رئیس مرکز کیفیت هوا و تغییر اقلیم از افزایش ۴ برابری سرعت کاهش بارندگی در ایران در طول ۳۰ سال گذشته خبر داد و گفت که ایران تا سال ۲۰۴۰ جزو پُرتنشترین مناطق دنیا با تنش آبی بالای ۸۰درصد خواهد بود.
انوشیروان محسنی بندپی رئیس مرکز کیفیت هوا و تغییر اقلیم همزمان با هفته محیط زیست، کم آبی در تمام استانهای کشور را موجب نگرانی مردم خواند و گفت «در پایان مرداد ۱۴۰۰ اعلام شد، حدود ۴۰ درصد میزان بارش به علت افزایش گرما کاهش پیدا کرده است.»
این عضو هیئت علمی دانشگاه «بهشتی» همچنین پیشبینی کرد: «ایران تا سال ۲۰۴۰ جزو پر تنشترین مناطق دنیا با تنش آبی بالای ۸۰ درصد خواهد بود».
چنانکه اکنون، منابع آبی ایران کمتر از ۹۰ میلیارد مترمکعب و سرانه آب تجدیدپذیر کمتر از ۱۰۰۰ مترمکعب است.
محسنی بندپی، «خشکی» و «نزولات بسیار کم» در ایران را «یک واقعیت» توصیف کرد و افزود «میزان متوسط بارندگی ۲۲۸ میلیمتر در سطح کشور است که بر اساس منابع معتبر مانند وزارت نیرو و فائو روند نزولی بارشها در حد متوسط ۱/۷۵ میلیارد مترمکعب در سال را نشان میدهد.»
طبق اعلام این استاد دانشگاه، در ۳۰ سال گذشته سرعت کاهش بارندگی در ایران «حدود ۴ برابر بیشتر از سرعت کاهش باران در ۶۰ سال گذشته است.»
او این امر نشان از تشدید گرمایش در این سه دهه دانست که باعث شده تا «وابستگی منابع آب کشور به برداشت از آبهای سطحی و آبهای زیرزمینی که به ترتیب ۴۵ و ۵۵ درصد» باشد.
بندپی تصریح کرد: «۳۶درصد مساحت کشور را مناطق فراخشک، ۲۹ درصد را مناطق خشک بیابانی و تنها سه درصد مرطوب، پنج درصد مدیترانهای و هفت درصد را مناطق مرطوب دربر میگیرد.»
رئیس مرکز کیفیت هوا و تغییر اقلیم همچنین به بروز پدیده فرونشست در ۱۸ استان اشاره کرد و افزود: «استانهای اصفهان، تهران، کرمان و خراسان رضوی به ترتیب با ۳۱، ۳۰، ۲۴، و ۲۵ درصد دارای بیشترین میزان فرونشست زمین هستند.»
طبق گفتههای او، در استان تهران، فرونشست عمدتا در جنوب غربی و مناطق ۱۷ ،۱۸ و ۱۹ رخ داده که در حال گسترش به سمت شرق و مناطق ۱۰ ،۱۶ و ۲۰ در جنوب تهران است.
آنگونه که بندپی توضیح داده، ۴۰ میلیون از ۶۲ میلیون مترمکعب کسری سالانه مخزن دشت تهران– شهریار مربوط به شهر تهران است. همچنین متوسط کسری حجم مخزن دشتهای استان تهران معادل ۱۵۰ میلیون مترمکعب در سال است که از این مقدار معادل ۴۰ میلیون متر مکعب مربوط به کسری آبخوان شهر تهران است.
به گفتهی او، با فرض جمعیت ۸۵ میلیون نفری و مصرف روزانه ۲۲۰ لیتر در شبانهروز بر ضریب تبدیل، روزانه ۱۶/۸ میلیارد پساب در ایران تولید میشود که ۹۰ درصد آب مصرفی را شامل میشود.
بندپی تأکید کرد، این آب میتواند پس از تصفیه در کشاورزی، تغذیه آبخوانها و تغذیه سفرههای آب زیرزمینی مورد استفاده قرار گیرد.
با چنین بحران جدی کمبود آب، ابراهیم رئیسی رئیس دولت روز پنجشنبه در سفر به استان چهار محال و بختیاری وعده به اجرای «عدالت آب» داد و باز هم با تکرار «باید» و «نباید» گفت که «بنای دولت بر این است که منابع آب را به نفع مردم استان چهارمحال و بختیاری و استانهای همجوار توزیع کند تا حق هیچکس ضایع نشود و عدالت اجرا شود. این مسئله مهم باید در طرح جامع آب دیده شود.»
او در نشست شورای اداری این استان «اعتماد مردم» را «سرمایه ملی» توصیف و مسئله آب را مسئلهای بسیار مهم ارزیابی نمود و تأکید کرد: «آب در این منطقه نسبت به قبل کمتر شده و نگرانیهای ایجاد شده نیز همین است که آب این منطقه کاهش یافته و به میزان قبل نیست؛ لذا در اینجا کنار کمبود آب، مدیریت آب نیز مطرح است و برای موفقیت در این امر، مشارکت همه مردم لازم است.»
رئیسی گفت: «طرح جامع برای استفاده از آب شرب، صنعتی و کشاورزی باید مبتنی بر قانون و توام با عدالت تهیه شود و نخبگان استان و منطقه در جریان این طرح قرار گیرند، دانستن همگان در این خصوص یک ضرورت بسیار مهم است. شرط موفقیت این طرح مشارکت مردم است لذا باید برای مردم بهصورت کامل تبیین شود و میزان اختصاص آب در هر بخش مشخص و اعلام شود.»
مقامات مسئول در حالی فقط با اتکا به وعدههای توخالی امروز را به فردا میرسانند که مدتهاست بحران آب در ایران به تنشهای شدید آبی و اعتراضات مردم و کشاورزان منجر شده و موضوعی نه مربوط به سالهای آینده بلکه مشکل دیروز و امروز است!