گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی از مدیریت محیط زیست کشور در سال‌های ۹۲ تا ۹۹ از ضعیف‌ترین عملکرد و پایین‌ترین امتیازهای محیط زیستی در دنیا حکایت دارد.
روزنامه «خراسان» در گزارشی درباره وضعیت محیط زیست در ایران با توجه به رتبه ۶۷ دنیا در سال ۲۰۲۰ به بروز ریزگردهای ادامه‌دار در برخی استان‌ها، مرگ سریالی پرنده‌های مهاجر، انقراض گونه‌های حیوانی، خطر نابودی زیست‌بوم‌ها و همچنین مرگ گورخر آفریقایی اشاره کرده است.
گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی از عملکرد دولت در حوزه محیط زیست در سال‌های ۹۲ تا ۹۹ نشان می‌دهد که رتبه ایران با کسب فقط ۴۸ امتیاز در زمینه حفاظت از محیط زیست در سال ۲۰۲۰ از ۱۸۰ کشور دنیا در رتبه‌ی ۶۷ قرار داشته است. در طول ۱۵ سال اخیر نیز بهترین رتبه مربوط به سال ۲۰۰۶ می‌شود که در مقام ۵۳ قرار داشته و در سال ۲۰۱۲ در رتبه ۱۱۴ قرار گرفت.
بررسی وضعیت محیط زیست کشور نشانگر وخامت در شاخص‌های اثرگذاری در ارزیابی جهانی از جمله آلودگی هواست. آلودگی هوا ناشی از ذرات کوچکتر از ۲.۵ میکرون و آلودگی ناشی از اُزون که کمتر از ۳۰ و در شرایط نامطلوب است.
این رتبه به نسبت دیگر کشورهای جهان از جمله عربستان، قطر، نیجریه، کنیا و مصر هم پایین‌تر است. سرانه انتشار گازهای گلخانه‌ای در کشور ۷.۵ تا ۸ تن در سال است که روند صعودی آن به هر سال ۶.۵ درصد رسیده است.
در بحث تصفیه فاضلاب نیز پایین‌ترین نمره از آن ایران است که در رتبه ۸۷ جهان قرار دارد و همچنین در زمینه مصرف سرب نیز در رتبه ۱۶۴ دنیا قرار گرفته است. از سوی دیگر ایران، از نظر شاخص از دست دادن تالاب‌ها نیز بیشترین میزان کاهش را با نمره‌ی ۴۵.۵ کسب کرده است.
آنگونه که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دلایل و چرایی نامناسب‌بودن عملکرد کشور در حوزه محیط زیست را هم بررسی کرده، مهم‌ترین دلایل در سه حوزه «اقدامات دستگاه‌های اجرایی»، «قوانین متعدد» و «وضعیت بودجه‌ای» باید جستجو شود.
طبق این گزارش، اگرچه طبق قوانین بالادستی از جمله قانون برنامه ششم توسعه، یکی از اولویت‌های اصلی کشور مسئله آب و محیط زیست بوده اما سهم بودجه امور محیط زیست در سال‌های برنامه ششم در میان امور دهگانه تنها ۰.۱ درصد است و فقط در بودجه سال ۱۴۰۰ به ۰.۲ درصد رسیده است.
با وجود اینکه بیش از ۸۰درصد مساحت کشور تحت پوشش و مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد ولی بطور رسمی محیط زیست کشور به حال خود رها شده و خشکسالی، آلودگی‌ها، برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی و همچنین پروژه‌های درآمدزای به اصطلاح عمرانی شامل سدسازی و انتقال آب، این عرصه را نیز به یکی از عوامل مهم تخریب محیط زیست تبدیل کرده است.
بر این مبنا، در راستای اجرای برنامه ششم توسعه، حدود نیمی از وظایف و مسئولیت‌های سازمان محیط زیست در حوزه‌های مختلف فاقد طرح‌های مرتبط بوده است. مسئله دیگر اینکه تعدد قوانین و مقررات زیست محیطی، نبود ضمانت اجرایی قوی و متناسب نبودن جرائم با خسارات وارده بر محیط زیست، مشکلات مضاعفی را پدید آورده است.
دکتر اسماعیل کهرم فعال محیط زیست در ارتباط با گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی گفته است: «در کشور ما مسئله محیط زیست برای هیچکدام از دولت‌ها در اولویت نبوده و به همین دلیل با شرایط نامطلوبی مواجهیم.»
او افزود: «طبیعتا مهم‌ترین نیاز در حوزه محیط زیست، پول و برنامه است که به دلیل نبود ایندو نتوانسته‌ایم کارنامه قابل قبولی داشته باشیم.»
او درباره پیامدهای بی‌توجهی به محیط‌زیست در ایران گفته است: «مهم‌ترین تبعاتش این است که از نظر منابع طبیعی در قهقرا هستیم و با روند فعلی وضعیت‌مان بدتر هم خواهد شد. حفاظت ما از محیط زیست نه کیفیت مناسبی دارد و نه کمیت مناسبی. مثلا تعداد محیط‌بانان ما یک‌چهارم متوسط جهانی است، ۲۵۲ تالاب کشور در وضعیت قرمز است و شاید تا یکسال دیگر اثری از آنها نباشد و تلخ‌تر از همه اینکه این منابع طبیعی و محیط زیستی غیرقابل برگشت است و ممکن است برای همیشه این نعمت بزرگ را از دست بدهیم.»
البته محیط زیست فقط دنبال این که اگه کسی شکاری کرد سریع بیاد اون ازش بگیره چون شامشان می شود کباب بز کوهی گوشتی کاملا طبیعی و مفید ولی به راحتی مجوز حصر چشمه هزاران موجود حیات وحش را با همکاری منابع طبیعی برای تخریب زیستگاه حیات وحش و منابع طبیعی صادر می کند یا خیلی راحت مجوز ساخت صدی همچون کارون۳را صادر و سبب تغییر در زیستگاه حیات وحش و درنتیجه نابودی آنها می شود وتعجب آور تر این است که منابع طبیعی خیلی راحت تر برای این جور کار ها مجوز صادر می کند………
ج.ا یک حکومت ایدئولوژیک است و میخواهد بر همه چیز محیط باشد. غافل از اینکه اگر بخواهید بر محیط زیست محیط شوید این شما هستید که محکوم به نابودی هستید.