احمد رأفت – لبنان یکشنبه ۲۵ اردیبهشت برای اولین بار پس از آغاز بحران گسترده اقتصادی و انفجار در بندر بیروت در ۱۴ مرداد ۱۳۹۹ برای انتخاب پارلمان جدید به پای صندوق رای رفت.
عمده‌ترین پرسشی که در این ساعات مطرح است شمار آرائی است که به نام حزب‌الله در صندوق رای انداخته می‌شود. در انتخابات قبلی که ۴ سال پیش برگزار شد، حزب‌الله و متحدینش توانستند اکثریت را در پارلمان با اشغال ۷۱ کرسی از مجموع ۱۲۸ کرسی به دست آورند. پیروزی حزب‌الله و متحدینش، حزب شیعی «امل» به رهبری نبیه بری و مسیحیان «جنبش میهنی آزاد» که رهبری آن با میشل عون رئیس جمهوری کنونی است، دلیل اصلی بحرانی است که لبنان در چهار سال گذشته گرفتار آن بوده است.
در این چهار سال سه چهارم جمعیت این کشور، که زمانی از آن با نام «سوئیس خاورمیانه» نام برده می‌شد، به زیر خط فقر سقوط کرده‌اند. سعد کیوان تحلیلگر شناخته شده لبنانی به کیهان لندن می‌گوید «امروز ما دو ساعت بیشتر در روز برق نداریم و کسانی که امکانش را دارند با استفاده از ژنراتور، برق خانه یا محل کارشان را در دیگر ساعات روز تامین می‌کنند، که البته با گرانی و کمبود گازوئیل، این امکان هم از بسیاری گرفته شده است.»
سعد کیوان در ادامه یادآوری می‌کند که «لیر لبنانی در این چهار سال بیش از ۹۰ درصد ارزش خود را در مقابل دلار آمریکا از دست داده است. قیمت سوخت در ۱۲ ماه گذشته تقریبا صد برابر شده و با افزایش قیمت سوخت و سقوط آزاد لیر، قیمت بسیاری از اقلام در عرض روز چندین بار افزایش پیدا می‌کنند.»
در این انتخابات ۷۱۸ نامزد برای تکیه زدن بر یکی از ۱۲۸ کرسی پارلمان با یکدیگر رقابت می‌کنند. برخی از این کاندیداها که اکثرا بسیار جوان هستند و به عنوان مستقل ثبت نام کرده‌اند، فرزندان «انقلاب اکتبر» هستند. ۱۷ اکتبر ۱۹۷۹ میلادی جوانان از هر فرقه و مذهبی در «میدان شهدا»ی بیروت در اعتراض به مالیاتی که بر گفتگوهای تلفنی با واتساپ توسط دولت وضع شده بود، دست به اعتراض زدند. اگرچه این طرح بلافاصله کنار گذاشته شد، ولی این جوانان که روز به روز بر شمار آنها افزوده می‌شد «میدان شهدا» را ترک نکردند و اعتراض‌ها به دیگر شهرها و به ویژه به جنوب این کشور که زیر سلطه حزب‌الله قرار دارد گسترش پیدا کرد.
۱۴ مرداد ۱۳۹۹ در بندر بیروت انفجاری در سوله‌ای رخ داد که حزب‌الله ۲۷۵۰ تن آمونیوم نیترات بدون اتخاذ هیچگونه تدابیر ایمنی در آنجا انبار کرده بود. این انفجار با ۲۱۸ قربانی، بیش از ۷۰۰۰ زخمی، ۳۰۰ هزار بی‌خانمان و خساراتی که بیش از ۱۵ میلیارد دلار ارزیابی شده، اعتراض‌ها را شعله‌ور ساخت. دولت وقت لبنان که حزب‌الله در آن حضور گسترده‌ای داشت اجازه نداد دستگاه قضائی تحقیقات مستقل خود را پیش ببرد و این پرونده اگرچه هنور باز است ولی در عمل بایگانی شده است.
