی و همچنین مدیریت نامطلوب و بالاخره بی‌علاقگی و بی‌توجهی و سوء مدیریت در بهره‌برداری از منابع طبیعی و انسانی کشور، موضوعاتى هستند که کیهان لندن پوشش مى‌دهد. این نوع مطالب نه به دل زمامداران جمهوری اسلامی مى‌نشیند و نه طرفدار بین کسانى دارد که به نوعى دنبال سازش با نظام هستند. به همین دلیل در پایان هفتۀ گذشته با کنجکاوی آمیخته با پریشانی خاطر در اجلاس دومین گردهمآیی بازرگانی ایران و اروپا، در ژنو شرکت کردم.
این کنفرانس نخستین گردهمآیی بود که پس از امضای موافقت‌نامۀ ایران با شش کشور در ماه ژوئیه، تشکیل می‌شد. هدف این اجتماع بررسى و مذاکره دربارۀ موضوعاتى، از بازرگانی گرفته تا دیپلماسی تجاری بود. ولى در عین حال امید به معاملات سودآور، شرکت‌های خصوصی ایرانى و مؤسسات متعلق به جمهوری اسلامی را که تشنه و گرسنۀ سرمایه‌گذاری‌ها در ایران هستند راهى ژنو کرده بود تا با مشاوران اروپایی و شرکت‌های سرمایه‌گذاری ملاقات کنند.
نمایندگان بورس تهران، شرکت ملی نفت ایران، بانک مرکزی، اتاق بازرگانی تهران همراه با شرکت بیمۀ رازی، بانک پاسارگاد، بانک سرمایه‌گذاری صنعتی ایران، شرکای تورکواز (فیروزه)، بانک سرمایه‌گذاری امین، بانک سرمایه‌گذاری ساراوا و کاردان، بخشی از صد و پنجاه مؤسسۀ ایرانی بودند که با همتایان اروپایی خود و همچنین مؤسسات مهم و صاحب اعتبار مالی در محیطی پر از تجمل و مشرف به دریاچۀ لمان دیدار و مذاکره کردند.
خود برنامه واجد تمام عوامل لازم برای ایجاد فرصت‌های طلایی بود، بخصوص سخنرانان و دیپلمات‌هاى ارشد اروپایی مانند دومینیک دو ویلپن وزیر امور خارجه و نخست وزیر پیشین فرانسه، رئیس شرکت معتبر آلستوم (پیشرو جهانی ژنراتورهای برق، انتقال نیرو و زیربنای راه آهن)، رئیس «آر. دبلیو. ای» (یکی از پنج شرکت طراز اول برق و گاز) و همچنین مدیر اجرایی بانک و هندوجا پیلورمرچنت ای ـ جی. اما فقدان حضور بانک هاى طراز اول اروپایى از امید نیل به نتیجه کاسته بود.
بیانات جیولیا هاس سفیر سویس در ایران، و مشاوران برجستۀ بین‌المللی مانند جرج کلاینفلد از کلیفوردجانس و چارلز هولیس از «اف. آی. ال» اثر نا مطلوبى روى هیئت ایرانى داشت. مشاوران بین‌المللى به حضار خاطرنشان ساختند تا زمانی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ایران را تأیید نکند و ایران تدابیر لازم را اتخاذ نکرده و «برجام» عملی نشده است، باز هم انجام معاملات با ایران مستلزم رعایت شرایط تحریم‌ها خواهد بود، و تحریم‌هاى مربوط به برنامه هسته‌اى تا ۲۰۱۶ و یا حتى۲۰۱۷ برداشته نخواهند شد.
هاس سفیر سویس اظهار داشت «برخی از تحریم‌ها که بر دست اندرکاران ایرانی تحمیل شده حذف شدنی نیست زیرا ارتباطی با مسألۀ انرژی اتمی ندارد و به دلایل دیگری تحمیل شده و مربوط به قبل از زمانی است که مسألۀ اتمی به صورت کنونی مطرح شده است. به این دلیل من تصور می‌کنم ایران یکی از آن گروه کشورهایی است که مؤسساتی که برای انجام معامله به آنجا می‌روند باید مشتری خود را به دقت بشناسند و بدانند صاحبان سهام اینها چه شرکت‌ها و مؤسساتی هستند.» آقای هاس همچنین اظهار داشت «عاملی که در معامله با ایران واجد اهمیت است تنها اقتصادی و مالی نیست بلکه جنبۀ سیاسی نیز دارد» وی همچنین خاطرنشان ساخت که از نقطه نظر معاملات بازرگانی، ایران است که به بقیۀ دنیا نیاز دارد و نه برعکس.
کارشناسان دیگر نیز به همین نحو با واقع‌بینی ابراز عقیده کردند. پیروزان پروین رئیس بخش هند و ایران در مؤسسۀ «دنتون یوروپ» که مشاور سرمایه‌گذاری در ایران است، به شرکت‌هایی که مایل به سرمایه‌گذاری در ایران هستند هشدار داد که نحوۀ کنونی حسابداری در ایران، با استانداردهای بین‌المللی اختلاف فراوان دارد.
