فرانسه از دیرباز یکی از کشورهای معروف به مهد فرهنگ وهنر بوده است اما این روزها در مخمصه حمله‌های تروریستی و حاشیه‌های آن گیر افتاده و از این جهت نگاه همه دنیا را به خود معطوف کرده است؛ حال باید دید آیا این کشور با پشتوانه قوی فرهنگ و هنرش می‌تواند استراتژی مناسبی را برای گذر از این بحران پایه‌گذاری کند.
پیشینه روابط فرهنگی بین ایران و فرانسه از زمان فتحعلی شاه و آمدن ژنرال گاردان و همراهانش به ایران آغاز شد. در دوران ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه آنچه ایران و فرانسه را به هم نزدیک می‌کرد، روابط فرهنگی بود. در زمان رضا شاه پس ازتصویب قانون اعزام محصل به خارج، از سال ۱۳۰۷ خورشیدی تعدادی دانشجو به فرانسه اعزام شدند. اولین قرارداد فرهنگی رسمی بین ایران و فرانسه در سال ۱۳۰۸ خورشیدی درباره برابری ارزش تحصیلات منعقد شد. روابط فرهنگی بینابین از اوایل دهه ۱۹۵۰ گسترش بیشتری یافت. در سال ۱۹۷۳ یک موافقتنامه فرهنگی بین ایران و فرانسه در تهران به امضا رسید. پس از پیروزی انقلاب نیز روابط فرهنگی بین دو کشور تحت تاثیر روابط سیاسی قرار داشت و حال درست دو روز مانده به سفر ریاست جمهوری ایران به فرانسه حملات تروریستی در این کشور مانع این سفر شد.
به گزارش ایسنا، محمدحسین نعیمی، کارشناس فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در این باره می‌گوید: فرهنگ در جامعه فرانسوی و نزد شهروندان جایگاه ویژه‌ای دارد و شاخص‌های کمی و کیفی آن از سطح بالایی برخوردار هستند. این کشور به دلیل تاریخچه و غنای فرهنگی خود و اتخاذ یک سیاست فرهنگی فعال، همچنان به عنوان یکی از مهدهای فرهنگ و هنر و ادبیات در سطح جهان شناخته می‌شود و شهروندان فرانسوی نیز همچنان به فرهنگ غنی خود می‌بالند و ارزش و اهمیت ویژه‌ای برای آن قائل هستند.
فرهنگ و هنر از بخش‌های مهم و جدا نشدنی زندگی مردم فرانسه است. هنرمندان و نویسندگان بزرگی چون ویکتور هوگو از این کشور ظهور کرده‌اند. این کشور۳۷ اثر (۳ میراث طبیعی و ۳۳ میراث فرهنگی و ۱ ترکیبی) را در فهرست میراث فرهنگی یونسکو به ثبت رسانده است.
ایسنا می‌نویسد، در کشور فرانسه ۴٣١٨٠ بنای تاریخی حفاظت شده وجود دارد .شناخت و ارزش‌گذاری اهمیت میراث فرهنگی آن به اندازه ای است که از سوی دولت فرانسه ١۵ و ١۶ سپتامبر و ١٩ ماه می‌روزهای میراث فرهنگی و شب موزه‌ها نام‌گذاری شده تا میلیون‌ها فرانسوی بتوانند از آثار، بناهای تاریخی و موزه‌های این کشور به طور رایگان بازدید کنند. در دو روز بزرگداشت میراث فرهنگی بیش از ١۵ هزار بنا و آثار تاریخی فرانسه پذیرای میلیون‌ها فرانسوی هستند. در این میان کاخ الیزه، کاخ سنا و ساختمان مجلس، پربیننده‌ترین مکان‌های تاریخی به حساب می‌آیند.
بودجه فرهنگ و هنرفرانسه
بودجه وزارت فرهنگ و ارتباطات فرانسه در سال ٢۰۱۴، معادل ۲۶/۷ میلیارد یورو مصوب شد که از این مبلغ ۲/۶۹ میلیارد یورو به فرهنگ و پژوهش‌های فرهنگی و ۴/۵۷ میلیارد یورو به رسانه، کتاب و صنایع فرهنگی اختصاص داده شد. علاوه بر ۲۱ درصد مناصب دولتی (به ویژه پرداخت حق الزحمه کارکنان)، بودجه مذکور در زمینه‌های مختلف بخش‌های وزارتخانه‌ای تقسیم می‌شود: رسانه‌ها و صنایع فرهنگی( ۲۳ %)، میراث فرهنگی ( ۲۱ %)، خلق هنری ( ۲۱ %) و انتقال دانش، تحقیق، آموزش و غیره ( ۱۳ % ).
در سال ۲۰۱۳ ، نزدیک به ۳۷ میلیارد یورو در وزارتخانه‌های دیگر فرانسه صرف هزینه‌های فرهنگی شده است که ۶۰ درصد آن توسط وزارت آموزش ملی پرداخت شده است و بخشی از این مبالغ برای پرداخت حق الزحمه اساتید هنر در مقطع آموزش ابتدایی و متوسطه بوده است.
