زنبورهای عسل ایران هم با جمهوری اسلامی حال خوبی ندارند

در حالی که محافظت از زنبورهای عسل به دلیل اینکه در خطر انقراض قرار دارند اهمیت دارد و در برخی کشورها از بین بردن هر زنبور عسل حتا مشمول جریمه می‌شود، رئیس کانون صنعت زنبور عسل ایران از مشکلات در زنبورستان‌های کشور خبر داده و گفته با گرانی بیش از ۳۰۰ درصدی دارو بسیاری از تولیدکنندگان داروی‌های ارزان قیمت و بی‌کیفیت چینی به زنبورها می‌دهند تا فقط کلنی‌هایشان حفظ شود.

عفت رئیسی سرحدی رئیس کانون صنعت زنبور عسل ایران با ارائه آمار تأمل برانگیزی گفته که ۴۰ درصد از زنبورهای عسل در سال جاری تلف شده و از بین رفته‌اند.

او علت تلف شدن زنبورها را چندین نوع ویروس و بیماری در بین زنبورها از جمله انگل واروآ، نوزوما عنوان کرده و به مشکلاتی که برای درمان زنبورها وجود دارد اشاره کرده است.

به گفته این فعال اقتصادی داروی درمان بیماری زنبورها ۳۰۰ درصد گران شده‌ است از سوی دیگر از تولیدکنندگان داخلی که داروی ارگانیک تولید می‌کنند حمایت نمی‌شوند. این در حالیست که واردات دارو با این شرایط ارزی دشوار نیست. وی گفته «فراموش نکنیم که رفع موانع تولید به صورت دستوری امکان‌پذیر نیست و باید این تلاش‌ها در عمل مشهود باشد.»

عفت رئیسی سرحدی گفته که «متأسفانه بیشتر زنبورستان‌های کشور به دلیل کمبود گرده و منابع شهد ضعیف شده‌اند و بیمار هستند.»

او توضیح داده که بیش از ۸۰ درصد کندوها در فصل پاییز به مناطق جنوبی کشور مانند هرمزگان، بوشهر، خوزستان، جنوب کرمان و کهگیلویه و بویراحمد و اطراف فارس کوچ می‌کنند و در این شرایط احتمال اینکه بیماری‌های آنها نیز منتقل شوند وجود دارد. به همین دلیل باید کنترل بیماری در یک برنامه با در دسترس بودن داروهای مفید که تأثیری منفی بر زنبور عسل و محصولات زنبور عسل نگذارند از سوی سازمان دامپزشکی کشور صورت بگیرد.

رئیس کانون صنعت زنبور عسل ایران افزوده که «حداقل ۶بار در سال باید کلنی‌های زنبورها را کوچ داد و برای انجام این مهم معضلی به نام دستورالعمل کوچ کندوها با کامیون‌های کددار وجود دارد. پروسه اجاره این ماشین‌ها طولانی است و هزینه آن بالاست. یک نسخه واحد برای حمل ونقل نوشته‌اند اما بدون اینکه زیر ساخت‌های آن فراهم شود اینجا این پرسش مطرح است که آیا این دستورالعمل‌ها مصداق بارز موانع تولید نیستند.»

این فعال اقتصادی با اشاره به افت ۴۰ درصدی جمعیت زنبورهای عسل در کشور، گفت: «این موضوع برای مسئولان دارای اهمیت نیست چراکه آنها بر این باورند که مصرف عسل برای مردم ضرورتی ندارند و غذای اغنیا است که اگر وارد شود مشکلی ایجاد نمی‌کند اما لازم است که در این زمینه وزارت کشاورزی با جدیت ورود کند و مانع ادامه تلف شدن زنبورها شود چراکه این صنعت علاوه بر اینکه اشتغال‌آفرینی قابل توجهی که ایجاد کرده است به اکوسیستم وطبیعت آسیبی وارد نمی‌کند و گردافشانی آن به امنیت غذایی و پایداری آن کمک می‌کند.»

عفت رئیسی سرحدی تأکید کرده که مشکلات زنبورداران در ایران هیچ ربطی به تحریم ندارد و ناشی از سوء مدیریت‌های مقامات است: «خود تحریمی‌های داخلی، عدم کار کارشناسی، ‌تصمیمات یکجانبه، چه رغبتی برای تولید کننده بر جای می‌گذارد؟ مرتب از رفع موانع تولید وتسهیل قوانین ومقررات جلسات مختلف سخن گفته می‌شود. ده‌ها دستگاه تشکیل شده است که هر کدام برای خودشان نظامی دارند که باید اموراتشان از جیب تولیدکننده پرداخت می‌شود.»

به گفته این فعال صنفی در فصل زمستان گل و گیاهی وجود ندارد و منابع شهد کم می‌شود؛ این در حالیست که تعداد کندوها زیاد است، زنبورداران برای حفظ کلونی چاره‌ای ندارند که به زنبور شکر بدهند. در حال حاضر ۹ درصد ارزش افزوده بر روی شکر توان خرید را برای تولیدکنندگان عسل کاهش داده است. وقتی زنبوردار نتواند غذای زنبور را تامین کند بنیه زنبور ضعیف می‌شود و در نهایت در برابر بیماری‌ها مقاومت خود را از دست می‌دهد و از بین می‌رود. اخذ این مالیات ارتباطی با تحریم‌های خارجی ندارد و به نوعی اعمال فشار بر روی تولید داخلی است.

پیش از این و در ابتدای بهار امسال نیز محسن موسویان مدیرعامل اتحادیه مرکزی زنبورداران ایران از تلف شدن ۴۰ درصد زنبورهای عسل این کشور در زمستان سال گذشته خبر داده و از مسئولان خواسته بود برای نجات زنبورهای باقی مانده با تأمین نهاده‌های تولید به میزان کافی و با قیمت مناسب فورا کمک کنند.

محسن موسویان گفته بود که مهمترین کمک برای نجات جمعیت باقی مانده زنبورهای عسل کشور است: «نیاز فوری به شکر نه برای تولید عسل بلکه برای احیای کندوها با تقویت و زنده نگه داشتن زنبورهای کارگر و تخم ریزی ملکه است.»

او با تاکید بر اینکه ما برای این نیاز مهم بارها درخواست خود را به مسئولان داده‌ایم، گفته بود که «آخرین پاسخ مسئولان وعده تامین شکر با قیمت صنف و صنعت بود که در صورت تحقق آن از توان مالی زنبورداران خارج است. مسئولان می‌گویند شکر را از ما گران می‌گیرید عسل را گران بفروشید، این در حالی است که نیاز فوری ما به شکر برای تولید عسل نیست و هدف نجات زندگی زنبورهای باقی مانده است.»

سیاست‌های جمهوری اسلامی سال‌هاست که امنیت غذایی کشور را با مخاطرات زیادی روبرو کرده است. کشاورزی، دامپروری و صنایع غذایی مختلف ایران اکنون در معرض نابودی و ورشکستگی قرار گرفته و به گفته کارشناسان امنیت غذایی نسل‌های آینده ایران در صورت ادامه این روند با تهدید جدی روبرو خواهد بود. زنبور عسل نیز که در جهان به دلیل طبقه‌بندی شدن در ردیف گونه‌هایی که خطر انقراض آنها را تهدید می‌کند، تحت حفاظت قرار دارد، در ایران امروز مانند بسیاری از گونه‌های دیگر گیاهی و جانوری در حال نابودیست.