کوروش زمانی – امروز ۲۰ ژوئن، از سال ۲۰۰۱ به عنوان روز جهانی پناهندگان در حالی توسط بسیاری از سازمان‌ها، نهاد‌ها و انجمن‌های غیردولتی و بین‌المللی گرامی داشته می‌شود که در عین حال تلاش می‌گردد تا با حفظ ارزش‌ها و کرامت انسانی با رویکرد حقوق‌محور، راهی برای فرصت‌های برابر انسان‌ها هموار کند و با تاکید بر اصل همزیستی اجتماعی و حمایت از تفاهم فرهنگی، جهت حفظ حقوق بشر در قالب عبارت پناهندگی، کوشش شود. این روز با نام جهانی پناهندگان نامگذاری شده تا به کسانی که در جستجوی امنیت از جنگ، خشونت و آزار و اذیت گریخته‌اند، احترام بگذارد.
با توجه به اینکه تعداد آوارگان اجباری در سراسر جهان اکنون به بیش از ۱۰۰ میلیون نفر رسیده است، اکنون حق جستجوی امنیت، حیاتی‌تر از همیشه به نظر می‌رسد. هر کسی حق دارد به دنبال امنیت باشد؛ هر که هست، از هر جا که آمده، با هر باور انسانی و هر زمان که مجبور به فرار شده، باید با باز نگهداشتن درها به روی پناهندگان، به آنها فرصتی داد که از حق حیات در جغرافیایی امن برخوردار شوند، تا با آرامش از پتانسیل‌ها و استعدادهایشان به روش‌های معنادار استفاده کنند که در نهایت به نفع جامعه‌ی جدیدی است که در آن پای می‌گذارند.
در این راستا، با مهاجرت دستجمعی اجباری که پس از جنگ سوریه، افغانستان و اوکراین رخ داده، تعداد سازمان‌های غیردولتی فعال در حوزه‌ی پناهندگان به سرعت افزایش یافته است. هدف این نهاد‌های حقوق بشری و حمایتی، ارائه خدمات به جمعیت متراکم پناهنده در مناطق مختلف جهان و ارائه راه‌حل‌های سریع برای رفع نیازهای آنهاست. این نهاد‌ها با شبکه‌ی خدمات چندرشته‌ای خود، دسترسی به حقوق در زمینه‌های مختلف مانند بهداشت، آموزش، قانون، کمک‌های بشردوستانه، انطباق اجتماعی و فرهنگی و اشتغال را برای بسیاری از پناهندگان در سراسر جهان تسهیل می‌کنند. در عین حال، انتشار اطلاعات دقیق و موثق در مورد حقوق پناهندگان در داخل کشور‌هایشان را نیز با توجه به قوانین داخلی خود، از طریق شبکه‌ای از رسانه‌ها به شکلی مستقیم و غیرمستقیم انجام می‌شود.
سازمان‌ها، نهاد‌ها، و انجمن‌های حمایت از پناهندگان در ادامه فعالیت‌های خود، با مردم محلی، جوامع پناهندگان و دیگر فعالان و سازمان‌ها، طی برنامه‌های مشخص گرد هم می‌آیند تا شرکت‌کنندگان در این گردهمایی‌ها، در موضوعات مختلف برای انجام مطالعات و آگاهی‌رسانی به پناهندگان و جامعه‌ی خود گفتگو کنند و در مورد اهداف بلند‌پروازانه‌ی خود به تبادل نظر و بحث بپردازند.
امروز ۲۰ ژوئن روز جهانی پناهندگان است. این روز یادآور این نکته است که پناهندگان نیز مانند هر انسان دیگری حق دارند با حقوق و کرامت انسانی زندگی کنند. اما در حالی که این روز در بسیاری از کشورهای جهان گرامی داشته می‌شود، تناقضی بزرگ جامعه‌ی پناهندگان ایرانی ساکن ترکیه را یأس و ناامیدی مطلق کشانده است! از زمانی که روند درخواست پناهندگی در ترکیه با انتقال این پروسه‌ها از کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل (UNHCR) به اداره کل مدیریت مهاجرت (DGMM) مواجه شد، تغییر دستورالعمل‌ها به کُند شدن این روند انجامید و در بسیاری از بخش‌ها پروسه‌ی پناهندگی به کلی متوقف شد.
کودکان بی‌سرپرست، معلولان، جامعه‌ی +LGBTQI، فعالان سیاسی و روزنامه‌نگاران در خطر، سالمندان، زنان و گروه‌های آسیب‌پذیر که باید طبق کنوانسیون ۱۹۵۱ ژنو، به مکانیسم‌ها و خدمات حفاظتی و درمانی دسترسی کامل داشته باشند، به دلیل سیاست‌های ضدپناهندگی، اولویت‌بخشی‌های رادیکال به منافع ملی و در نهایت مدیریت ضعیف و گاه خودسرانه در ادارات مهاجرت استان‌ها، به تدریج در مسیر فراموشی قرار گرفته‌اند.
حق دسترسی پناهندگان دارای وضعیت حمایتی بین‌المللی به خدمات درمانی، با تصویب قوانین جدید به یک سال محدود شده است. پناهندگان می‌باید خدمات بهداشتی را با پرداخت تعرفه‌های سرسام‌آور در دسترس خود قرار دهند و این در حالیست که وضعیت اقتصادی کشور ترکیه به ویژه در یک سال گذشته به شدت رو به وخامت گذاشته و این کشور شاهد رشد روزانه‌ی تورم و تعرفه‌ها برای کالا و خدمات است. بنابراین یکی از ابتدایی‌ترین حقوق انسانی که دسترسی به خدمات درمانی است، برای پناهندگان ایرانی ساکن ترکیه از میان رفته است.
