پس از حداقل یکسال از تبلیغات گسترده بر پروژه‌های تولید داخلی واکسن کرونا و خریداری دست‌کم ۹۰ میلیون واکسن کرونا، هنوز یک دوز واکسن داخلی وارد چرخه واکسیناسیون نشده و تنها ۳۴۲ هزار و ۹۵۰ نفر از جمعیت ۸۵ میلیون ایران، در برابر کرونا ایمن شده‌اند.
با توجه به اینکه هنوز هیچ برنامه‌ای برای گروه‌های زیر ۱۶ سال و زنان باردار و شیرده در ایران وجود ندارد، با کسر جمعیت ۲۱ میلیون نفری (طبق اعلام مرکز آمار ایران) کودکان و نوجوانان، حدود ۶۲میلیون نفر باید در برابر ویروس مرگبار کرونا واکسینه شوند. برای واکسیناسیون این جمعیت به ۱۲۴ میلیون دوز واکسن نیاز است.
حال آنکه بر اساس اعلام امروز وزارت بهداشت، تا کنون ۲ میلیون و ۵۶ هزار و ۵۹۸ دوز واکسن تزریق شده و فقط ۳۴۲ هزار و ۹۵۰ نفر هر دو دوز واکسن را دریافت کرده‌اند. گزارش دانشگاه آکسفورد نشان می‌دهد در ایران تنها ۱.۷۶ درصد جمعیت کشور تا کنون واکسینه شده‌اند.
مقامات مسئول تا کنون از روسیه، هند، چین و کره جنوبی واکسن کرونا وارد کرده‌اند که طبق اعلام کیانوش جهانپور سخنگوی سازمان غذا و دارو تا کنون ۳میلیون و ۱۹۵هزار و ۸۰۰ دوز واکسن کرونا وارد و تحویل وزارت بهداشت شده است.
از این تعداد، ۷۲۰ هزار دوز واکسن از روسیه، یک میلیون و ۶۵۰ هزار دوز از چین، ۱۲۵ هزار دوز از هند و ۷۰۰ هزار و ۸۰۰ واکسن از کره جنوبی بوده است.
مقامات مسئول از پارسال تا کنون همواره وعده‌های تازه‌ای از واردات و تولید داخلی می‌دهند ولی هربار آن را به تعویق و تأخیر می‌اندازند. طبق تازه‌ترین وعده‌ها قرار است ۱۴ میلیون نفر تا پایان کار دولت دوازدهم یعنی اواسط تابستان ۱۴۰۰ واکسینه شوند.
حتا کیانوش جهانپور رئیس مرکز اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت در توصیف وارد کردن واکسن‌های کرونا گفته است: «خرداد پر حادثه واکسن ایرانی، روایت شنیدنی و ماندگار عبور واکسن ایرانی از تحریم‌های داخلی! و خارجی»!
به گفته‌ی او، تا پایان اردیبهشت‌ماه «حداقل ۲ میلیون دوز» و تا پایان خردادماه «بیش از ۷ تا ۱۰ میلیون دوز واکسن» وارد می‌شود.
این بدان معناست که تا پایان اردیبهشت‌ماه مجموع واکسن‌های موجود در کشور به ۵ میلیون و ۱۹۵ هزار دوز واکسن می‌رسد و تا پایان خردادماه به حدود ۱۲ تا ۱۵ میلیون دوز افزایش می‌یابد که در نهایت می‌تواند ۶ تا ۷ میلیون نفر را ایمن کند.
بررسی وعده‌های مقامات مسئول نشان می‌دهد، تولید مشترک «اسپوتنیک ۵» در داخل در تیرماه، تولید مشترک با کوبا در خردادماه، تولید واکسن «کووایران- برکت» در خردادماه، «کووپارس» شهریورماه و «فخرا» امردادماه به اجرا برسد که دست‌کم تولید ۱ تا ۳۰ میلیون دوز را وعده می‌دهند.
دولت حسن روحانی ولی وعده‌ی واکسیناسیون ۱۴ میلیون نفر را تا آخر خردادماه می‌دهد که برای انجام آن بودجه‌های یک و نیم میلیون دلاری از محل مطالبات کشور از عراق هزینه می‌شود و اعداد و ارقام بالایی را برای واردات واکسن پیش می‌کشد.
جمشید انصاری معاون رئیس جمهوری اسلامی و رئیس سازمان امور اداری و استخدامی کشور درباره میزان واکسن خریداری شده گفته بود: «قرارداد خرید بیش از ۹۰ میلیون واکسن کرونا بسته شده که شامل حدود ۲۱میلیون دوز سهم ما از کوواکس ،۶۰میلیون دوز واکسن اسپوتنیک روسی و ۱۰میلیون دوز هم واکسن چینی می‌شود.»