بارتلمی هلگ شریک یک شرکت ایرانی به نام شرکت مشاورۀ سرمایه‌گذاری «آ.سی.ال» هشدار داد که اشخاص و کمپانى‌هایى که مایل به سرمایه‌گذاری در ایران هستند باید بدانند که شرکای آنها از نظر سیاسی وابستگی‌های «بارز و نه فاسد» با مقامات کشور دارند. برخی ممکن است استدلال کنند که این گونه مسائل در تمام بازارهایی که درهای خود را به روی قبول سرمایه و انجام معامله باز می‌کنند، وجود دارد؛ ولی یک مانع و مشکل بزرگ در این کشور آن است که اولویت در ایران سیستم قضایی انقلابی کشور و دادگاه ها و قوانین یک‌جانبۀ حاکم بر آن می‌باشد.
دومینیک دوویلپن در نطقی زیر عنوان «تاریخ و مسیر روابط ایران و اروپا» اظهار داشت که با اینکه جمهورى اسلامى همواره در خاورمیانه تهدیدی به شمار می‌رود اما ایران یک مرکز تمدن و فرهنگ محوری محسوب می‌شود و اجرای نقشی را در منطقه به عهده دارد. ولی برای اجرای چنین نقشی باید از صدور رقابت داخلی تندروها و میانه‌روها به کشورهای دیگر خودداری کند.
یکی از جالب ترین سخنرانان این کنفرانس، ساندرا جووارا ملون معاون اجرایی «جستجو برای ایجاد تفاهم» بود که یکی از بزرگترین و معتبرترین سازمان‌های غیردولتی استقرار صلح و تبدیل مناقشات به شمار می‌رود.
ملون توضیح داد که چگونه سازمان متبوع‌اش از سال ۱۹۹۶ برای بهبود روابط بین آمریکا و ایران فعالیت می‌کند. این فعالیت‌ها نظیر فراهم آوردن مقدمات دیدار تیم ملی کشتی آمریکا از تهران بود که در جریان آن برای نخستین بار پس از بیست سال پرچم آمریکا در تهران به اهتزاز درآمد.
طرح دیگری که هنوز هم در حال اجراست دیدار منظم گروه های مذهبی آمریکایی و ایرانی با یکدیگر است. از دیگر اقدامات این سازمان غیردولتی فراهم آوردن وسایل مبادلۀ دو کشور در زمینۀ فیلم، ورزش، آموزش، هنر و فرهنگ، فلسفه، محیط زیست و نجوم است.
در قسمت پرسش و پاسخ، ملون با اینکه بعضى از رسانه‌های معتبر بین‌المللی را به عنوان مسئول «چهره نادرست و غیرمثبت جمهوری اسلامی» به نقد کشید، اما نتوانست دلیل زندانی شدن جیسون رضاییان خبرگزار روزنامۀ واشنگتن پست را که نقشی دلپسند از جمهوری اسلامی به خوانندگان روزنامۀ مزبور عرضه می‌کرد توضیح دهد.
ناگفته نماند که تمام پی‌جویی‌های «جستجو برای ایجاد تفاهم» همواره آسان نبوده است. گروه مزبور در تبدیل مرکز آب سنگین اراک که تولید پلونیوم را محدود می‌کند نقش قابل ملاحظه‌ای ایفا کرده است.
جالب‌ترین و مثبت‌ترین نتیجۀ این گردهمآیی جدا کردن حساب جمهوری اسلامی از منابع وسیع و عظیم طبیعی و انسانی ایران و فرهنگ پویای آن بود. این کیفیت در تمام طول گردهمآیی بخصوص با اظهارات نمایندگان ایران و اظهار نظرهایی که توسط مدعوین ایراد می‌شد، روشن و قابل فهم بود. بدون تردید دانش کارشناسی و خُلق خوش برگزارکنندگان و شرکت کنندگان، این دو روز گردهمآیی را آموزنده و سرگرم کننده ساخت.
پر ارزش‌ترین نتیجۀ «گردهمآیی اروپا و ایران» تسهیل تفاهم بین خود ایرانیان بود. همچنان که اسفندیار باتمانقلیچ از همکاران برگزارکننده گردهمآیی در یادداشت خوشآمدش یادآوری کرده بود:
«چه از طریق همکاری و یا رقابت، چه از داخل ایران و یا از فراز مرزها، روابط بین مردم است که نشان خواهد داد آیا ایران روزی یکی از پیشروان اقتصاد جهان خواهد شد».
البته این گردهمآیی نشانگر استعداد و کارشناسی بین گروه‌های حرفه‌اى و تجارى نیز بود؛ ولی از آن مهم‌تر، به ایرانیان با تفکرات سیاسی متفاوت اجازه داد به امید آینده‌ای بهتر برای سرزمین خود گرد هم آیند و وحدت و اشتراکی بیابند. من در این گردهمآیی با این تصور شرکت کردم که در آن جمع، تنها خواهم بود ولی در آخر اطمینان یافتم که بین شرکت‌کنندگان به روشنی، نوعی تفاهم وجود دارد که آیندۀ ایران بی تردید بر پایۀ مدیریت مطلوب و احترام به حقوق بشر استوار خواهد بود.