به دلیل شرایط سختگیرانه‌ی قوانین برای اشتغال، پناهندگان ایرانی مجبور به کار در شرایط نامطمئن و ناایمن در فضای کار هستند که کودکان، جوانان، زنان، سالمندان و بسیاری دیگر را قربانی خشونت در محیط کار از سوی کارفرمایان و دیگر کارکنان می‌کند و در این میان این زنان بی‌سرپرست یا سرپرست خانواده هستند که همواره مورد خشونت، تعرض و سوء استفاده‌های وحشیانه قرار می‌گیرند.
فضای اجتماعی حاکم بر جامعه‌ی ترکیه، پناهندگان را به عنوان یک تهدید شناسایی می‌کند، تفاوت‌های فردی و گروهی پناهندگان را نادیده می‌گیرد و به نیازها و انتظارات آنها اهمیت نمی‌دهد. در فضای سیاسی این کشور نیز پناهندگان گاهی به عنوان ابزار، برگ برنده یا اهرم فشار برای پیشبرد اهداف سیاسی و اقتصادی بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌گیرند و در حقیقت تنها در این وضعیت است که نامشان در سطح فضای بین‌الملل تکرار و مطرح می‌شود که در این حالت نیز به عنوان یک تهدید برای سایر کشورها تلقی خواهند شد!
از طرفی فعالان سیاسی و روزنامه‌نگاران فعال ساکن ترکیه در مخالفت با رژیم جمهوری اسلامی، دو طیف بشدت در خطر و آسیب‌پذیر‌ی هستند که همواره در طی سال‌های گذشته بیشترین آمار مربوط به ربایش و ترور را در خاک ترکیه از سوی رژیم ایران به خود اختصاص داده‌اند اما در عین ناباوری‌ها، کشور محل اقامت موقتشان (ترکیه) از سوی کشورهای پناهنده‌پذیر و جهان غرب، برای آنها امن تلقی می‌شود و این در تضاد با واقعیتی است که در ترکیه وجود دارد و همچنین در تضاد با توصیه‌‌ها و هشدار‌های مکرری است که بسیاری از کشورها به شهروندان خود در مورد مخاطرات سفر به ترکیه بر آن تأکید کرده‌اند.
از این رو، در حالی که لازم است در این فضای نامطلوب، آزاردهنده و سرشار از استرس و فشار‌های روانی ، رویکردی جهانی به پدیده‌ای جهانی مهاجرت اجباری اتخاذ شود؛ سیاست محافظه‌کارانه و در تضاد با میثاق‌ها و شعار‌های حقوق بشری به ویژه در کشورهای غربی، هر روز طرفداران بیشتری را به خود جلب می‌کند و این پناهندگان ایرانی ساکن ترکیه هستند که هر سال بیش از پیش نادیده گرفته شده، فراموش می‌شوند و هزینه‌ی تفکرات ناسیونالیتسی جهان را می‌پردازند. برای نمونه، استرالیا، کانادا، آمریکا و اتحادیه اروپا، از انجام بسیاری از مسئولیت‌های انسانی خود عقب‌نشینی کرده‌اند و ترکیه نیز در ازای پولی که از اروپا دریافت می‌کند، کشور را به یک کمپ بزرگ پناهندگان تبدیل کرده که هیچ نظارتی بر آن نیست.
شخصیت‌ها و تشکیلاتی که از بیگانه‌هراسی و خصومت با پناهندگان در سطح بین‌الملل به ویژه در ترکیه حمایت می‌کنند و رسانه‌هایی که به شکلی ناجوانمردانه، افکار ناسیونالیستی افراطی را علیه پناهندگان با توسل به دروغ و تحریف در جوامع گوناگون رواج می‌دهند، مسئول بحرانی خانمانسوزاند که در ترکیه شاهد آن هستند.
دیوارهایی هر روز بر امتداد و ارتفاعشان افزوده می‌شود، دروازه‌های مرزی که هر روز تنگ‌تر می‌شوند، در‌های بسته به روی پناهندگان که هر روز بر تعداشان افزوده می‌شود، آمار کشف اجساد زنان و کودکان در مسیر‌های دشوار، کوه‌ها، جنگل‌ها و دریاها که رو به افزایش است، پناهندگانی که در مسیر ورود به کشورهای امن، مورد ضرب و جرح، آزار و شکنجه و تجاوز قرار می‌گیرند، همگی متاثر از افکار ضدپناهندگی دولتمندان و جوامع کشور‌هایی است که در کنار محدودیت‌های فاجعه‌باری که برای پناهندگان ایجاد می‌کنند، ۲۰ ژوئن را نیز پیرو سیاستی دوگانه گرامی می‌دارند و با ترتیب دادن سمینار‌ها و همایش‌های پُرخرج، در آن حضور پیدا می‌کنند و با افتخار کف می‌زنند!
در پایان اما، مراتب سپاسگزاری و قدردانی جامعه‌ی پناهندگان ایران در جهان به ویژه پناهندگان ایرانی ساکن ترکیه را از تمامی اشخاص و نهادهایی که در طول سال‌های گذشته تا حال در جهت احیا و تثبیت صلح، آرامش، رفاه و امنیت پناهندگان گام برداشته‌اند و همواره تلاش کرده‌اند تا از بذر نفرت، جوانه‌ی نوع دوستی و انسانیت برویانند را اعلام می‌کنم.
امروز ۲۰ ژوئن روز جهانی پناهندگان است!
