(+ویدئو) انتشار فیلمی از سوگواری اسماعیل یغمایی باستان‌شناس شناخته‌شده ایرانی برویرانه‌های شهر تاریخی ارگان یا ارجان در شهرستان بهبهان در حالی در شبکه‌های اجتماعی می‌چرخد که مسئولان آبفا با مجوز میراث‌فرهنگی استان خوزستان می‌خواهند لوله آبی با قطر بالا در حریم این اثر تاریخی که هنوز پابرجاست رد کنند.
چند روز پیش فیلمی از گریه های اسماعیل یغمایی باستان‌شناس شناخته‌شده ایرانی منتشر شد که مربوط به سال ۹۲ است؛ زمانی‌که این باستان‌شناس پس از گذشت ۲۹ سال از انجام حفاری‌های علمی برای سرکشی به محوطه ارگان عیلامی به بهبهان رفته بود اما با تخریب این محوطه از سوی نهادها و سازمان‌های دولتی روبرو شد.
روزنامه «پیام ما» ضمن اشاره به انتشار این ویدئو با اعلام اینکه مسئولان اینبار به سراغ شهر ساسانی ارگان که هنوز از تخریب‌ها پابرجای مانده رفته‌اند، نوشت: «مسئولان آبفا با مجوز میراث‌فرهنگی می‌خواهند لوله آبی با قطری بالا از دل آن رد کنند. قرار است از سد کوثر به روستای بیلک در کهگیلویه و بویراحمد آب برسانند. این اقدام شهر تاریخی ارجان با اندام‌های کاملا متصل به‌هم را دو نیمه کرده و پیش‌بینی می‌شود، تخریب بزرگی در راه است.»
در این گزارش آمده است: «کامیار عبدی، محمدتقی عطایی و شهرام زارع در سال ۱۳۹۲ این محوطه را تعیین حریم کرده و آنها را به همه نهادها و مراکز دولتی و غیردولتی ابلاغ کرده‌اند پس کدام کارشناسان مجوز را صادر کرده‌اند؟!»
عباس مقدم باستان‌شناس و رئیس سابق پایگاه ارجان که خود دست‌اندرکار تعیین عرصه و حریم مربوطه و ابلاغ آن بوده به روزنامه «پیام ما» می‌گوید: «من هم نمی‌دانم چرا و چگونه همه آن هزینه‌ها و کارشناسی‌ها نادیده گرفته می‌شود و قانون را زیرپا می‌گذارند.»
باستان‌شناسانی هم که در این محوطه کار کرده‌اند، می‌گویند در جلسه مورد بحث در تهران حضور نداشتند! اعضای حاضر در این جلسه هم طبق معمول پاسخ نمی‌دهند.
به گفته عباس مقدم، بعد از ۲۹ سال که از کاوش‌های اسماعیل یغمایی در ارگان عیلامی می‌گذشت «حدود ۹ سال پیش با هم به بازدید از این محوطه رفتیم. استاد وقتی از ماشین پیاده شد، پرسید اینجا کجاست؟ گفتیم ارجان قدیم است. باورش نمی‌شد، شوکه شده بود. ناگهان شروع به گریه کرد. کلی آرام‌اش کردیم. نشد که نشد. من تنها از لحظه‌های آخر، فیلم گرفتم تا این درد در تاریخ ثبت شود.»
با اینهمه حکمت موسوی مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان خوزستان ادعا کرده است: «تمامی بررسی‌های فنی و کارشناسی لازم پیش از صدور مجوز برای آغاز عملیات اجرایی این طرح با کمک متخصصان و اهالی فن میراث فرهنگی انجام شده است.»
