دریاچه ارومیه اکنون نسبت به وضعیت سال گذشته خود در بهار ۱۴۰۰، یکهزار و ۲۲۶ کیلومترمربع از وسعت آن کاسته و کوچکتر شده است. ششمین دریاچه شور دنیا از سال ۱۳۷۷ و دوران دولت محمد خاتمی تا کنون مرتب کوچک و کوچکتر شده و رو به نابودی پیش می‌رود.
جواد محمدی معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان‌غربی از کاهش وسعت دریاچه ارومیه نسبت به مدت مشابه سال گذشته خبر داده که یکهزار و ۲۲۶ کیلومترمربع کوچکتر شده است.
دریاچه ارومیه پارسال در همین زمان، بیش از ۳ هزار و ۴۹۹ کیلومترمربع بوده و حالا به وسعت ۲ هزار و ۲۷۳ کیلومتر مربع کاهش یافته است.
این در حالیست که این بزرگترین دریاچه ایران و بزرگترین دریاچه آب شور خاورمیانه وسعت ۵۷۰۰ کیلومترمربعی داشته است.
به گفته‌ی جواد محمدی، تراز دریاچه ارومیه نیز امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۶۸ سانتی‌متر کاهش یافته است. در هفته جاری، تراز نگین آبی استان آذربایجان غربی به یک هزار و ۲۷۰ متر و ۷۴ سانتی‌متر رسیده در حالی که در مدت مشابه سال گذشته یک هزار و ۲۷۱ متر و ۴۲ سانتی‌متر بود.
کاهش وسعت دریاچه ارومیه تا حدی نگران‌کننده پیش می‌رود که طبق گفته‌ی این معاون آب‌منطقه‌ای آذربایجان غربی، «ارتفاع این دریاچه نسبت به بیشترین تراز ثبت شده برای آن که در سال ۱۳۷۴ رخ داده است بیش از ۷/۷ متر کاهش یافته است.»
محمدی در بیان آمار مربوط به حجم آب دریاچه ارومیه نیز گفت: «میزان حجم آب دریاچه ارومیه به ۳/۰۲ میلیارد مترمکعب رسیده که نسبت به سال گذشته حدود ۲/۲ میلیارد مترمکعب کاهش دارد.»
مقامات مسئول کاهش بارش طی ۲ سال اخیر به ویژه بارش برف در سال گذشته را عامل کاهش تراز دریاچه ارومیه می‌دانند. کارشناسان محیط زیست ولی می‌گویند، مهمترین عوامل موثر در تشدید روند کاهشی تراز آب دریاچه ارومیه احداث سدهای متعدد، افزایش تبخیر سطحی، استفاده غیراصولی منابع آب، تغییر کاربری اراضی دیم به آبی، توسعه کشت محصولات آب‌بر، تخصیص نیافتن حقابه دریاچه، تغییر رژیم بارش و اختلال در تعادل اکولوژیک و هیدرولیک این دریاچه است.
ستاد احیای دریاچه ارومیه با شعار زنده نگه داشتن این دریاچه از سال ۱۳۹۲ راه افتاد ولی این شعار تنها با هدف برداشت بودجه‌های کلان و دریافت حمایت‌های میلیون یورویی از نهادهای بین‌المللی و کشورهایی چون ژاپن بود که تنها یک رقم آن ۱۵ هزار میلیارد تومان و بخشی از بودجه‌ی ۱۲/۷ میلیون دلاری طرح حفاظت از تالاب‌های ایران است که برنامه عمران سازمان ملل در ۱۳۸۴ تصویب کرده بود.
این طرح نه تنها دستاوردی نداشته، بلکه بودجه آن را نهادهای تخریب‌کننده طبیعت یعنی وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی، نیرو و کشور در ۸ سال آن را با مشارکت سازمان حفاظت محیط زیست دریافت کرده‌اند. با این حال، حسن روحانی رئیس دولت یازدهم و دوازدهم نیز پس از پایان ۸ سال زمامداری قوه اجرایی کشور، این طرح نیمه‌کاره را به عنوان دستاوردهای دولت خود مطرح کرد.
ناظران آگاه معتقدند وخامت وضعیت فعلی دریاچه ارومیه نشان می‌دهد، فعالیت‌های ستاد احیا، محدود به روی کاغذ بوده و اساسا بی‌اثر و ناکافی بوده است. اینهمه در حالیست که وزارت نیرو هر بار از تخصیص حقابه‌ی ارومیه سر باز می‌زند و با توجه به افزایش جمعیت، مدیریت نامناسب منابع آبی و بلعیدن دخایر آبی توسط دستگاه‌های حکومتی، سرنوشت این دریاچه بیش از پیش تیره و تار خواهد شد.
پیش‌بینی می‌شود خشک شدن دریاچه ارومیه، جمعیت ۵ میلیون نفری منطقه را در معرض توفان‌های نمک، امراض تنفسی، تخریب اراضی کشاورزی و همچنین گسترش فقر و مهاجرت قرار دهد.
