پس از حدود دو هفته مذاکره، کشورها در کنفرانس تغییرات اقلیمی گلاسکو با یک پیش‌نویس جدید بر سر «حذف تدریجی» زغال سنگ به توافق رسیدند.
پس از دو هفته مذاکره بین کشورهای دنیا بر سر کاهش آلاینده‌ها در نهایت کنفرانس تغییرات آب و هوایی سازمان ملل در گلاسکو با توافق کشورهای دنیا برای «حذف تدریجی» زغال‌سنگ به توافق رسیدند.
بسیاری از کارشناسان رسیدن به این توافق را باوجود یک عقبگرد در لحظات آخر مثبت ارزیابی می‌کنند ولی فعالان محیط زیست و کارشناسان انتقادهای تُند به آن دارند و کنفرانس گلاسکو را تنها حرّافی و سخن‌پراکنی می‌خوانند.
موضوع بر سر تغییر ناگهانی پیش‌نویس توافق بین حداقل ۲۰۰ کشور شرکت‌کننده است که با مخالف هند، چین و همچنین جمهوری اسلامی رخ داد و باعث شد تا این کنفرانس که قرار بود روز جمعه به پایان برسد، یک روز بیشتر به طول بیانجامد.
در آخرین لحظه، در پیش‌نویس جدید صادر شده، واژه‌ی «خروج» از استفاده سوخت زغال سنگ در بیانیه‌ی گلاسکو تبدیل به واژه‌ی «برچیدن» شد که حذف زغال سنگ را به یک روند تدریجی پیوند می‌زند.
کشورهای شرکت‌کننده در اعلامیه‌ی تنظیم شده خواستار لغو سوبسید «ناکارآمد» برای سوخت‌های فسیلی شده بودند ولی این عبارت نیز در آخرین لحظه تحت فشار چین و هند تضعیف شد و تغییر پیدا کرد.
اکنون صدها کشور بطور مشترک متعهد به توقف ۱.۵ درجه گرمایش جهانی نسبت به دوران پیش از صنعتی شدن شده‌اند.
برای این منظور، آنها باید تا پایان سال ۲۰۲۲ برنامه‌های کاهش گازهای گلخانه‌ای را تدوین کنند اما این برنامه‌ها در داوطلبانه باقی می‌ماند و هیچ تعهدی به اجرای آنها وجود ندارد.
کاهش ۴۵درصدی گازهای گلخانه‌ای تا سال ۲۰۳۰ از برنامه‌های ارائه شده به سازمان ملل برای دستیابی به هدف دمای هوای ۱.۵ درجه است که در کنفرانس پاریس در سال ۲۰۱۵ توافق شده بود ولی کارشناسان معتقدند که این کافی نیست.
اکنون در بیانیه کنفرانس گلاسکو آمده است که برای دستیابی به این هدف، باید انتشار جهانی گازهای گلخانه‌ای در این دهه ۴۵درصد کاهش یابد و بیانیه گلاسکو هدف کاهش گرمایش زمین را بسیار واضح‌تر از توافق پاریس تنظیم کرده است.
بوپندر یاداو وزیر محیط زیست هند قبلا گفته بود که کشورهای در حال توسعه حق استفاده مسئولانه از سوخت‌های فسیلی را دارند و هیئت جمهوری اسلامی در نشست گلاسکو نیز از موضع هند حمایت کرد.
علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست روز سه‌شنبه ۱۸ آبان در کنفرانس گلاسکو هرگونه توافق را منوط به لغو تحریم‌ها کرد و گفت که «جمهوری اسلامی پذیرش هرگونه تعهدی را مشروط به رفع همه تحریم‌ها می‌داند.»
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در این سخنرانی گفت که «وقتی صحبت از همکاری‌های بین‌المللی و همه ذی‌نفعان در سطح جهان به میان می‌آید، متاسفانه کشور من با مانعی به نام تروریسم اقتصادی روبرو است.»
سلاجقه به تردیدها در مجلس شورای اسلامی نسبت به توافقنامه پاریس هم اشاره کرد: «سؤال آنها این است که اگر جمهوری اسلامی ایران به عضویت کامل معاهده پاریس درآید، در حالی‌که تحریم‌ها یا اقدامات قهری یکجانبه اعمال میشود، اگر قادر به دریافت هیچگونه کمک مالی یا فنی از جامعه بین‌المللی نباشد، چگونه می‌تواند به تعهدات خود عمل کند.» او پرسید: «چرا اقدامات قهری بی‌بصیرت بر کشور من و تعداد کمی از دیگر کشورها اعمال میشود، که نه تنها رنج را بر ملتی تحمیل میکند بلکه تلاش‌های جهانی به نفع بشریت برای مبارزه با تغییرات آب‌وهوایی را نیز تضعیف میکند؟»
سلاجقه گفت که «این داستان طولانی غم‌انگیز گروگان گرفتن امور انسانی برای اهداف سیاسی توسط عده‌ای قلیل است.»
سلاجقه توضیح نداد که سیاست‌های جمهوری اسلامی و برنامه‌های اتمی و موشکی و حمایت از تروریسم و گروه‌های شبه‌نظامی و تلاش برای صدور انقلاب اسلامی به کشورهای دیگر و تهدید موجودیت اسرائیل به عنوان کشور عضو جامعه جهانی و سازمان ملل است سبب انزوای ایران و همچنین اجرای تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی شده است. از همین رو حفاظت از محیط زیست و تلاش برای آب و هوای پاک و همچنین چشم‌پوشی از سوخت‌های فسیلی و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر اساسا در برنامه و اولویت‌های رژیم اسلامی ایران نیست!