وی با بیان اینکه لوله‌های آبرسانی از نوع روسطحی است و جانمایی آن در کنار لوله‌های نفت که از دیرباز در این منطقه وجود داشته است قرار دارد، گفته است: «مطابق رویه و قبل از شروع هرگونه عملیات عمرانی و صدور مجوز موضوع از زوایای مختلف توسط کارشناسان خبره و باستان‌شناسان مطرح در چندین مرحله و چند لایه به صورت کاملاً تخصصی بررسی می‌شود؛ با این وجود جای هیچ‌گونه نگرانی در خصوص امکان تخریب بافت تاریخی این اثر وجود ندارد.»
نخستین بار در اوایل دهه ۶۰ سازمان وقت آب و برق خوزستان طی عملیات ساخت و ساز سد مارون، با آرامگاهی با یافته‌های بی‌نظیر مانند «جام زرین»، «حلقه زرین قدرت» از پادشاه عیلامی کیدین خواران و… برخورد کرد و پس از ارسال آن گزارش، مرکز باستان‌شناسی تهران اسماعیل یغمایی را برای انجام کاوش به این منطقه اعزام کرد.
این محوطه باستانی که پیشتر نیز به ثبت آثار ملی رسیده بود، با کشف آثار ارزشمند معماری آرامگاهی می‌بایست طبق ضوابط میراث فرهنگی مورد حفاظت و نگاهداشت قرار می‌گرفت اما سازمان آب و برق خوزستان و جهاد سازندگی به بهانه استخراج شن از سد مارون دست به تخریب تپه‌های باستانی آن محوطه زدند.
پس از افتتاح سد مارون نیز تخریب و دست‌درازی سایر نهادهای دولتی با اقداماتی نظیر کاشت درخت و نهال از سوی شهرداری منطقه به بهانه ساخت پارک، دپو کردن لوله‌های نفت توسط وزارت نفت و غیره ادامه داشت.
ارجان که قدمت آن به دوران عیلامی، ساسانی و پس از حمله اعراب مسلمان به ایران نسبت داده شده به واسطه ویژگی‌های معماری از جمله استفاده از ملات قیر و اندود گچ و همچنین آثاری چون «جام طلایی» و «حلقه زرین قدرت» شهرتی تاریخی و جهانی دارد.
https://kayhan.london/1399/08/14/%d8%b3%db%8c%d8%a7%d8%b3%d8%aa%e2%80%8c%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%aa%d9%84%d8%ae-%d9%88-%d8%aa%d8%ae%d8%b1%db%8c%d8%a8%db%8c%d8%9b-%d8%b3%d8%a7%d8%ae%d8%aa%d9%86-%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%ae%d8%a7%d9%86%d9%87
با وجود اینکه در سال ۱۳۹۲ محدوده‌ای بالغ بر ۴۰۰ هکتار به عنوان حریم و عرصه ارجان تعیین شد علاوه‌بر کشاورزی و گذر خطوط لوله نفت و حفاری‌های غیرمجاز در این مجموعه باستانی در سال ۱۳۹۳ نیز با وجود آنکه حریم و عرصه ارجان مشخص شده بود، کارخانه سیمان شهرستان بهبهان (خوزستان) بدون اجازه از اداره کل میراث فرهنگی استان خوزستان دیواری درون حریم ارجان کشید.
پس از روی کار آمدن حکومت جمهوری اسلامی، میراث فرهنگی و آثار باستانی در سراسر ایران بطور گسترده مورد غارت و تاراج قرار گرفته و گروه‌های مافیایی وابسته به رژیم به طمع زمین و منابع طبیعی و اشیای قیمتی این آثار ملی و فرهنگی، بناهای تاریخی را کاملا علنی و آشکار و با پشتیبانی نهادهای مسئول از جمله قوه قضاییه تخریب می‌کنند. از سوی دیگر عدم اختصاص بودجه‌ی لازم و کافی برای حفظ این آثار و عدم رسیدگی، آنها را رفته رفته نابود کرده است. جمهوری اسلامی و نهادهای ناکارآمد و بدون مسئولیت‌اش دست به دست هم داده‌اند تا نشانه‌ای از تاریخ تمدن و فرهنگ ملی ایران زمین و آثار متنوع و غنی آن باقی نماند.