در لبنان همه چیز مبنای فرقه‌ای دارد. رئیس جمهور باید مسیحی، رئیس پارلمان شیعه و نخست‌وزیر سنی باشد. در حوزه‌های انتخاباتی نیز احزاب و گروه‌های هرکدام از فرقه‌ها برای به دست آوردن شمار کرسی‌هایی که بر مبنای فرقه‌ای تقسیم شده‌اند با یکدیگر رقابت می‌کنند. در انتخابات امسال در برخی از شهرهای جنوب این کشور و در مناطقی که حزب‌الله در آن حضور گسترده دارد، شیعیان مخالف این گروه شبه‌نظامی از سوی حزب مسیحی «قوات لبنانی» نامزد شدند. «قوات لبنانی» که رهبری آن با سمیر جهجع است، امروز یکی از مخالفان سرسخت حزب‌الله است و با شعاری برای خلع سلاح این گروه مردم را به شرکت در انتخابات دعوت می‌کند.
اخیرا گروه دیگری که مسیحیان، سنی‌ها و حتی شیعیان را نیز در بر می‌گیرد با نام معنی‌دار «آزادی لبنان از اشغال ایران» پایه‌گذاری شده که از حمایت شخصیت‌های شناخته شده و مستقل فرهنگی، هنری و سیاسی برخوردار است. این گروه از کاندیداهای فهرست‌های انتخاباتی که مخالف حزب‌الله و نفوذ جمهوری اسلامی هستند دفاع می‌کند.
در این انتخابات رای سنی‌ها مشخص نیست به نام چه کسانی به صندوق ریخته خواهد شد. مهمترین شخصیت سیاسی سنی‌ها، سعد حریری، در ماه ژانویه اعلام کرد که نه شخص او، که بارها ریاست دولت را عهده‌دار بوده است، و نه حزب « المستقبل» در انتخابات شرکت نخواهند کرد. سعد کیوان در ادامه گفتگو با کیهان لندن می‌افزاید «سنی‌های لبنان شدیدا سردرگم هستند و به احتمال زیاد بسیاری از آنها رای نخواهند داد.» این تحلیلگر معتقد است که «سعد حریری با بایکوت اعلام‌نشده‌ی انتخابات تلاش دارد موقعیت خود در را صحنه سیاسی لبنان تقویت کند و نشان دهد که بدون رهبری او و حضور «المستقبل» در پارلمان و دولت، بحران سیاسی در این کشور تشدید خواهد شد.»
بر پایه نظرسنجی که بنیاد آلمانی «کنراد آدنائر» انجام داده است، شمار شرکت کنندگان در انتخابات امروز، ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۱، کمتر از انتخابات ۴ سال پیش خواهد بود. در انتخابات قبلی کمتر از ۵۰ درصد از دارندگان حق رای به پای صندوق‌ها رفتند.
سعد کیوان به ناامیدی بسیاری از جوانانی که «انقلاب اکتبر» را رقم زدند نیز اشاره می‌کند: «کسانی که ماه‌ها پرچم این اعتراض با بالا نگاه داشتند و تنها همه‌گیری کووید توانست آنها را مجبور به ترک خیابان‌ها کند، به احزاب سنتی اعتماد ندارند و خود نیز نتوانستند بر سر یک برنامه مشترک توافق کنند و تنها شمار محدودی از آنها به عنوان مستقل و یا در لیست‌های محلی برای شرکت در انتخابات نامزد شدند. احتمالا چندی نفری به پارلمان راه خواهند یافت، ولی نقشی غیر از اعتراض نخواهند داشت.» این تحلیلگر سیاسی لبنانی «نداشتن برنامه‌ای تدوین شده و کمبود یک رهبری منسجم و چهره‌های شناخته شده» را مهمترین دلیل عدم موفقیت آنها در انتخابات و صحنه سیاسی لبنان می‌داند، که به گفته او «در اسارت احزاب سنتی و فرقه‌ای که همه شریک در فساد گسترده هستند» باقی خواهند ماند.
در روزهای قبل از انتخابات در لبنان، آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد در گزارشی به شورای امنیت این نهاد در ارتباط با وضعیت لبنان بار دیگر خواهان اجرای قطعنامه ۱۵۵۹ مصوب سال ۲۰۰۴ مبنی بر خلع سلاح شبه‌نظامیان در این کشور شد. سعد کیوان می‌گوید «هر تلاشی در شرایط کنونی برای خلع سلاح حزب‌الله به معنی کشاندن لبنان به جنگ داخلی جدید است. خلع سلاح حزب‌الله تا زمانی که حامیانش در جمهوری اسلامی که این گروه را به وجود آوردند در حاکمیت باشند یک رویا بیش نیست. برای حل این مشکل ابتدا باید از ایران آغاز کرد. تنها با تغییر حکومت در ایران، لبنان خواهد توانست از شرّ حزب‌الله خلاص شود.»
