روزنامه «همشهری» از رو آوردن دانش‌آموزان برخی پایه‌های تحصیلی به کتاب‌های دست‌دوم خبر داده که ناشی از کمبود و نبود کتاب‌های درسی است.
روزنامه «همشهری» روز یکشنبه ۹ آبان‌ماه در گزارشی از کمبود و نبود کتاب‌های درسی در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ خبر داد که بیش از یکماه از آغاز آن می‌گذرد.
بر این مبنا، مشکل نبود کتاب درسی برای تحصیل برای شمار بسیاری از دانش‌آموزان از جمله دانش‌آموزان روستاها و عشایری و همچنین دانش‌آموزان مدارس شهرهایی چون تهران، تبریز، ساری، اورمیه یا اصفهان وجود دارد که جمعیت مدارس آنها بالای ۳۰۰ نفر است.
این معضل باعث شده تا دانش‌آموزان دنبال کتاب‌های دست‌دوم درسی بگردند یا کتاب دوستان و همکلاسی‌هایشان را برای ساعاتی در روز به امانت بگیرند.
یک آموزگار هنرستان چندی پیش در کلاب‌هاوس گفت که کمبود کتاب‌های درسی به ویژه در مدارس فنی‌حرفه‌ای و هنرستان وجود دارد و او مجبور است بجای کتاب از «پی‌دی‌اف» و نسخه‌ی اینترنتی کتاب‌ها برای تدریس استفاده کند و یا از همکارانش کتاب قرض بگیرد!
«همشهری» نوشته که کمبود کتاب درسی برای رشته‌های فنی و حرفه‌ای و کار دانش «همیشگی» بوده و تنها مربوط به امسال و پارسال نمی‌شود.
وضعیت برخی دانش‌آموزان اتباع خارجی هم خوب نیست و آنها بدون کتاب درسی به مدرسه می‌روند. البته این مشکل برای آنهایی که به‌تازگی به ایران مهاجرت کرده و ثبت‌نام قانونی در مدارس نداشته‌اند، بیشتر است.
محمد علوی‌تبار معاون سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در اینباره گفت: «امکان ثبت سفارش کتاب درسی برای دانش‌آموزانی وجود دارد که ثبت‌نام‌شان در مدارس تکمیل شده باشد. اگر ثبت‌نام تکمیل نشده و اطلاعات دانش‌آموز در پایگاه اطلاعاتی وزارت آموزش و پرورش وجود نداشته باشد، امکان ثبت سفارش کتاب درسی فراهم نیست.»
روش ثبت‌نام کتاب‌های درسی از سوی دفتر نظارت بر نشر و توزیع مواد آموزشی وزارت آموزش و پرورش چند سال است که تغییر کرده و بجای اینکه دانش‌آموزان از طریق ثبت‌نام در کتابفروشی‌ها، کتاب درسی دریافت کنند، باید به سامانه ثبت‌نام کتاب درسی بروند و از طریق کُد دانش‌آموزی که از طریق ثبت‌نام در سامانه دیگری به دست آوردند، درخواست کتاب درسی بدهند.
کارشناسان می‌گویند روش جدید کارآمدی زیادی دارد و بزرگترین فایده‌اش این است که توزیع کتاب بر اساس اطلاعات دقیق دانش‌آموزان هر منطقه و مدرسه خواهد بود و از هدر رفتن آن در برخی مناطق و کمبود در برخی مناطق دیگر که پیش از این بارها رخ داده بود، جلوگیری می‌شود.
ضمن اینکه روش توزیع جدید باعث می‌شود اطلاعات آماری هر منطقه به تفکیک ثبت شود که این موضوع کمک بزرگی به مسئولان ارشد آموزش و پرورش که همواره مشکل آماری دارند، خواهد کرد.
اما حالا در نحوه توزیع، مشکلات همچنان پابرجاست و دانش‌آموزان یا با تأخیر زیادی کتاب‌هایشان را دریافت می‌کنند یا اصلا کتاب به دست آنها نمی‌رسد.
یک پدر ساکن منطقه‌ی ۱۲ تهران می‌گوید که فرزندانش تا ۲ هفته بعد از شروع سال تحصیلی کتاب نداشتند و بعد از پیگیری زیاد، مدیر مدرسه یک بسته کتاب درسی به آنها داده تا اشتراکی استفاده کنند.
به گفته‌ی او، «والدین تعداد زیادی از دانش‌آموزان دیگر می‌گویند که فرزندان آنها هنوز کتاب ندارند و مسئولان مدرسه گفته‌اند که باید صبر کنید تا کتاب به دستشان برسد. کسی هم در سطح وزارتخانه توضیح نمی‌دهد که این مشکل چه زمانی حل می‌شود؟ همین الان بسیاری از کتاب‌ها دفتر تکلیف هم هست و بچه‌ها مانده‌اند چه کنند؟ کتاب دست دوم هم در بازار نیست که حداقل از طریق خرید آن بشود این مشکل را حل کرد.»
این مشکل برای دانش‌آموزان رشته‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش همیشگی است و به امسال و پارسال ختم نمی‌شود. درواقع مشکل آنها کمبود کتاب درسی نیست، بلکه نبود کتاب درسی است.
یک دانش‌آموز رشته گرافیک از گنبدکاووس نیز از تداوم کمبود کتاب و استفاده از فایل پی‌دی‌اف هر کتاب خبر داد که آنان را مجبور می‌کند برای عقب نیفتادن از کلاس‌ها، هر برگ کتاب را پرینت بگیرند.
میلاد دانش‌آموز گروه کشاورزی زیرشاخه امور زراعی و دامی می‌گوید، «سختی آموزش مجازی برای دانش‌آموزان به‌خصوص ما هنرستانی‌ها یک طرف، نداشتن کتاب درسی هم طرف دیگر ماجرا. می‌گویند چون کتاب‌ها تغییر محتوایی داشته و دیر هم چاپ شده، طول می‌کشد به دستتان برسد. با این استدلال پس باید امتحانات دی‌ماه را عقب بیندازند، ولی آیا این کار را می‌کنند؟»
او درباره شیوه تحصیل بدون کتاب توضیح داد: «معلمان‌مان برای هر درس از کتاب‌ها عکس می‌گیرند و در گروه مجازی کلاس می‌گذارند. ما باید از روی آنها که اغلب کیفیت پایینی دارند، پرینت بگیریم. هزینه هر بار پرینت را بعضی از بچه‌ها ندارند و همین شد که یکی از بچه‌ها وقتی دید هیچ جوره پول پرینت و هزینه‌های دیگر را ندارد، ترک تحصیل کرد که به‌تازگی معلمان‌مان فهمیدند و گفتند که هزینه درسی تو را می‌دهیم و در کلاس بمان.»
