دفتر اطلاعات و دادههای آب میگوید، در گرمترین تابستانِ ایران، ۴۸درصد مخازن سدها از آب خالی هستند. شرکت آبفا برنامهای برای قطع و یا ارائه جدولبندی قطع آب در شهرها اعلام نکرده ولی گفته، آب را به روی «بدمصرفکنندگان» قطع خواهد کرد.
طبق آمار امروز یکشنبه ۲۹ خردادماه ۱۴۰۱، دفتر اطلاعات و دادههای آب، با سپری شدن ۲۶۹ روز از سال آبی، تا ۲۸ خردادماه (سال آبی ۱۴۰۱-۱۴۰۰) میزان کل حجم آب در مخازن سدها به حدود ۲۶/۲۹ میلیارد مترمکعب رسیده که به نسبت مدت مشابه سال آبی گذشته «۵درصد» کاهش نشان میدهد.
ورودی آب به سدها آنگونه که فیروز قاسمزاده مدیرکل دفتر اطلاعات آب توضیح داده، در مقایسه با سال آبی گذشته «۳درصد افزایش» نشان داده و ۲۷/۱۷ میلیارد مترمکعب است.
با وجود این، میزان آب پشت سد زایندهرود حدود ۳۰درصد، سدهای تهران ۳۴درصد، سدهای استان خوزستان ۵۶/۷ درصد و سدهای حوضه آبریز دریاچه ارومیه ۶۸ درصد است.
بر مبنای این آمار، در حال حاضر حدود ۵۲ درصد ظرفیت مخازن سدها پر و حدود ۴۸ درصد این ظرفیت خالیست.
همزمان با کاهش حجم آب سدها ولی گرما در ایران بطور طاقتفرسایی افزایش پیدا کرده. بالا بودن دمای هوا هشدار مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب را به «افراد بدمصرف» به دنبال داشته که از ابتدای تیرماه انشعاب آنها، ابتدا چند ساعت و سپس بطور جدیتر قطع خواهد شد!
اتابک جعفری مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب از تشکیل «قرارگاههای رصد و پایش وضعیت آب» در شهرها و روستاها خبر داده که «۲۷۲ شهر دارای مشکلات تامین، انتقال و توزیع» را شناسایی کردهاند.
راهکار مقامات مسئول برای مقابله با خشکسالی و تنش آبی، برداشت بیرویه از منابع زیرزمینی است که خود به تنشها دامن میزند. به گفتهی جعفری، این قرارگاهها برای آبرسانی به این شهرها، «حفر و تجهیز چاه، احداث مخازن ذخیره، اجرای خطوط انتقال آب، احداث تصفیهخانه» را اجرا میکنند تا آب آشامیدنی در تابستان و پاییز قطع نشود.
این مسئول شرکت آبفا با تأکید بر تلاش بر عدم قطع آب شهرها، گفت که در استانهای شرقی و جنوبی تنش آبی شدید است و کمبودها در شهرهای دارای تنش آبی «با حفر چاه، افزایش مخازن، افزایش خطوط انتقال و ارتقای تصفیهخانهها» تأمین میشود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب کشور ابراز امیدواری کرده، با توجه به کاهش جدی آبهای سطحی و زیرزمینی، شهرها نیازمند «تانکر آبرسانی» نباشند.
وضعیت ولی در روستاها وخیمتر است. تا اردیبهشتماه امسال ۴۹۵۳ روستا با تانکر آب مورد نیاز خود را دریافت کردهاند که طبق پیشبینی مقام ارشد آبفا، تابستان امسال به ۶۰۰۰ تا ۷۰۰۰ روستا افزایش پیدا میکند.
آنگونه که شرکت آب و فاضلاب اعلام میکند، متوسط الگوی مصرف آب در ایران «حدود ۱۴ مترمکعب در ماه است» ولی در تهران حدود ۵درصد مشترکان بدمصرف هستند و ۱۵درصد آب را این گروه مصرف میکنند.
به گفته کارشناسان هواشناسی و اقلیمی گرمای تابستان امسال به بیش از حد معمول افزایش داشته و بارندگی به کمترین میزان خواهد رسید.