رئیس اتاق بازرگانی تهران هم از انعقاد قرارداد بخش خصوصی برای واردات ۶ میلیون دوز واکسن کرونا به منظور واکسیناسیون کارگران خطوط تولید خبر داده است. عضو هیئت رئیسه اتاق ایران و عراق هم گفته بود: «توافق شده که از محل مطالبات صادرات برق و گاز به عراق، واکسن استرازنکا خریداری شود.» این وعده از سوی وزیر نیرو هم داده شد که دولت ۱.۵ میلیون دلار از مطالبات کشور از عراق را واکسن وارد می‌کند. از آنجایی که قیمت هر دوز واکسن استرازنکا ۴ دلار است با این پول ۳۷۵هزار دوز واکسن می‌توان تهیه کرد.
در این بین، مانور تبلیغاتی بر تولید داخلی «اسپوتنیک ۵» نیز داده می‌شود، حال آنکه جهانپور دیروز گفته که در هفته‌های آینده تولید این واکسن در داخل محقق نمی‌شود و «انتظار می‌رود ظرف چند هفته تا ۲ ماه‌آینده نخستین محصول اسپوتنیک وی تولید داخل کشور وارد کمپین واکسیناسیون عمومی علیه کرونا شود.»
از مجموع واکسن‌های تولید داخل، واکسن «کووایران-برکت» از دیگر واکسن‌ها جلوتر است و در فاز سوم آزمایش‌های بالینی در شش شهر قرار دارد. از اولین محموله این واکسن به میزان ۳۰۰هزار دوز، ۲۱ اردیبهشت‌ماه به صورت «نمادین» رونمایی شد تا به نوعی ادعای پارسال این نهاد را نسبت به تولید ۱۲ میلیون دوز این واکسن در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰ به نوعی رفع و رجوع کند!
به گفته‌ی محمد مخبر رئیس «ستاد اجرایی فرمان امام»، تا آخر اردیبهشت‌ماه «یک میلیون دوز» واکسن تحویل وزارت بهداشت می‌دهد، همچنین در خردادماه «۳ تا ۴میلیون دوز»، در تیرماه «۱۰ تا ۱۲ میلیون دوز»، در امردادماه «۲۰ میلیون و تا شهریور ماه حداقل ۳۰ میلیون دوز» واکسن کرونا تحویل وزارت بهداشت خواهد شد.
آنطور که مقامات وزارت بهداشت اعلام می‌کنند قرار است ۶۰درصد واکسیناسیون کشور با واکسن‌های داخلی اجرا شود که احتمالا واکسن «کووایران- برکت» یا واکسن تولید مشترک با کوبا مد نظر آنان است.
به گفته بیگلری رئیس انستیتو پاستور، پیش‌بینی می‌شود در دهه دوم یا سوم خردادماه نتایج فازهای آزمایش این واکسن مشترک، جمع‌بندی و واکسیناسیون عمومی با این واکسن آغاز شود. او افزوده است: «پیش‌بینی‌مان این است که در خردادماه حداقل بتوانیم یک‌میلیون دوز واکسن را آماده داشته باشیم که بلافاصله بعد از تایید نتایج مورد استفاده قرار گیرد، اما از ماه تیر به بعد تولید افزایش می‌یابد؛ به‌طوری که در حدود مهر و آبان می‌تواند حداقل به حدود پنج تا شش میلیون دوز در ماه برسد.»
قرار بود واکسن مشترک با کوبا، بهار ۱۴۰۰ به تولید انبوه برسد که هنوز نرسیده است.
در این میان، واکسن «کووپارس» محصول موسسه سرم‌سازی رازی به مرحله تست دوز استنشاقی رسیده و قرار است شهریورماه به مرحله تولید انبوه برسد. دو دوز اول این واکسن تزریقی است اما فاز سوم آن استنشاقی است که گفته می‌شود موجب ایجاد ایمنی در دستگاه تنفسی فوقانی می‌شود و زنجیره انتقال بیماری را به حداقل می‌رساند.
واکسن «فخرا» محصول وزارت دفاع نیز در مرحله دوم آزمایش انسانی قرار دارد و به گفته معاون قرارگاه پدافند زیستی کشور، زیرساخت‌های تولید واکسن فخرا تا پایان اردیبهشت تکمیل می‌شود و اگر مراحل بالینی این واکسن به خوبی پیش برود و مجوز‌ها توسط وزارت بهداشت ارائه شود، این واکسن امرداد به تولید انبوه خواهد رسید.
