جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در گفتگوی تلفنی با حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه جمهوری اسلامی در اظهاراتی کلی تأکید کرد طولانی شدن توقف در مذاکرات «سازنده نیست» و پیشنهاد داده که مذاکرات بین انریکه مورا معاون هماهنگ کننده اتحادیه اروپا و علی باقری کنی معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی به زودی از سر گرفته شود.
مذاکرات اتمی وین کمی پیش از آن متوقف شده بود که روسیه با کارت برجام از آمریکا در مورد تحریم‌های سنگینی که پس از حمله به اوکراین علیه مسکو به اجرا درآمده است، باج‌خواهی کرد. اما مذاکرات وین پیش از آنکه تحت تأثیر حمله روسیه به اوکراین قرار بگیرد با مشکلات اساسی روبرو بود که شاید مهم‌ترین آنها اصرار غربی‌ها به ضرورت مسائل مربوط به تهدیدات موشکی و منطقه‌ای جمهوری اسلامی بود و به همین دلیل به محاق رفته بود.
خواست خارج شدن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا از سوی جمهوری اسلامی نیز به نوعی مربوط به اختلافات میان رژیم ایران و غربی‌ها در مورد پشتیبانی تهران از شبه‌نظامیان منطقه و توسعه صنایع موشکی است اما شعاع این تهدیدات فراتر از اینهاست و شامل قاچاق تسلیحات نظامی به حزب‌الله و حوثی‌ها، حشدالشعبی و مین‌پاشی در مسیر کشتی‌ها در آب‌های جنوب ایران، گسترش شبکه ترور و ربودن مخالفان سیاسی خارج از ایران، به آشوب کشیدن فضای سیاسی کشورهای منطقه و همچنین پشتیبانی از حملات انتحاری و موشکی به تأسیسات تفنی عربستان سعودی و امارات و تهدید اسرائیل می‌شود که به صورت مستقیم سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و بازوی برون‌مرزی آن «سپاه قدس» پشت آنها قرار دارند.
مقامات ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی کاملاً آشکار روی حمایت همه‌جانبه از «جریان مقاومت» تأکید می‌کنند. اسماعیل قاآنی فرمانده سپاه قدس در یک سخنرانی دلیل حمایت از «مقاومت» را سرعت بخشیدن به نابودی اسرائیل اعلام می‌کند. او تهدید کرده «زمینه انتقام از آمریکایی‌ها را در خانه‌هایشان فراهم می‌کنیم» و حسین سلامی فرمانده کل سپاه پاسداران نیز می‌گوید «سپاه قدس موجب تحلیل قدرت آمریکا در منطقه شده است.» در چنین فضایی جریان اصلی قدرت در جمهوری اسلامی می‌گوید برای توافق باید سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا خارج و تحریم‌های این نهاد برداشته شود اما فعلاً دولت جو بایدن آن را نپذیرفته است و آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا تأکید کرده «سپاه را یک سازمان تروریستی می‌داند.»
آنچه آمریکا از جمهوری اسلامی خواسته این است که اگر مطالبات فرابرجامی دارد باید در ازای آن شروط فرابرجامی آمریکا را هم بپذیرد. شروطی که درواقع به نوعی اساس آن همان پایان دادن به آشوب‌طلبی‌های منطقه توسط سپاه پاسداران است که مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا در دولت دونالد ترامپ به عنوان پیش‌شرط توافق با جمهوری اسلامی هنگامی که تازه در این مقام آغاز به کار کرده بود، اعلام کرد.
حالا دوباره محمد مرندی پسر پزشک مخصوص علی خامنه‌ای و یکی از اعضای کاروان ۴۰ نفره هیات مذاکره‌کننده اتمی جمهوری اسلامی در وین در اظهاراتی متناقض به ایرنا گفته «جمهوری اسلامی توانست امتیازات قابل توجهی را در وین به دست بیاورد و به همین دلیل در حین مذاکرات افرادی به عنوان اعتراض از هیات آمریکایی استعفا دادند و وقتی رابرت مالی به کنگره رفت و از روند مذاکرات گزارش داد، واکنش‌ها منفی بود و اعضای کنگره معترض بودند و اعتقاد داشتند که تیم آمریکایی بیش از حد عقب‌نشینی کرده است!»
با اینهمه با تمام شرح و بسطی که مرندی درباره دستاوردهای تیم مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی در وین می‌دهد اما تأکید کرده «در روزهای آخر مذاکرات کارها داشت به سرعت پیش می‌رفت ولی بر سر موضوعات مختلف از جمله راستی‌آزمایی، لغو تحریم‌ها، تضامین و همچنین بحث سپاه، آمریکایی‌ها کار را به یکباره متوقف کردند.» یعنی همان مسائلی که در طول مذاکرات پس از روی کار آمدن دولت بایدن نیز همواره مانع توافق بوده است!
مرندی تأکید می‌کند «نه پایتخت‌های اروپایی مشکلی برای ادامه دارند، نه پایتخت روسیه، نه پایتخت چین و نه تهران، بلکه باید منتظر ماند و دید که آقای بایدن چه تصمیمی برای ادامه خواهد داشت.» پیش‌بینی او این است که «تبعات جنگ در اوکراین، آمریکا را به توافق با ایران وادار می‌کند.»
در آمریکا یکی از اختلافات دو حزب دموکرات و جمهوریخواه بر سر این است که آیا خروج ترامپ از برجام به سود منافع ملی آمریکا و متحدانش در منطقه بوده یا نه؟ با اینکه هر کدام از آنها استدلال خود را دارند ولی در نهایت همگی در پی مهار رژیم ایران هستند و بطور مشترک تأکید می‌کنند اجازه دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح اتمی را نخواهند داد.
اما در جمهوری اسلامی وضعیت متفاوت است و مشکل نظام یکی دو تا نیست! توافق احتمالی در مذاکرات وین نتیجه‌ای برای مردم ایران ندارد و صرفاً کمک به نفس کشیدن نظام است. در همین ارتباط حشمت‌الله فلاحت‌پیشه رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی جمهوری اسلامی در یک مصاحبه می‌گوید «حتا اگر برجام به نتیجه برسد باز هم لغو تحریم‌ها سود چندان زیادی برای مردم ایران به دنبال ندارد.»
فریدون مجلسی دیپلمات سابق جمهوری اسلامی ضمن تأکید بر دشوار بودن دستیابی به توافق می‌گوید قرار داشتن ایران در فهرست سیاه FATF هم مانع جدی برای استفاده از مزایای یک توافق احتمالی است.
اینکه مقامات جمهوری اسلامی مدام تأکید می‌کنند «تصمیم نهایی با بایدن است» و «توپ در زمین آمریکاست» درواقع این واقعیت را تأیید می‌کنند که معادله تا وقتی آمریکا نخواهد حل نمی‌شود و معامله‌ای در کار نخواهد بود حالا چه ترامپ رئیس جمهور باشد چه بایدن! چهار سال از شروط تخیلی علی خامنه‌ای برای پاره نکردن برجام گذشته و هیچکدام عملی نشده و جمهوری اسلامی نه تنها برجام را پاره نکرده بلکه تمام تلاش خود را به کار می‌گیرد تا آن را «احیاء» کند و برای این کار نخست منتظر روی کار آمدن بایدن بود و حالا هم که بیشتر از یکسال از استقرار دولت دموکرات‌ها ایالات متحده گذشته، همچنان چشم‌انتظار تصمیم کاخ سفید برای سرنوشت برجام است.
