باوجود اینکه مسئولان حفاظت از جنگل‌ها راهکارهایی ارائه می‌کنند ولی تا کنون هیچکدام به مرحله درست بازدهی نرسیده است. آخرین مورد پُر سر و صدا نیز طرح «تنفس جنگل» بود که به بهانه جمع‌آوری درختان خشک یا افتاده، مطرح شد و هنوز به اجرا درنیامده و بسیاری از کارشناسان حوزه جنگل و طرفداران محیط زیست را نگران کرده است.
طرح تنفس جنگل‌های شمال کشور یکی از بزرگترین طرح‌های حفاظت از جنگل‌هایی است که بیش از حد ظرفیت، مورد بهره‌برداری قرار گرفتهاند. این طرح که از سال ۱۳۹۶ ارائه شد به هیچ عنوان اجازه بهره‌برداری صنعتی و تجاری و قطع درختان جنگلی را نمی‌دهد.
در آخرین اعلام رسمی، ۱۴ امرداد سال ۱۳۹۸ رئیس وقت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری گفته بود تا پایان سال طرح جایگزین، طرح «تنفس» ارائه خواهد شد که در این طرح نیز هیچگونه بهره‌برداری چوبی از جنگل وجود نخواهد داشت اما حالا در آستانه نوروز ۱۴۰۱ هنوز هیچ خبری از اجرای آن نیست.
افزایش بی‌رویه و بی‌قانون تجارت چوب در دو دهه اخیر موجب شد تا در سال ۱۳۹۶ برای اولین بار طرح «تنفس جنگل» با هدف جلوگیری از زیاده‌خواهی شرکت‌های بهره‌بردار چوب و سوداگران عرصه تولید چوب مطرح شود. در این طرح، بهره‌برداری چوبی از درختان جنگل‌های کشور از ابتدای سال چهارم برنامه ششم توسعه ممنوع اعلام شد و دولت دیگر اجازه نداشت طرح‌های جنگلداری از این نوع را تمدید کند.
https://kayhan.london/1400/02/26/%d9%88%d8%a7%da%af%d8%b0%d8%a7%d8%b1%db%8c-%d8%ac%d9%86%da%af%d9%84%e2%80%8c%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%87%db%8c%d8%b1%da%a9%d8%a7%d9%86%db%8c-%d8%a8%d9%87-%d8%b3%d9%be%d8%a7%d9%87-%d9%be%d8%a7
البته در ادامه این ماده تصویب شده بود، بهره‌برداری چوب صرفا از درختان شکسته، افتاده و ریشه‌کن در چارچوب قوانین و مقررات مانعی ندارد. موضوعی که به مذاق بسیاری خوش نیامد. اما برخی کارشناسان و طرفداران محیط زیست معتقد بودند همین شکل از بهره‌برداری نیز راه را برای ورود قاچاقچیان و سودجویان باز می‌کند.
در حال حاضر اگرچه سازمان جنگل‌ها اعلام کرده است که از سال آینده جایگزین طرح تنفس جنگل‌ها اجرایی خواهد شد، رضا بیانی مدیرکل سابق دفتر مهندسی و مطالعات سازمان جنگل‌ها که هم‌اکنون قائم مقام معاونت جنگل‌هاست، می‌گوید: «طرح تنفس همچنان ادامه دارد.»
هادی کیادلیری کارشناس منابع طبیعی و دبیر مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور که به طرح جایگزین نگاه مثبتی دارد، می‌گوید: «سازمان جنگل‌ها چندین بار وعده ارائه طرح جایگزین را داده و هر بار هم این امر را به سال آینده موکول کرد و پس از چند بار پیگیری هم گفتند که این طرح تبیین شده است اما یا ما در جریان آن قرار نداریم یا هنوز تکلیف آن مشخص نیست.»
بنا به گفته این کارشناس، در طرح تنفس تاکید بر این بود که بهره‌برداری از چوب درختان انجام نشود تا از میزان خسارات کاسته شود، اکنون قرار بر تغییر این موارد نیست و باید طرح مدیریتی اصلاح شود. اما طرح اصلاح شده تا کنون ارائه نشده است.
