بنیاد میراث پاسارگاد به رسم هرسالهی خود، امسال نیز، در آستانهی بزرگترین و مهمترین عید و جشن ایرانیان، نامی را برای سالی که از راه میرسد انتخاب و پیشنهاد میکند.
این انتخاب، چون همیشه، در چارچوب نگاهداری و نگاهبانی از میراثهای فرهنگی و تاریخی انجام میگیرد و به پاس ارزشهای کمنظیر میراثهای فرهنگی ایرانزمین، در طول تاریخ، بوده است؛ میراثهایی که به دلیل بیتوجهی و نادانی، فرهنگستیزی و یا تبعیضهای فرهنگی در سایه ماندهاند و متاسفانه در دوران حکومت اسلامی بیشتر از همیشه در خطر ویرانی و یا نابودی قرار گرفتهاند.
یکی از این میراثها شخصیتهای بزرگی هستند که به دلیل استثنایی بودن در حوزههای علمی، ادبی و فرهنگی دهشهای مهمی به تاریخ سرزمین ما و به جوامع بشری داشتهاند و میتوانند در «فهرست میراث ملی حافظه جهانی یونسکو» قرار گیرند.
امسال بنیاد میراث پاسارگاد تصمیم گرفته است تا سال ۱۴۰۱ را به نام زرتشت بزرگ، فیلسوف، اندیشمند و پیامآور نیکیها نامگذاری کند.
تاریخ زادروز «زرتشت سپنتمان» و یا محل دقیق زندگی او روشن نیست. پژوهشگرانی بر اساس شواهد زبانی و فرهنگی میگویند او در هزاره دوم قبل از میلاد حضور داشته و تاریخنگارانی نیز او را معاصر کوروش بزرگ و داریوش اول میدانند. اما آنچه روشن به نظر میآید، این است که دین زرتشت از قرن ششم قبل از میلاد تا قرن هفتم پس از میلاد دین ایرانیان، و دین برخی از مردمان سرزمینهای دیگر بوده است.
دینپژوهان اروپایی زرتشت را به دلیل آموزههای اخلاقیاش یک اصلاحگر مذهبی میدانند و معتقدند که او توانست بر ادیان دیگری چون یهودیت و اسلام و به ویژه مسیحیت اثرات کاملا مشخصی برجای گذارد.
در عین حال بسیاری از اندیشمندان و فلاسفه جهانی از زرتشت به عنوان اولین فیلسوف و متفکر جهان نام برده و او را تحسین کردهاند. او اولین کسی بود که قربانی کردن را، گناه، و نگاهبانی از طبیعت و آب و خاک و گیاه و حیوان را نوعی نیایش خواند.
برکنار از همهی اینها، آنچه پشتوانه نامگذاری این سال شده، اثراتی است که آموزههای زرتشت مستقیم یا غیرمستقیم بر زندگی ایرانیان داشته است، اثراتی که بسیار بیش از اثرات یک مذهب و یا مرام میباشد.
اندیشههای زرتشت به عنوان یک فیلسوف، یک اندیشمند انسانمدار و یک شاعر و ادیب برزگ در زمانه خود، توانسته است زیربنای فرهنگی را بسازد که ما اکنون به آن «فرهنگ ایرانی» میگوییم؛ فرهنگی که با همهی قدمتی که دارد کاملا قابل بهروز شدن بوده و هست. به همین دلیل اندیشههای زرتشت قرنهای قرن در آثار فلاسفه، شعرا و اندیشمندان ایرانی حضور پیدا کرده و در دل و جان هر ایرانی با هر مذهب و مرام و بیمذهبی جای گرفته است؛ آنچنانکه تا همین امروز و اکنون حتی هیچ مذهب و مرامی نتوانسته آن را از میان بردارد.
گوهر و ارزش فرهنگی که زرتشت به ما هدیه کرده بر این اصل مهم و امروزین استوار است که «انسان صاحب اراده و اختیار است؛ اختیار انتخاب بین بدی و نیکی، نور و تاریکی و شرّ و خیر» و با این تاکید که: شکست خوردن بدیها و تاریکیها به دست انسان اجتنابناپذیر است.
و از دل این فرهنگ است که نوروز، مهرگان، یلدا، سده و اسپندگان و دهها جشن دیگر زاییده شد؛ تا انسان مقاومی را بسازد که قرنها مقابل سختترین رنجها ایستادگی کرده و همچنان ایستادگی میکند.
بر تارک فرهنگی که زرتشت به ما هدیه کرده، کلامی زیبا و جادویی نوشته شده: «پندار نیک، گفتار نیک، کردار نیک» و در دستانش آتشی دارد برای روشنایی بخشیدن، و یافتن اندیشههای نو و تازه.
بنیاد میراث پاسارگاد ضمن اعلام سال ۱۴۰۱ به نام زرتشت بزرگ، نوروز زیبای جهانی و سال نو ایرانی را به همگان تبریک میگوید.
بیایید سال نو را به نام زرتشت بزرگ، و اندیشهی انسانمدار و روشن او آغاز کنیم و برای همه مردمان ایران و جهان سالی سرشار از صلح و آزادی و شادمانی آرزو کنیم.
با مهر و خرّمی
از سوی بنیاد میراث پاسارگاد
شکوه میرزادگی
در آستانه سال ۱۴۰۱ خورشیدی مارس ۲۰۲۲