جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا جمعه ۱۳ ماه مه (۲۳ اردیبهشت) گفت که معتقد است گفتگوهای معاونش انریکه مورا در سفر به تهران با مقامات جمهوری اسلامی «چشم‌اندازی مثبت برای دستیابی به توافق اتمی» است و پیشرفت کافی برای خارج کردن مذاکرات از بن‌بست بعد از دو ماه توقف به دست آمده است.
بورل بر این باور است که مأموریت فرستاده اتحادیه اروپا به تهران برای کمک به نجات برجام که خودش آن را «آخرین تیر ترکش» خوانده بود «بهتر از حد انتظار پیش رفته است.» این ادعا در حالی مطرح می‌شود که محمد مرندی پسر پزشک مخصوص علی خامنه‌ای و مشاور تیم مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی همزمان با حضور مورا در تهران در مصاحبه با روزنامه دولتی «ایران» گفت «جمهوری اسلامی قبول کرد واشنگتن در مورد تصمیم دولتهای بعدی تضمین ندهد، اما آمریکا حتا ارائه تضمین فقط برای دوره بایدن را هم نپذیرفته است.»
#محمد_مرندی پسر پزشک مخصوص خامنه‌ای: جمهوری اسلامی قبول کرد واشنگتن در مورد تصمیم دولتهای بعدی تضمین ندهد، اما آمریکا حتا ارائه تضمین فقط برای دوره بایدن را هم نپذیرفته!#برجام #احیای_برجام#بن‌بست_برجام#نظام_ناکارآمد #تحریمها#دولت_بایدنhttps://t.co/37cAEib5BX pic.twitter.com/wTt5wGTBXJ
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) May 13, 2022
انریکه مورا در حالی عازم تهران شد که برخی منابع گزارش دادند اتحادیه اروپا از جمهوری اسلامی خواسته «فعلاً درخواست برای خارج کردن سپاه از فهرست سیاه آمریکا را کنار بگذارد و آن را به مراحل بعدی گفتگوها موکول کرده و توافق جدید را امضا کند.» حالا مشخص نیست منظور بورل از «چشم‌انداز مثبت» به چه معناست؟ آیا جمهوری اسلامی از درخواست برای خارج کردن سپاه پاسدارانش از فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا عقب‌نشینی کرده یا اینکه این ادعا صرفاً فضاسازی برای بدتر نشدن وضعیت مذاکراتی است که بیش از دو ماه است متوقف مانده.
البته هرچند مقامات جمهوری اسلامی این توهم را داشتند که در مذاکرات اتمی «دست بالا را دارند» اما بعید نیست به خاطر حیاتی بودن توافق برای نظام و ضرورت کاهش تحریمها آنهم با گسترش و افزایش موج نارضایی از حکومت و اعتراضات مردمی در ایران باز هم عقب‌نشینی کند تا معامله انجام شود. چنانکه قید گرفتن تضمین از دولت بایدن برای عدم خروج دولت آمریکا از برجام را نیز زد.
در عین حال باید در نظر گرفت که اروپا از نظر جغرافیایی بیشتر از آمریکایی‌ها در معرض تهدیدات جمهوری اسلامی قرار دارد. ضمن اینکه پس از حمله روسیه با اوکراین افزایش قیمت انرژی و کمبود نفت و گاز برای کشورهای اروپایی به یک بحران جدی تبدیل شده است.
حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه جمهوری اسلامی در توییتی مبهم صحبت از «توافق» با بورل کرده اما نگفته بر سر چه چیز توافق شده! وی فقط برای چندمین بار تکرار کرده توافق زمانی قابل دسترس است که «آمریکا تصمیم سیاسی بگیرد و به تعهداتش پایبند باشد.»
در توافق با آقای بورل، سفر آقای مورا به تهران و گفتگوهایش با همکارم آقای باقری، فرصت مجددی بود تا بر ابتکارات برای حل موضوعات باقی‌مانده مذاکرات وین متمرکز شویم.
توافق خوب و قابل اتکا در دسترس است اگر آمریکا تصمیم سیاسی خود را گرفته و به تعهداتش پایبند باشد.
تماس‌ها ادامه دارد.
— H.Amirabdollahian امیرعبداللهیان (@Amirabdolahian) May 13, 2022
پیش از سفر انریکه مورا به تهران، جوزپ بورل به روزنامه «فایننشال تایمز» گفته بود «ما اروپایی‌ها هم از این توافق بسیار منتفع خواهیم شد… اکنون برای ما خیلی قابل توجه است که یک تامین‌کننده [انرژی] دیگر هم داشته باشیم» با اینهمه در تمام یک سال گذشته بورل و مورا و همچنین پیشتر، فدریکا موگرینی مسئول سابق سیاست خارجی اروپا، تلاش کردند دست‌کم در حرف مقامات جمهوری اسلامی را امیدوار کرده و مرتب ادعای «پیشرفت مذاکرات» و «سازنده بودن گفتگوها» را مطرح می‌کردند.
انریکه مورا اواسط خرداد ۱۴۰۰ گفته بود «قطعاً دور بعدی مذاکرات قطعاً آخرین دور است!» اوایل اسفند ۱۴۰۰ حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه جمهوری اسلامی در اظهاراتی مدعی شد مذاکرات برجام «کمتر از چند ساعت» با توافق نهایی فاصله دارد. چند روز بعد میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در مذاکرات وین اواسط اسفند ۱۴۰۰ ادعا کرد «ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت دیگر توافق اتمی با جمهوری اسلامی اعلام می‌شود!» جوزپ بورل اوایل فروردین ۱۴۰۱ ادعا کرد «به توافق اتمی بسیار نزدیک هستیم» اما یک هفته بعد مذاکرات بطور کل متوقف شد و اکنون با همه تناقض‌گویی‌ها مذاکرات قفل شده و تحریمها ادامه دارد و معلوم نیست عملیات و رفت و آمدهای احیای برجام به کجا بیانجامد.
