هدى رؤوف (ایندیپندنت عربی) – حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران اخیرا طی پیام‌هایی به دبیرکل سازمان ملل متحد، دبیرکل سازمان همکاری اسلامی و وزرای خارجه کشورهای اسلامی، ضمن انتقاد از «تجاوزات» اسرائیل در حق فلسطینی‌ها، از مواضع جمهوری اسلامی ایران درباره «قضیه فلسطین» سخن گفت.
تنها امیرعبداللهیان نیست که درباره فلسطین سخن می‌گوید بلکه همه مقامات رژیم ایران از زمان تاسیس جمهوری اسلامی در سال ۱۹۷۹ تا کنون مرتب از فلسطین صحبت کرده و از آن به صورت ابزار سیاسی استفاده کرده‌اند.
مسئله فلسطین به دو دلیل برای رژیم ایران مهم است. اولین اهمیت آن مربوط به رساندن پیام‌های تهران به جهان به‌اصطلاح اسلام و دومین اهمیت آن به عنوان ابزاری مناسب جهت تقابل با اسرائیل است.
رژیم ایران از جنبه شعاری و تبلیغاتی نیز از مسئله فلسطین سوء استفاده می‌کند بطوری که یکی از اساسی‌ترین شعارهای آن حمایت از «آرمان فلسطین» و جنبش‌های «مقاومت» بوده است.
جمهوری اسلامی طی سالیان طولانی تلاش بسیار کرد تا از «آرمان فلسطین» یک گفتمان جذاب و مستمر برای خود در دفاع از «مستضعفان» بسازد و با وجود ایدئولوژی شیعی و فرقه‌ای خود، تعدادی از جنبش‌های فلسطینی سنی مانند «حماس» و «جهاد اسلامی» را از آغاز مورد حمایت خود قرار داد.
پس از پیروزی انقلاب ۵۷ ایران و ورود خمینی رهبر سابق رژیم به ایران، او با یاسر عرفات رئیس فقید حکومت خودگردان فلسطین دیدار کرد و سفارت فلسطین بجای سفارت اسرائیل و در همان محل در تهران افتتاح شد.
رژیم ایران با حمایت از گروه‌ها و جنبش‌های فلسطینی همواره تلاش کرده تا نشان دهد که حمایت آن تنها به گروه‌های شیعه و دایره‌ی فرقه‌ای محدود نمی‌شود، بلکه از گروه‌های سنی نیز حمایت می‌کند. هدف از این حمایت‌ها کسب محبوبیت بیشتر در میان مردم کشورهای عربی و اسلامی برای تحقق سیاست توسعه‌طلبانه آن در این کشورها بوده است.
تبلیغات جمهوری اسلامی درباره فلسطین که با لفاظی‌های پوپولیستی مطرح می‌شود در دوره احمدی نژاد رئیس جمهوری اسبق رژیم ولایت فقیه به اوج خود رسید و محبوبیتی نیز در میان مردم کشورهای عربی پیدا کرده بود.
خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی نیز همواره در سخنرانی‌های خود سعی کرده به موضوع فلسطین بپردازد. خامنه‌ای در بیش از یکجا درباره کمک‌هایی که رژیم وی به فلسطینی‌ها می‌کند به عنوان یک وظیفه برای همه مسلمانان یاد کرده است. رهبر جمهوری اسلامی در یکی از پیام‌های خود خطاب به اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی حماس گفت: «ما خود را موظف می‌دانیم که از هر جهت از شما حمایت کنیم، این یک وظیفه شرعی و انسانی است و فراتر از حوادث و تحولات سیاسی؛ ما این مسئولیت را مانند گذشته انجام خواهیم داد.»
رژیم ایران همواره به دنبال این بوده است که در جهان اسلام نقشی فعال داشته باشد و حمایت درصد زیادی از اکثریت سنی‌مذهب در محیط جغرافیایی خود را جلب کند. از این رو شعارهای حمایت از مستضعفان، «بیداری اسلامی» و دفاع از «آرمان مردم فلسطین» سر داده و روابط خود را با سازمان‌های فلسطینی مانند «حماس» و «جهاد اسلامی» و اخوان المسلمین برقرار کرد تا بتواند ماهیت فرقه‌ای خود را مخفی یا انکار کند، بنابراین با حمایت‌های مالی در انتخابات داخلی فلسطینی‌ها در کنار سازمان‌هایی مانند جنبش «حماس» و «جهاد اسلامی» ایستاد.