کشور ایران در چهار دهه گذشته به دلیل عدم مدیریت صحیح در حوزه منابع آبی اکنون با بحران و تنش در مناطق مختلف دست و پنجه نرم میکند و هنگامی که شرایط اقلیمی خارج از کنترل باشد، دشورایها صدچندان خواهند شد.
با آغاز تغییرات اقلیمی جدید و روند گرم شدن زمین و در نتیجه دوران بلندمدت گرما، آثار خشکسالی بیش از پیش در ایران که همواره یک سرزمین خشک و نیمه خشک بوده نمایان شده و مشکلات بسیار جدی نه فقط در حوزه محیط زیست بلکه در ارتباط با بدیهیترین نیازهای شهروندان ایجاد خواهد کرد.
در همین رابطه احد وظیفه رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی، دمای هوا را تا نیمه اول امرداد بین ۱ تا ۱/۵ درجه بیش از حد معمول گزارش کرده و میگوید که «به دلیل گرایش دما به بیش از حد نرمال، تابستان خنکی نخواهیم داشت!»
در پی تاثیرات تغییر اقلیمی رییس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی معتقد است که غالب نقاط کشور در نیمه اول تیرماه تا نیمه دوم امردادماه بدون بارش خواهند بود و تنها بخشهای کوچکی همچون سیستان و بلوچستان، منطقه ارسباران، شمال آذربایجان غربی تا شمال آذربایجان شرقی و در برخی مواقع اردبیل بارندگی خواهند داشت.
وی با اشاره به اینکه سایر مناطق کشور تقریبا بارندگی نخواهند داشت، میگوید: «در تابستان انتظار بارندگی در کشور بجز در دو منطقه سیستان و بلوچستان و شرق هرمزگان را نمیتوان داشت.»
احد وظیفه بارشهای سیلآسای هند و پاکستان را بر ایران را تاثیرگذار دانسته که ممکن است موجب توفانهای تندری و رگبار منجر به سیل در نواحی شرقی کشور شود. به گفتهی رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی، پس از امرداد و در نیمه دوم شهریور سیستمهایی از غرب وارد کشور میشوند و شمال آذربایجانغربی، آذربایجان شرقی، اردبیل، گیلان، مازندران و گاهی گلستان تحت تاثیر این سیستمها با وقوع رگبار و رعد و برق مواجه شده و ایجاد سیلهای مهیب دور از انتظار نیست.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی همچنین اعلام کرده که بالاترین دمای تهران طی نیمه دوم تیر تا امرداد ۴۲/۶ درجه سانتیگراد و در نهایت به مدت یک روز قابل پیشبینی است.
وظیفه بر اساس اقلیم و الگوی بلندمدت نیز گرمترین نقاط را در جنوب کشور گزارش کرده و با اشاره به اینکه استانهای بوشهر، جنوب فارس، استان خوزستان، جنوب استان ایلام و هرمزگان گرمترین استانها هستند، میگوید «هرچه به عرصه شمال کشور نزدیکتر میشویم دما نیز کاهش مییابد. ضمن اینکه مناطقی همچون یزد، اصفهان و قم نیز به دلیل شرایط اقلیمی خشک دمای هوای بالایی دارند.»
به گفتهی این مسئول، میانگین دمای کشور در مناطقی همچون کرمانشاه، لرستان، تهران، البرز و قزوین و تمام استانهایی که در غرب، جنوب غرب و شمال غرب قرار دارند در تیر و مرداد بین ۱ تا ۱/۵ درجه سانتیگراد بیش از حد میانگین دما در این ماه خواهد بود که این شرایط مربوط به تغییر الگوها و پیوندهای بزرگمقیاس است.
پیش از این صادق ضیائیان رئیس مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا نیز پدیده تغییر اقلیم و افزایش گرما را بدیهی دانسته و گفته بود: «انتظار داریم امسال تابستان گرمتری را پیش رو داشته باشیم. هرچند این گرما در مناطق غربی بیشتر و در شرق کمتر خواهد بود.»