عبدالرحمن الراشد (شرق الاوسط) – پس از نزدیک به یک سال مذاکره بین جمهوری اسلامی ایران و غرب و بعد از پنج سال تحریم، ما در آستانه اعلام توافق بین رژیم ایران و کشورهای غربی هستیم. به نظر من این رویداد احتمالی (توافق) با تبلیغات و پروپاگاندای گستردهای همراه باشد که از طریق آن تهران خود را به عنوان طرف پیروز معرفی کند!*
البته که جمهوری اسلامی ایران در چارچوبی بسیار محدود طرف پیروز است، چون آمریکاییها از برخی شروط اضافی خود صرف نظر کردند اما با این حال به همه خواستههای تهران از جمله غرامت سالها توقف کامل توافق هستهای و پیامدهای تحریمهای اقتصادی را پاسخ نمیدهند.
به یاد داشته باشیم که تهران به دلیل لجبازی و نگرانی برای وجههی انقلابی خود، در طول سالهای تحریم بیش از سه چهارم درآمدهایش را که از طریق صادرات به دست میآمد، از دست داده است. اسحاق جهانگیری معاون رئیس جمهوری اسلامی سابق میگوید که «بر اثر تحریمها درآمد ما از صد میلیارد دلار به ۸ میلیارد دلار رسید.»
ایران یک قدرت بزرگ در زمینه گاز و نفت میتوانست به شمار رود اگر ترس جهان از رویارویی بلندمدت با آن وجود نمیداشت. این کشور دارای چنان ذخایر گازی است که آن را در رتبه دوم جهان قرار میدهد؛ ایران دو برابر قطر و بیشتر از سه برابر ایالات متحده گاز دارد. این کشور همچنین پس از عربستان سعودی و ونزوئلا سومین ذخایر نفتی جهان را دارد. بر روی این ثروت هنگفت از زمان روی کار آمدن رژیم جمهوری اسلامی در چهار دهه پیش، سرمایهگذاری اندکی صورت گرفته است.
این نشان میدهد که مشکل کنونی ایران همیشه در نظام سیاسی آن بوده است؛ نظامی که باعث طرد و انزوای کشور از میان کشورهای جهان شده. علاوه بر مشکل نظام سیاسی، رژیم تهران بیشترین درآمد کشور را صرف پروژههای نظامی و توسعهطلبانه خود کرده است.
اکثر کشورهای جهان تمام تلاش و کوشش خود را برای ارتقای توان اقتصادی انجام میدهند، در حالی که جمهوری اسلامی در کشوری مانند ایران که بر روی ثروتی افسانهای خفته است در مقابل جهان که برای توسعه اوضاع داخلی این کشور چیزی جز احترام و رعایت قوانین روابط بینالمللی توقع ندارد، همواره شاخ و شانه کشیده است.
از همین رو، شناخت عوامل و محرکهای تصمیمگیری در تهران به ما کمک میکند تا مسیر بعدی تهران را پس از لغو تحریمها پیشبینی کنیم.
تصویر تهران در جهان به ویژه در میان مدافعان این رژیم، برای آن مهمتر از پایان دادن به بحرانهای داخلیاش است. به همین دلیل اکنون نیز در دوره پس از توافق هستهای جدید شاهد سیلی از تبلیغات از سوی تهران خواهیم بود تا مخاطبان خود را متقاعد کند که در جنگ با غرب بر سر پرونده هستهای پیروز شده است!
رژیم تهران ممکن است پس از خروج از فشار تحریمها سعی کند بار دیگر در منطقه به قدرتنمایی بپردازد.
به احتمال زیاد با کمک سرویسهای امنیتی و نیروهای محلی و شبهنظامیان نیابتیاش، عراق اولین قربانی پس از توافق هستهای شود. رژیم ایران تحمیل سلطه خود بر عراق را آغاز کرده. ما شاهد تحولاتی مانند لغو نامزدی هوشیار زیباری برای ریاست جمهوری با استفاده از دادگاه فدرال و تلاش برای کنترل پارلمانی هستیم که در انتخابات دهم اکتبر ۲۰۲۱ طرفداران ایران در آن شکست خوردند. تهران با ایجاد سیستمی به نام «یک سوم تعطیل کننده» در پارلمان عراق مانند آنچه در لبنان است، در عراق عمل میکند. پس با تشکیل ائتلاف بین نیروهای باقیمانده خود در پارلمان سعی در معطل کردن روند تشکیل دولت ملی در عراق دارد.
در اختلافات درآمدهای نفتی میان بغداد و اقلیم کردستان این کشور نیز، رژیم ایران پشت آن قرار دارد. تهران بدون حرکت نظامی یا اقدام از طریق سپاه قدس، میخواهد بغداد را برای خود مهر و موم کند. شاید در نتیجه توافق هستهای، رژیم ایران موفق به این کار شود. البته اگرچه ممکن است عراق در شرایط کنونی طعمه آسانی برای تهران به نظر برسد اما به احتمال زیاد بغداد «لقمهای زهرآگین» برای رژیم اسلامی تهران خواهد بود.
یک توافق احتمالی دوباره درها را به روی رژیم ایران باز خواهد کرد. نفتکشهای آن بدون نیاز به مخفی شدن و بدون رشوه به واسطهها و تخفیفهای هنگفت به حرکت در خواهند آمد. این بدان معناست که رژیم تهران به منابعی دست خواهد یافت که سطح بودجه آن را برای رویاروییهای منطقهای افزایش خواهد داد. رویاروییهایی که حتی در دوران تحریم و محدودیتهای جمهوری اسلامی متوقف نشد.
البته که صدای تبلیغات و پروپاگاندای جمهوری اسلامی که در ادعای پیروزی بسیار اغراقآمیز و دروغ است، بلندتر خواهد شد. با اینهمه امروز شرایط مانند آن دورهی قبل نیست که تهران مخاطبان زیادی در منطقه عربی و فراتر از آن داشته باشد.
*منبع: روزنامه شرق الاوسط
*نویسنده : عبدالرحمن الراشد
*ترجمه و تنظیم از کیهان لندن
*پیشتر کیهان لندن در گزارشی نوشته بود: «واقعیت اینست که در صورت عقبنشینی جمهوری اسلامی از برنامهها و مواضع خود، بیتردید حفظ آبروی رژیم ایران از جمله برای خوراک داخلی و هواداران نظام بخشی از توافق اعلام نشده خواهد بود. هم آمریکا و هم اروپا بارها ثابت کردهاند که حاضرند درباره نکاتی سکوت کنند تا مقامات و رسانههای داخل ایران بتوانند «عقبنشینی» را «پیروزی» اعلام نمایند. این ترفند در مورد توافق احتمالی «احیای برجام» نیز به کار بسته خواهد شد. همچنین ممکن است برای اینکه آزادی و مبادله زندانیان را جدا از این توافق نشان دهند، به این «توافق» برسند که اجرای آن را با فاصله زمانی و جدا از «مذاکرات وین» قلمداد کنند حال آنکه در همین مذاکرات به چنین توافقی رسیدهاند! ضد و نقیضگوییهای سیاستمداران و رسانهها عمدتا به دلیل همین توافقهای اعلامشده و اعلامنشده برای حفظ آبروی طرفین است.»