بیژن فرهودی- ۳۵ سال پیش در اوایل دهه ۸۰ میلادی پرچم کانادا در صدها شهر آمریکا به نشانه ستایش از کمک ارزشمند این کشور دوست به همسایه جنوبی‌اش به اهتزاز درآمد.
بیلبوردهای منقش به عبارت «سپاسگزاریم کانادا» در گوشه و کنار ایالات متحده نصب شد و شنوندگان و بینندگان برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی ضمن تجلیل از کانادا اشک شادی از چشمان‌شان سرازیر می‌شداین کمک دقیقا چه بود که با یک چنین واکنش گرم و فراگیری از سوی آمریکاییان روبرو شد؟
پاسخ را باید در سفارت کانادا در تهران و مشخصا تصمیم مدبرانه کن تیلور سفیر وقت کانادا در ایران جستجو کرد. تیلور کوته زمانی پس از اشغال غیر قانونی سفارت امریکا توسط عده‌ای از جوانان انقلابی تحت لوای «دانشجویان پیرو خط امام» ۶ تن از دیپلمات‌های آمریکایی را که موفق به فرار از سفارت شده بودند پناه داد و با کشیدن نقشه‌ای جسورانه موفق شد آنها را به سلامت از ایران انقلاب‌زده خارج کند.
خروج این ۶ آمریکایی از ایران سال‌ها بعد توسط هالیوود در فیلم پرحادثه «آرگو» که برداشتی آزاد از این داستان واقعی بود به تصویر کشیده شد که در هشتاد و پنجمین دوره جوایز اسکار برنده ۳ جایزه از جمله بهترین فیلم‌نامه اقتباسی شد.
پنج‌شنبه گذشته از کانادا خبر رسید که کن تیلور سفیر وقت این کشور در ایران در ۸۱ سالگی دیده از جهان فرو بست. روزنامه اتاوا سیتی‌زن می‌نویسد بسیاری از کسانی که تیلور را می‌شناختند از او به عنوان انسانی با شخصیت و ثابت قدم که دارای عالی‌ترین صفات به عنوان یک خدمتگزار جامعه بود یاد می‌کنند.
راجر لوسی دبیر اول سفارت در آن دوران پرآشوب در ایران که هر روز با تیلور کار می‌کرد می‌گوید، او «مردی مناسب در مکانی نامناسب و در زمانی مناسب» بود. او بالاترین درجه رهبری و هدایت را از خود نشان داد و در سراسر انقلاب و بحران گروگانگیری کاملا بر اوضاع مسلط بود.
سایت خبری «عصر ایران» در توصیف خروج این ۶ دیپلمات امریکایی از ایران چنین نوشته است:
«تیلور، سفیر کانادا در تهران از مدت‌ها پیش به واشنگتن و اتاوا توصیه کرده بود که به هر ترتیبی است باید شش دیپلمات آمریکایی به طور قاچاق از ایران بیرون برده شوند و در این مورد به کمک مقامات آمریکایی و کانادایی دو نقشه را طرح کرد، یکی اینکه دیپلمات‌ها شبانه تهران را ترک کرده و با اتومبیل از مرز ترکیه خارج شوند و راه دوم این بود که با پاسپورت جعلی و ویزای جعلی تن به خطر داده و از فرودگاه مهرآباد بگذرند. سرانجام سفیر کانادا به این نتیجه رسید که فرصت مناسبی برای فرار شش دیپلمات آمریکایی فرا‌رسیده است زیرا ایران سرگرم نتایج و پیامدهای انتخابات ریاست جمهوری خود و سر و صداهای کنفرانس اسلامی پاکستان درباره دخالت شوروی بود».
تیلور با درایت و دوراندیشی تصمیم گرفت راه دوم رابرگزیند.
«عصر ایران» در بخشی دیگر از روایت خود از این ماجرا به واکنش رسمی دولت موقت انقلابی ایران به ریاست مهدی بازرگان اشاره می‌کند که از سوی صادق قطب زاده وزیر خارجه وقت اعلام شد:
«صادق قطب زاده، وزیر امور خارجه ایران صبح روز دهم بهمن ۱۳۵۸، در یک کنفرانس مطبوعاتی با حضور خبرنگاران داخلی و خارجی، چگونگی خروج ۶ نفر از دیپلمات‌های آمریکایی را تشریح کرد. وزیر خارجه در این گفت‌وگو اعلام کرد که ما از اینکه عده‌ای دیپلمات آمریکایی در سفارت کانادا مخفی شده بوده‌اند، اطلاعی نداشتیم و از این خبر دیروز به وسیله کشور سومی مطلع شدیم. وی افزود: کاری که کانادا در ایران کرد، جعل پاسپورت و جعل مهر ایران بود و همان طور که بعضی از کشورها در مورد گروگانگیری ایران عکس‌العمل نشان می‌دادند، اکنون باید این عمل دولت کانادا را که صرفا به خاطر یک اقدام تبلیغاتی انتخاباتی بوده است محکوم کنند. وی این عمل دولت کانادا در ایران را نوعی جاسوسی خواند و خواستار محکوم کردن این عمل شد».
صادق قطب زاده، خود چندی بعد با موافقت رهبر انقلاب و حکم دادگاه‌های انقلاب اسلامی اعدام شد.
جو کلارک نخست وزیر پیشین کانادا در حساب توییتر خود نوشته است: کن تیلور یک قهرمان کانادایی و دوستی ارزشمند بود.
بروس هیمن سفیر آمریکا در کانادا نیز در اعلامیه‌ای به مناسبت درگذشت تیلور با اشاره به سپاس پایدار آمریکا از این دیپلمات، شهامت و نبوغ وی را در پناه دادن به ۶ شهروند امریکایی ستود و گفت، اقدامات شجاعانه تیلور نمونه‌ای از ماهیت پایدار رابطه ویژه بین ایالات متحده و کاناداست.
کن تیلور روز ۱۵ اکتبر ۲۰۱۵ در شهر نیویورک درگذشت.
کانادا یکی از مخالفان سرسخت سیاست های جمهوری اسلامی به ویژه کارنامه حقوق بشر آن است و ۳ سال پیش (۱۷ شهریور ۱۳۹۱) به خاطر اعتراض به برنامه هسته‌ای ایران و حمایت این کشور از تروریسم بین‌المللی و نیز نگرانی از تأمین امنیت دیپلمات‌های کانادایی تصمیم گرفت سفارت خود را در تهران تعطیل کند و روابط دیپلماتیک خود با ایران را به حال تعلیق در آورد.
