قیمت میوه در حالی به شدت افزایش پیدا کرده که گزارشهای میدانی از حذف شدن میوه از سبد تغذیه برخی خانوارهای کمدرآمد خبر میدهد. همچنین به دلیل کاهش قدرت خرید مردم، مشتری برای میوههای دور ریز در میوهفروشیها افزایش یافته است.
بر اساس تازهترین نرخنامه سازمان مدیریت میدانهای شهرداری تهران، قیمت میوه و سبزی از ثبات نسبی برخوردار است و حتا محصولات خاص مانند آناناس و نارگیل که گرانترین میوهها هستند، کاهش قیمت یافتهاند. قیمت هر کیلوگرم آناناس در میدانهای میوه و ترهبار با هزار تومان کاهش به ۶۶ هزار تومان، زنجبیل با ۲ هزار تومان کاهش به ۵۷ هزار تومان، و نارگیل با هزار تومان کاهش به ۴۲ هزار تومان رسیده است. با این حال، این محصولات جز قشرهای خاص خریدار دیگری ندارد و میوههایی که مورد مصرف عموم جامعه است، با کاهش مشتری روبرو شده است.
حسین مشرف رئیس اتحادیه میوه و ترهبار استان یزد ماه گذشته با اشاره به رکود در بازار میوه گفته بود که «خرید میوه مردم یزد در ماههای اخیر ۴۰ درصد کاهش یافته است.»
به گفته حسین مشرف افزایش تورم و نرخ کالاهای اساسی در بازار را از مواردی دانست که سبب شده مردم توان خرید میوه نداشته باشند.
گزارشهای میدانی نشان میدهد خرید میوه در میان اقشار کمدرآمد به شدت کاهش یافته است. همچنین الگوی مصرف میوه در میان این اقشار با تغییر قابل توجهی روبرو شده. اگر پیشتر خانوارها چند نوع میوه خریداری میکردند اکنون فقط یک یا نهایتا دو قلم میوه خریداری میشود. میوههای نوبر هر فصل که معمولا قیمتهای بیشتری دارند از سبد مصرف این اقشار حذف شده و برخی اقلام میوه به ویژه میوههای تابستانی فقط یکبار در فصل و به مقدار اندک خریداری میشود. یکی دیگر از الگوهای تغییر یافته اینست که حتا در مناسبتها نیز بسیاری از این خانوادهها از خرید میوه صرف نظر میکنند. همه اینها به دلیل مشکلات اقتصادی و درآمدهای ناکافیست.
بسیاری از فروشندگان میوه و ترهبار مىگویند مشتری میوهها و سبزیجات دورریز آنها افزایش پیدا کرده است. آنها میگویند: «اگر در گذشته حدود ۱۰ نفر از مردم از خرید میوه دورریز مقابل میوه فروشىهاى سطح شهر استقبال مىکردند، در حال حاضر و به خاطر کاهش قدرت خرید باعث شده ۵۰ نفر، دورریز میوهها را خریدارى کنند.»
در حالی که میوه یکی از اقلام خوراکی برای شب یلدا است اما در سه هفته گذشته گزارشهایی درباره کاهش خرید میوه در آخر آذرماه امسال به مناسبت شب یلدا منتشر شد.
خبرگزاری ایسنا در گزارشی میدانی نوشته بود که «اکثر میوهفروشیها خالی از جمعیت هستند و گویی رونق هر ساله حتا در شب یلدا هم از میوهفروشیها رخت بربسته است. معدود کسانی هم که برای خرید به میوهفروشیها آمدهاند از وضعیت گرانی میوه گلایهمند هستند. فروشندگان میوه هم درد دلهای مشابه مردم دارند و میگویند بازار نیست. یکی از فروشندگان میوه که نخواست نامی از وی برده شود با انتقاد از وضعیت سخت معیشت گفت: یلدا دیگر جایی در زندگی مردم ندارد. بازار میوه شب یلدا هم نیست.»
یکی از میوهفروشها به خبرنگار ایسنا گفته بود که «وقتی یک هندوانه ۱۰۰ هزار تومان باشد و یا چند عدد انار بیش از ۱۰۰ هزار تومان باشد مشخص است که مردم توان خرید ندارند. گاهی خودمان از گفتن قیمتهای موجود خجالت زده ایم ولی چارهای نیست زیرا هزینه و قیمت خرید ما هم بالاست و نسبت به گذشته و با توجه به استقبال مردم بار کمتری میآوریم.»
خبرگزاری فارس نیز در روزهای گذشته در گزارشی به کاهش مصرف میوه در ایران به دلیل کاهش قدرت خرید مردم و در مقابل، جایگاه ایران در تولید میوه اشاره کرده و نوشته بود که «قیمت انواع میوه و سبزیجات به حدی در بازار گران است که همچنان از توان خرید قشر متوسط و به پایین جامعه خارج است اما اگر بدانید ایران چه وضعیت فوقالعادهای را در تولید میوه دارد و چه جایگاههای جهانی را در اختیار دارد شاید شوکه شوید که پس چرا میوه این همه باید گران باشد.»
در این گزارش تأکید شده بود که «بر اساس آمارهای فائو ایران در تولید محصولات کشاورزی، زراعی و باغی در ۶۸ محصول کشاورزی جایگاه نخست تا پانزدهم جهان را دارد در تولید میوه در خاورمیانه و شمال آفریقا مقام اول را داراست. سرانه تولید میوه در دنیا ۸۰ کیلوگرم است و این رقم در کشور ما به ۲۰۰ کیلوگرم می رسد. همچنین در سال های مختلف ایران رتبه هشتم تا دهم دنیا را در تولید میوه در اختیار دارد و طبق اعلام وزارت جهاد کشاورزی این تولیدات به ۱۰۰ کشور جهان صادر میشود.»
رضا البرزی رئیس اتحادیه میوه و ترهبار استان همدان معتقد است: «فروشندگان میوه گرانفروشی نمیکنند بلکه درواقع میوه گران شده و این افزایش قیمت و گرانی میوه به صورت اپیدمی در سراسر کشور وجود دارد.»
به گفته رضا البرزی «به دلیل اینکه هزینههای حمل و نقل، هزینه کارگر، سم و کود و هزینههای بستهبندی و غیره برای باغداران افزایشیافته و به قیمت گران تمام میشود ما شاهد روند افزایشی قیمت میوه نسبت به قبل و گذشته هستیم.»
میوه گران نشده، این قدرت خرید ریال است که کاهش یافته. در کشوری که «اقتصاد مال خر است» مسلما قدرت خرید پول ملی کاهش میابد.
چرا «میوه» باید از «سبد تغذیه برخی خانوادهها» «حذف» شود؟ در کشوری که خاک حاصلخیز، آفتاب مجانی، و نیروی کار ارزان دارد، چرا باید تولید و توزیع میوه مشکل باشد. مشکل مدیریت است، مشکل مدیریت مذهبی است. مشکل مذهب است.