خوزستان مدتهاست به دلیل خشکسالی با کمبود منابع آبی در پشت سدها مواجه شده و این مسئله روستاها و شهرهای این استان را با مشکلاتی در ارتباط با تنش آبی مواجه کرده است. اتفاقی که بارها صدای اعتراض مردم این استان را بلند کرده ولی با خشونت و ارعاب از سوی نهادهای مسئول و امنیتی پاسخ داده شده است.
خوزستان مدتهاست به دلیل خشکسالی با کمبود منابع آبی در پشت سدها مواجه شده و این مسئله روستاها و شهرهای این استان را با تنشهای شدید آبی مواجه کرده است.
مجتبی یوسفی نماینده اهواز در مجلس شورای اسلامی با اشاره به تداوم بحران آب در استان خوزستان گفته است: «با اینکه سال گذشته تنش آبی در خوزستان باعث ضرر مالی و جانی برای مردم خوزستان شده اما از آن زمان تا کنون هیچ اقدامی در حوزه اجرا برای اصلاح برخی مسائل مرتبط با بحث تامین آب کشاورزی در خوزستان، انجام نشده است.»
این نماینده مجلس شورای اسلامی نسبت به معضل تنش آبی ابراز نگرانی کرده و از مسئولان امر خواسته تا در اسرع وقت اقداماتی را برای حل این مسائل انجام دهند بلکه مشکلات کشاورزان و مردم خوزستان کاهش یابد.
یوسفی درباره سیاستهای دولت در قبال حل بحران آب در خوزستان گفته است: «دولت یک کلاه بسیار بزرگ بر سر مردم استان گذاشته است».
او در تشریح ابعاد این «کلاه بسیار بزرگ» افزوده است: «به این دلیل که بخش قابل توجهی از آب پشت سدهای خوزستان برای تولید ۷۵۰۰ مگاوات برق توسط نیروگاههای برق آبی نگه داشته میشود و در زمانی رهاسازی میشود که دیگر به کار کشاورزان نمیآید. درواقع به اسم مردم خوزستان آب پشت سدها میماند اما برای تولید برق و کنترل شرایط پایدار برق در استان و کشور مصرف میشود.»
به گفته نماینده اهواز در مجلس شورای اسلامی، «اگر در خوزستان نیروگاههای حرارتی و سیکل ترکیبی وجود داشت دیگر نیاز به نگهداری حجم بالایی از آب در پشت سدها نبود. باید پروژههای احداث نیروگاههای حرارتی و سیکل ترکیبی در خوزستان مثل دیگر استانها مورد توجه قرار گیرد و به سرعت اجرایی شود تا بتوان از آب خوزستان برای مصارفی از جمله کشاورزی و حل مشکلات تنش آبی استفاده کرد.»
یوسفی یادآور شده است که در سالهای اخیر کشاورزان با سختی حقابه مورد نیاز کشت را تامین میکنند و معیشتشان را میگذرانند.
از سوی دیگر مهدی قمشی رئیس دانشکده مهندسی آب و محیط زیست اهواز نیز نسبت به تداوم خشکسالی در استان خوزستان هشدار داده و یک «تابستان سخت» را پیش روی مردم این استان پیشبینی کرده است.
این کارشناس امور آب و محیط زیست از برداشت از ذخیره استراتژیک سدها در سال آبی گذشته در این استان برای کشت زمستانه نیز خبر داد که «بعد از اعتراضات آبی پارسال» صورت گرفته است.
قمشی از این امر نتیجه گرفته که «حتی اگر سال نرمالی از نظر بارندگی داشتیم باز هم از شرایط طبیعی عقب بودیم. حالا باید خودمان را با مقدار آبی که وارد این استان میشود تنظیم کنیم. چرا که نخستین و مهمترین کار مدیریت آب در بخش کشاورزی و در مرحله بعد در بخش آب شرب و صنعت است.»
این عضو هیات علمی دانشگاه «شهید چمران» اهواز همچنین گفت: مشکل خوزستان این است که نمیتواند برآورد دقیقی از ورودی آب به این استان داشته باشد زیرا در پایین دست حوضههای آبی قرار دارد، و ورودی متاثر از برداشت استانهای بالادست است.
وی افزود: رودخانه کرخه از پنج استان، دز از سه استان و کارون از چهار استان عبور میکنند و اجرای طرحهای انتقال آب از سرشاخهها و توسعه بیرویه در استانهای بالادست باعث کاهش شدید آبدهی رودخانههای خوزستان شده است.
این کارشناس درباره محصولات کشت شده در خوزستان نیز گفته است، باید کشاورزان به الگوی کشتهایی هدایت شوند که هم سودآور بوده و هم امکان تامین آب آن وجود داشته باشد. کشت و صنعتهای محصولاتی چون نیشکر در خوزستان پنج میلیارد مترمکعب آب مصرف میکنند که حجم بسیار بالایی است در حالی که قاعدتا باید سه میلیارد مترمکعب مصرف کنند.
بررسی وضعیت ورودی سدهای کشور نشان میدهد ورودی به مخازن در سال آبی جاری به ۱۸ میلیارد و ۵۵۰ میلیون مترمکعب رسیده که کاهشی معادل ۶ درصد نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته نشان میدهد.
جدیدترین آمار وزارت نیرو حاکیست متوسط بارش کشور رو به کاهش است بطوری که میانگین بارش ۵۳ ساله حدود ۲۵۰ میلیمتر بوده در حالی که میانگین ۱۳ ساله اخیر به ۲۳۲ میلیمتر کاهش یافته است.
میزان پُر شدن سدهای استان تهران، سد زایندهرود در استان اصفهان، سدهای استان خوزستان و سدهای حوضه آبریز دریاچه ارومیه نیز در شرایط فعلی به ترتیب حدود ۲۱ درصد، ۲۵ درصد، ۵۶ درصد و ۶۶ درصد است.
واقعیت این است که ایران به عنوان یک سرزمین خشک و نیمهخشک با تنش آبی و بحران کمبود آب در همه استانهای کشور روبروست و اگر راهکارهای علمی و عملی برای این معضل حیاتی ارائه و اجرا نشود، وقوع پیشبینی برخی کارشناسان مبنی بر اینکه بخشهای بسیاری از ایران در دهههای آینده به دلیل بحران آب قابل سکونت نخواهد بود، امری غیرواقعی به نظر نمیرسد.