از سوی دیگر، سیمونتا سوماروگا وزیر محیط زیست سوئیس گفت که این تغییر در ارتباط با سوخت‌های فسیلی آنهم در لحظه آخر این کنفرانس بین‌المللی، دستیابی به هدف اصلی محدود کردن گرمایش زمین به ۱.۵ درجه را در مقایسه با دوران پیش از صنعتی شدن «دشوارتر میکند».
آلوک شارما رئیس کنفرانس گلاسکو از نمایندگان با چشمان اشکبار برای این تغییر ناگهانی عذرخواهی کرد. شارما گفت که او از این بابت «عمیقا متاسف است».
منتقدان توافق گلاسکو می‌گویند، این توافق تشویق به مبارزه با گرمایش زمین است ولی محدودیتی برای رسیدن به دمای ۱.۵ درجه و همچنین کمک به کشورهای فقیر به عنوان اولین قربانیان این تحولات، تحمیل نمی‌کند. این توافق که روز شنبه ۱۳ نوامبر ۲۰۲۱ تصویب شد تضمین نمی‌کند که گرمایش زمین تا ۱٫۵ درجه سانتیگراد مهار شود و همچنین به درخواست کمک از سوی کشورهای تنگدست نیز پاسخ نمی‌دهد.
آلوک شارما گفت: «من این ناامیدی عمیق را درک می‌کنم، اما محافظت از این توافقنامه نیز حیاتی است.» او پیش از این تخمین زده بود که این توافق «آغازی برای رسیدن به یک آرزوست».
آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل نیز گفت: «متأسفانه اراده سیاسی جمعی برای غلبه بر تضادهای عمیق بین کشورها کافی نبود و زمان آن فرا رسیده است که به حالت اضطراری برویم».
گرتا تونبرگ فعال جوان محیط زیست در واکنشی تند گفت که کنفرانس گلاسکو فقط در «حرّافی» خلاصه شده است.
دو هفته COP26 با فریاد جوانان و خشم کشورهای فقیر همراه بود که می‌گویند توافق گلاسکو در چارچوب امور مالی، کاهش سوخت‌های فسیلی و اهداف و آرزوها خلاصه شده است.
اهدای کمک‌های مالی به کشورهای تنگدست دنیا برای مقابله با آسیب‌ها و خسارات ناشی از تغییرات اقلیمی نیز در کنفرانس گلاسکو باعث بحث و جدل شده بود. کشورهای در حال توسعه از تشکیل یک موسسه مالی مستقل برای کمک در این رابطه بازماند‌ه‌اند ولی بطور مثال قرار است کمک مالی به این کشورها تا سال ۲۰۲۵ تقریبا دو برابر شود و از حدود ۲۰ میلیارد دلار به حدود ۳۵ میلیارد یورو یا ۴۰ میلیارد دلار افزایش یابد.
در کنفرانس گلاسکو همچنین به موضوع اسکان مجدد پس از خشکسالی و توفان نیز پرداخته شده و از کشورها خواسته شده است تا برای آن کمک مالی بپردازند. با این حال، هیچ مبلغ مشخصی تعیین نشده است. در این کنفرانس کشورهای در حال توسعه از امتناع کشورهای صنعتی از وعده کمک مؤثر برای خسارات ناشی از تغییرات آب و هوایی انتقاد کرده‌اند.
شگفت انگیز است که در کنفرانس های بین المللی چون «کنفرانس سازمان ملل دربارهٔ گرمایش کرهٔ زمین = COP» که دربارهٔ پیش گیری ازگرمایش کرهٔ زمین برگزار میشود, راجع به علت اصلی گرمایش ودردهای روبافزایش دیگرکرهٔ زمین یعنی «افزایش جمعیت»، درآنها حرفی زده نمیشود وهمهٔ بحث وجدل ها را روی عوامل جنبی افزایش جمعیت، چون مصرف ذغال و نفت متمرکزمیکنند.
اروپائیان که گردانندگان اصلی این کنفرانس ها هستند بخوبی میدانند که دردهای امروزیشان چون سیل «پناهجویان» آفریکائی در مرزهایشان تا حدی نتیجهٔ افزایش جمعیت آفریکا است. یک آماردرسال ۲۰۱۷ در فرانسه منتشر شد به این مضمون که « درآفریکا سالانه ۲۰ میلیون جوان وارد بازار کار می شوند که به دلیل نداشتن مشاغل کافی، بسیاری از آنها بفکرماجراجویی مهاجرت به اروپا خواهند افتاد».
جمعیت کرهٔ زمین درسال ۲۰۲۱ ازمرز ۷.۸ میلیارد گذشته، این میزان درسال ۱۹۲۱ کمتر از۲ میلیارد بود که افزایش نزدیک به چهار برابر شدن در مدت یک قرن گذشته را نشان میدهد. مصرف منابع طبیعی کرهٔ زمین توسط ساکنانش تولید گازهای گلخانه ای میکند که مسبب گرمایش کرهٔ زمین هستند؛ «تو خود حدیث مفصل بخوان از این دفتر» !