مرکز آمار جزئیات نرخ تورم در مهرماه ۱۴۰۰ را منتشر کرده و در آن مدعی شده که هر سه نرخ تورم نقطه‌ای، ماهانه و سالیانه کاهش یافته است. این در حالیست که تورم مواد خوراکی همچنان افزایشی است و خانوارهای قشر متوسط و تنگدست نشانه‌ای از کاهش تورم را در روند هزینه‌های زندگی‌شان احساس نکرده‌اند.
نرخ تورم نقطه‌ای درصد تغییر عدد شاخص قیمت نسبت به ماه مشابه سال قبل را بیان می‌کند که این شاخص در مهرماه امسال ۳۹.۲ درصد شد یعنی خانوارهای ایرانی در مهرماه امسال ۳۹.۲ درصد بیشتر از مهر سال گذشته برای خرید اقلام مورد نیاز خود هزینه کرده‌اند.
مرکز آمار ایران گزارش داده که نرخ تورم نقطه‌ای مهرماه ١۴٠٠ در مقایسه با ماه قبل ۴.۵ واحد درصد کاهش یافته است. اینهمه در حالیست که در مهرماه نرخ تورم نقطه‌ای گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» ۱.۱ واحد درصد کاهش یافت و به ۶۰.۵ درصد رسید. در مهرماه امسال نرخ تورم نقطه‌ای گروه «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» بیش از خوراکی‌ها کاهش یافت. نرخ تورم این گروه ۲۹.۵ درصد بود که در مقایسه با شهریورماه ۵.٩ واحد درصد کاهش یافت.
بر اساس این گزارش نرخ تورم نقطه‌ای برای خانوارهای شهری ۳۸.۴ درصد است که نسبت به ماه قبل ۴.۵ واحد درصد کاهش داشته است. این نرخ برای خانوارهای روستایی ۴٣.٩ درصد بوده که که نسبت به ماه قبل ٣.٩ واحد درصد کاهش یافت.
نرخ تورم ماهانه، تغییرات قیمت اقلام مصرفی در یک ماه را نشان می‌دهد. این نرخ در مهرماه برابر ۳.۷ درصد بود که در مقایسه با شهریورماه، ٠.٢ واحد درصد کاهش داشته است.
تورم ماهانه برای گروه‌های عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» پنج درصد و «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» سه درصد بوده است.
نرخ تورم ماهانه برای خانوارهای روستایی در مهرماه با ۰.۵ واحد درصد رشد و برای خانوارهای روستایی ۰.۴ واحد درصد کاهش نسبت به ماه قبل داشته است. نرخ تورم ماهانه خانوارهای روستایی در مهرماه ۴.۱ درصد و خانوارهای شهری ۳.۶ درصد بود.
بر اساس اعلام مرکز آمار نرخ تورم سالیانه مهرماه ۱۴۰۰ برابر ۴۵.۴ درصد بود. این نرخ که تغییرات قیمت در یک سال منتهی به مهرماه نسبت به دوره مشابه سال قبل از آن است. نرخ تورم سالیانه مهرماه در مقایسه با شهریورماه ۰.۴ واحد درصد کاهش داشته است.
این گزارش می‌افزاید نرخ تورم سالیانه برای خانوارهای شهری و روستایی به ترتیب ۴۴.۷ درصد و ۴۹.۶ درصد است که برای خانوارهای شهری ٠.۴ واحد درصد کاهش و برای خانوارهای روستایی ٠.١ واحد درصد کاهش داشته است.
در مهرماه ۱۴۰۰ در گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل مربوط به گروه «میوه و خشکبار» (موز، انگور و طالبی)، گروه «لبنیات و تخم مرغ» (تخم مرغ، پنیر و ماست پاستوریزه)، و گروه «ادویه و چاشنی» (رب گوجه فرنگی، سس گوجه فرنگی) است.
در گروه عمده «کالاهای غیرخوراکی و خدمات»، گروه «آموزش» (انواع شهریه‌های مراکز آموزشی)، گروه «هتل و رستوران» (غذاهای سرو شده در رستوران) و گروه «مسکن، آب، برق و گاز» (متوسط قیمت یک کیلو وات برق، یک متر مکعب آب و اجاره بها) بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه قبل داشته‌اند.
این گزارش در حالی منتشر شده که گزارش‌ها نشان می‌دهد مردم در روند هزینه‌های زندگی کاهش تورم را احساس نکرده بلکه با افزایش هزینه‌ها روبرو هستند. یکی از دلایل اینست که تورم در گروه کالاهای «غیرخوراکی» بیشتر کاهش داشته اما روند تورم در گروه خوراکی‌ها چندان تغییری نکرده. تورم نقطه‌ای مواد خوراکی، نوشیدنی و دخانیات در مهرماه با وجود ۱.۱ درصد کاهش، به ۶۰.۵ درصد رسیده اما خدمات و مواد غیرخوراکی ۵.۹ درصد کاهش داشته و به ۲۹.۵ درصد رسیده است.
معمولا دهک‌های پایین درآمدی بیشتری هزینه ماهانه را صرف پرداخت اجاره و هزینه خوراک می‌کنند و در نتیجه اقشار فرودست کاهش تورم را حس نکرده و هزینه‌هایشان همچنان در حال افزایش است. این موضوع در گزارش مرکز آمار ایران هم نمایان است.
به بیان دیگر هرچند متوسط تورم ماهانه کشوری ۳.۷ درصد بوده، اما تورم دهک‌های درآمدی به دلیل تفاوت در سبد هزینه‌هایشان، متفاوت بوده است. درواقع برای دهک‌های پایین درآمدی، کالاهای خوراکی سهم بیشتری از هزینه‌های ماهانه دارد و از آنجا که تورم گروه خوراکی بسیار بیشتر از کالاهای غیرخوراکی بوده، بنابراین دهک‌های پایین درآمدی تورم بیشتری را احساس کرده‌اند.
آنطور که داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد، تورم ماهانه در مهر برای دهک اول (۱۰ درصد جمعیت کشور که کمترین درآمد را دارند) حدود ۴.۳ درصد بوده که نسبت به تورم دهک دهم (۱۰ درصد جمعیت کشور که بیشترین درآمد را دارند) ۱.۲ واحد درصد بیشتر بوده است.
همچنین بر اساس اطلاعات مرکز آمار در یکسال اخیر گرانی‌های عجیب و غریب در صیفی‌جات ثبت شده بطوری که در یکسال گذشته گوجه فرنگی افزایش قیمت ۱۲۲ درصدی، پیاز ۱۰۲ درصد، سیب زمینی ۶۸ درصدی و رب گوجه ۳۹ درصدی داشته‌اند.
بر اساس اطلاعات مرکز آمار ایران در موضوع «متوسط قیمت اقلام خوراکی در مناطق شهری»، برنج ایرانی درجه یک در یکسال گذشته ۵۵.۷ درصد افزایش قیمت داشته و فقط در ماه شهریور قیمت این کالای اساسی ۱۱.۲ درصد گرانتر شده است، نکته جالب توجه اینکه اکنون فصل برداشت برنج است و در حالی که شالیکاران محصول خود را به بازار عرضه می کنند قیمت بالا رفته است!
در چنین شرایطی مشخص است ارقام ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران، حتا اگر درست باشند، اما بیانگر کم شدن فشار اقتصادی بر اقشار ضعیف و حقوق‌بگیر نیست.