آمار فعالیت‌های فرهنگی
ایسنا در گزارش مشروح و ستایش‌آمیز خود از فرهنگ و هنر فرانسه ادامه می‌دهد، ارائه آماری از فعالیت‌های فرهنگی امکان می‌دهد تا غنای رو به گسترش فعالیت‌های خلاقانه و هنری و تنوع اقدامات هنری و فرهنگی در فرانسه قابل سنجش باشد. ۶۲ میلیون بازدید کننده از ۱۲۰۰ موزه فرانسه، ۲ میلیون و هشتصد هزار نفر بازدید کننده از ۲۳ مکان منطقه ای مختص هنر معاصر و ۹۹ مرکز هنر معاصر، ۱۴۰۰۰ ساختمان ثبت شده در فهرست بناهای تاریخی. همه موارد فوق بخشی از این آمار در سال ۲۰۱۲به حساب می‌آیند.بیش از ۱۰۰۰ نمایش موسیقی که توجه بیش از یک میلیون و چهارصد هزار تماشاچی فصلی را به خود معطوف داشته و از این میان، نزدیک به یک سوم آنها در کاخ گارنیه و در اپرای باستیل گرد هم آمده اند. ۵ تئاتر ملی، ۷۰ صحنه نمایش ملی، ۳۹ مرکز دراماتیک ملی، بیش از حدود صد سالن نمایش وابسته به دولت، صدها سالن و مکان اجرای نمایش خصوصی… و هزاران جشنواره در فرانسه نیز از این دست آمار هستند.
بیش از ۲۰۰۰ سینما، نزدیک به ۱۶ هزار سالن قرائت عمومی‌و ۵۰۰ آکادمی‌موزیک و حرکات موزون که کودکان و نوجوانان را برای رقص و موسیقی و تئاتر آموزش می‌دهند نیز بخشی از آمار فرهنگی را تشکیل می‌دهند. فرانسه در زمینه ارائه امکانات فرهنگی به اقشار جامعه از سوی وزارت فرهنگ و ارتباطات پشتیبانی و حمایت می‌شود و در این زمینه تلاش می‌کند عدالت در زمینه دسترسی به این امکانات فراهم آید.
۴۰ میلیارد یورو ارزش افزوده مستقیم حاصل از فرهنگ فعالیت اقتصادی می‌باشد که البته برخی از آنها (بازی‌های ویدئویی، بازار هنر، بنگاه‌های مطبوعاتی) نیز به صورت چشمگیری صادر می‌شوند.
اشتغال‌زایی در انجمن‌های فرهنگی فرانسه
۱۶۹ هزار شغل فرهنگی با حقوق و ۱۸۹هزار کار تمام وقت برای ۴٫۷ میلیون همکار رایگان است. در ۱۳ % انجمن‌های فرهنگی حداقل یک کارمند حقوق بگیر فعال بوده و باقی فعالان، افرادی هستند که به صورت رایگان همکاری می‌کنند . ۳۵ هزار و صد انجمن فرهنگی کارفرما در سال ۲۰۱۱ به ۱۶۹ هزار نفر دستمزد پرداخت کردند.
۳۵ هزار دانشجو در فرانسه
در سال‌های ۲۰۱۳-۲۰۱۲ ، تعداد ۳۵ هزار دانشجو در مدرسه‌های عالی برخاسته از وزارت فرهنگ و ارتباطات فرانسه مشغول تحصیل بوده‌اند. نیمی از ثبت نام شدگان جدید دارای دیپلم علمی‌و فنی هستند، نسبتی که در مدارس معماری به ۷۰ درصدرسیده است، و این در حالی است که یک چهارم دانشجویان سال اول دیپلم ادبی دارند. در جریان سال تحصیلی ۲۰۱۳-۲۰۱۲ آموزش عالی فرهنگی پذیرای ۱۸ هزار دانش آموز در مدارس معماری، ۱۱ هزار نفر در مدارس هنرهای تجسمی‌و ۶ هزاردانش آموز در رشته‌هایی نظیر نمایش زنده، سینما، سمعی بصری و میراث فرهنگی بوده است. مدارس اصلی آموزش عالی فرهنگ بر اساس تعداد دانشجو به ترتیب هنرستان‌های عالی پاریس و لیون در زمینه موسیقی، رقص، مدارس ملی عالی هنرهای زیبا و هنرهای تزئینی در راستای هنرهای تجسمی‌و هنرهای کاربردی و مدرسه لوور شاخه میراث فرهنگی هستند. در سال ۲۰۱۲ تقریباً ۱۱ هزار دانشجو از مؤسسات عالی فرهنگ، دیپلم دریافت کرده‌اند.
در تمامی‌رشته‌های آموزش عالی هنر و فرهنگ اکثریت دانشجویان زنان هستند که ۶۰ درصد از تعداد دانشجویان مشغول به تحصیل در زمینه آموزش عالی فرهنگ را در سال ۲۰۱۳-۲۰۱۲ تشکیل می‌دادند.