https://kayhan.london/1399/05/27/%d9%82%d8%a7%da%86%d8%a7%d9%82-%d8%ae%d8%a7%da%a9-%d8%ac%d9%86%da%af%d9%84%e2%80%8c%d9%87%d8%a7%db%8c-%db%b2%db%b5-%d8%aa%d8%a7-%db%b5%db%b0%d9%85%db%8c%d9%84%db%8c%d9%88%d9%86-%e2%80%8c%d8%b3%d8%a7
وی درباره طرح‌های پیشین گفت: «در طرح‌های قبلی بر اساس بهره‌برداری‌های چوبی برنامه‌ریزی می‌شد که سالانه بر اساس میزان چوبی که بهره‌برداری می‌شد چند اصل درخت هم می‌کاشتند که خیلی چشمگیر نبود. این طرح‌ها فقط برای ۵۰درصد جنگل‌ها بود چرا که در ۵۰درصد دیگر، اصلا چوبی وجود نداشت و به نوعی رها شده بودند. در حالی که برای کل جنگل‌های ایران مدیریت مناسب لازم است.»
او همچنین یادآور شد، باید در طرح‌های جدید از حیات‌وحش، تنوع‌های زیستی و گونه‌های گیاهی و درخت‌های جنگل‌ها مراقبت کنیم و طرح‌های ما باید تمام این موارد را شامل شود و تعداد بیشتری از شاخص‌ها را در نظر بگیریم.
بر اساس آمار سازمان جنگل‌ها مراتع و آبخیزداری در ۱۵ سال گذشته، روزانه حدود ۶۰۰ هکتار از جنگل‌ها و مراتع از دست رفته‌اند. با این حال، دبیر کنوانسیون تنوع زیستی معتقد است، «اجرای طرح تنفس جنگل تا حدود زیادی این روند را کُند کرده و مانع قطع شدن درختان ۴۰۰ تا ۵۰۰ ساله و گاها چند هزار ساله شد.»
https://kayhan.london/1398/11/20/%d8%af%d9%88-%d8%a2%d8%aa%d8%b4%e2%80%8c%d8%b3%d9%88%d8%b2%db%8c-%d8%a8%d8%b2%d8%b1%da%af-%d8%af%d8%b1-%d8%af%d9%88-%d9%85%d8%a7%d9%87-%d8%b5%d8%af%d9%87%d8%a7-%d9%87%da%a9%d8%aa%d8%a7%d8%b1-%d8%ac
در دهه ۱۳۳۰ مجموع رویشگاه‌های جنگل‌های هیرکانی ۳/۵ میلیون هکتار بود و در مجموع ۱۸ میلیون هکتار جنگل در کل ایران وجود داشت، اما امروزه جنگل‌های هیرکانی به ۱/۶ میلیون هکتار کاهش یافته است. این به معنای از دست دادن بیش از نیمی از این جنگل‌هاست. در مجموع نیز اکنون فقط ۱۲ میلیون هکتار جنگل در ایران وجود دارد که نشان می‌دهد، ۶ میلیون هکتار جنگل در طول ۶ دهه نابود شده است.
تأسفبار اینکه نیمی از جنگل‌های هیرکانی موجود نیز بر اساس اعلام انجمن علمی جنگلبانی کشور، مخروبه‌اند و به شدت در آستانه نابودی قرار دارند. در زاگرس هم ۳۰ درصد جنگل‌ها در معرض خشکی کامل قرار گرفته و ۱۵میلیون بلوط در دو دهه اخیر از دست رفته است. جنگل‌های ایران در حالی نابود می‌شوند که متوسط سرانه جهانی جنگل ۱۷ صدم هکتار و این سرانه در ایران فقط هشت دهم درصد است؛ یعنی سهم ایرانی‌ها از جنگل یک چهارم استاندارد سرانه جهانی است.
https://kayhan.london/1398/04/14/%d8%ac%d9%86%da%af%d9%84%e2%80%8c%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%87%db%8c%d8%b1%da%a9%d8%a7%d9%86%db%8c-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d8%af%d8%b1-%d9%81%d9%87%d8%b1%d8%b3%d8%aa-%d9%85%db%8c%d8%b1%d8%a7%d8%ab
بطور حتم اجرای ناقص طرح تنفس جنگل یکی از دلایل نابودی جنگل‌هاست و باید به دنبال طرح‌های اجرایی برای حفظ جنگل‌های کشور بود. جنگل‌های هیرکانی شمال کشور دو سالی است که به ثبت در یونسکو رسیده‌اند و به عبور از عصر یخبندان معروفند. تنها خواسته دوستداران طبیعت این است که نگاه‌های غیرکارشناسی مقاومت این میراث طبیعی ارزشمند را بیش از این در هم نشکند. میراثی که حیات ساکنان ایران از جمله به آن وابسته است.