در طول جنگ اسرائیل در سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ جمهوری اسلامی ایران درهای خود را برای آموزش داوطلبان انتحاری یا به قول اسلامگرایان «شهادت‌طلبان» فلسطینی و غیرفلسطینی باز کرد.جمهوری اسلامی همچنین رویارویی با اسرائیل را به دلایلی که به آنها اشاره شد، در اولویت برنامه‌های خود قرار داده است. نفرت‌پراکنی علیه اسرائیل توسط رژیم اسلامی در تهران و پیگیری سیاست توسعه‌طلبی و نفوذ گسترده منطقه‌ای تهران در سوریه، عراق، لبنان و یمن، این نکته را ثابت می‌کند که سوریه و لبنان در تقابل با اسرائیل برای رژیم ایران اهمیت فوق‌العاده دارند.
برنامه‌های هسته‌ای و موشکی رژیم ایران برای تل‌آویو نگران کننده است تا جایی که برخی ناظران اسرائیلی احتمال وقوع جنگی مشابه یا بزرگتر از جنگ سال ۲۰۰۶ اسرائیل علیه حزب‌الله لبنان را در آینده میان تل‌آویو و تهران پیش‌بینی می‌کنند.
رژیم ایران با سر دادن شعارهایی در حمایت از «محور مقاومت» و کمک مالی و نظامی به سازمان‌های فلسطینی که وارد تقابل با اسرائیل می‌شوند، برای بهره‌برداری سیاسی در منطقه استفاده می‌کند.
گزارش‌های ایالات متحده از جمله گزارش سالانه وزارت امور خارجه درباره تروریسم بین‌المللی، کمک‌های بی‌دریغ مالی رژیم ایران به سازمان‌های فلسطینی را تأیید می‌کند.
در گزارش‌های سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۲۰ ایالات متحده تاکید کرد که جمهوری اسلامی ایران پول، سلاح و آموزش نظامی به جنبش «حماس» داده است. رابطه رژیم ایران با حماس در دهه ۱۹۹۰ با هدف برهم زدن روند صلح، اسرائیل- فلسطین برقرار شد و حماس از سال ۲۰۰۸ تا سال ۲۰۲۱ بطور مرتب از موشک‌های ایران برای شلیک به اسرائیل استفاده کرده است.
اما با وجود حمایت بی‌حد و حصر رژیم ایران از حماس این حمایت‌ها مانع از بروز اختلاف میان تهران و سازمان‌های فلسطینی برسر برنامه‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی نشد. در سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ مواضع متفاوت تهران و حماس در قبال انقلاب مردم سوریه و درگیری‌های جاری در این کشور باعث ایجاد شکاف میان آنها شد. این اختلاف باعث شد که حمایت مالی رژیم ایران از حماس در دوره کوتاهی در سال ۲۰۱۴ متوقف شود. البته در آن زمان حماس هم کمتر با اسرائیل درگیر شد. اما در سال ۲۰۱۷، جمهوری اسلامی ایران با ارائه فناوری موشکی به حماس برای ساخت موشک‌ها و بازسازی تونل‌های تخریب شده طی درگیری با اسرائیل توانست روابط خود را بار دیگر با حماس برقرار کند.
در گزارش سپتامبر ۲۰۱۸ وزارت خارجه آمریکا آمده است که حمایت مالی رژیم ایران از حماس گاهی به ۳۰۰ میلیون دلار در سال می‌رسد. تهران علاوه بر کمک‌هایی که به حماس می‌دهد، سالانه ۱۰۰ میلیون دلار به صورت کمک مالی مشترک به گروه‌های جهاد اسلامی فلسطین و جبهه مردمی برای آزادی فلسطین نیز ارائه می‌دهد.
بنابراین واضح است که رژیم ایران در سیاست منطقه‌ای خود بر حمایت از سازمان‌های مسلح در هر یک از کشورهای متخاصم متکی است و با این سیاست هرگونه تلاش جهت یافتن راه حلی برای پایان دادن به نزاع‌ها و درگیری‌های طولانی منطقه‌ای را پیچیده می‌کند.
به این ترتیب انتظار نمی‌رود که رابطه رژیم ایران یا سازمان‌های فلسطینی در آینده متوقف شود، به ویژه اینکه اسرائیل از موضع خود درباره پرونده هسته‌ای و تلاش تهران برای تحکیم حضور خود در سوریه،عقب نشینی نخواهد کرد. پس بعید نیست که تقابل غیرمستقیم بین جمهوری اسلامی ایران و اسرائیل در آینده تشدید شود.
از سوی دیگر تهران نیز برای تحکیم روابط خود با سازمان‌های فلسطینی بیشتر تلاش خواهد کرد تا از این طریق به تقابل مستقیم بین گروه‌های فلسطینی و اسرائیل دامن بزند.
*منبع: ایندیپندنت عربی
*نویسنده: هدى رؤوف
*ترجمه و تنظیم از کیهان لندن
