حذف ادبیات فارسی از کنکور؛ ادامه تلاش شورای عالی انقلاب فرهنگی برای تضعیف زبان ملی و مشترک ایرانیان

با وجود تداوم اعتراض‌ها به حذف ادبیات فارسی در کنکور سراسری سال آینده، همچنان واکنش مقامات وزارتخانه آموزش و پرورش به معترضان، تکذیب و تأکید بر تداوم درس ادبیات به عنوان یکی از دروس‌ عمومی در این آزمون است.

نخستین‌ بار عبدالرسول پورعباس رئیس سازمان سنجش از حذف دروس عمومی در کنکور سال ۱۴۰۲ خبر داد که به معنای حذف ادبیات فارسی از اندازه‌گیری توانمندی دانش‌آموزان به عنوان زیربنایی‌ترین اصل در آموزش عمومی و تخصصی است.

حذف ادبیات فارسی از آزمون کنکور سراسری در حالیست که کارشناسان امور آموزش و ادبیات فارسی، وضعیت در این حوزه را هم‌اکنون نیز فاجعه‌بار توصیف می‌کنند و حذف این رشته از کنکور را به معنای ضربه جبران‌ناپدیری به زبان فارسی می‌دانند. نویسندگان، پژوهشگران و فعالان عرصه زبان و ادبیات فارسی معتقدند زبان فارسی به عنوان زبان رسمی، ملی و مشترک ایرانیان با خطر نابودی و تحریف روبروست و به دلیل ساختارهای نامناسب آموزشی، هم‌اکنون نیز دانش‌آموزان از مهارت‌های ضروری این زبان برخوردار نیستند و در خواندن و نوشتن مشکل دارند. صرف نظر از اینکه این ناتوانی در زبان و بیان را بین مقامات و نهادهای حکومتی و همچنین رسانه‌های جمهوری اسلامی نیز به روشنی می‌توان دید.

وحید عیدگاه طرقبه‌ای استاد زبان و ادبیات فارسی حذف ادبیات از کنکور سراسری را «بی‌توجهی عامدانه» تعریف کرده و گفته «این اقدام در جهت تضعیف عمدی جنبه‌های ملی ماست.»

این استاد دانشگاه اقدام صورت گرفته را نشان‌دهنده این امر دانسته که «جنبه‌های ملی ما به‌ شدت در حال ضعیف شدن و تضعیف شدن عمدی هستند. حذف درس ادبیات از کنکور پیام روشنی دارد، مسئله ادبیات نیست، مسئله زبان رسمی و ملی ایران است که عامدانه به آن بی‌توجهی می‌شود. اگر مسئولان بخواهند این موضوع را جدی نگیرند، شاید در آینده نه‌چندان دور نتیجه‌اش را خواهند دید.»

فعالان این حوزه معتقدند، آسیبی که در طول چهار دهه گذشته به زبان فارسی وارد شده، حالا با حذف آن از کنکور سراسری تکمیل می‌شود. چرخه‌ای شیطانی که برای نابودی ادبیات فارسی به گردش درآمده و دستگاه‌های مسئول به اصطلاح «فرهنگ‌سازی» مانند آموزش و پرورش، صداوسیمای جمهوری اسلامی و شورای انقلاب فرهنگی، در این مدت آب به آسیاب‌اش ریخته‌اند. حالا نیز با این اقدام، تلاش می‌کنند با حذف ادبیات فارسی از کنکور، اساسا نیاز به آموزش ادبیات فارسی را از بین ببرند.

در تازه‌ترین اعتراض‌ها، علی دارابی قائم مقام وزارت میراث فرهنگی در اینستاگرام خواهان دخالت فرهنگستان زبان و ادب فارسی به تصمیم «تعجب‌آور» و بدون مشورت با بزرگان زبان و ادبیات فارسی، سازمان سنجش شد با این ابراز تأسف که هیچ «صدای اعتراض از نهادهای رسمی و غیردولتی» بلند نشده است.

قائم مقام وزارت میراث فرهنگی با اشاره به اصل ۱۵ قانون اساسی مبنی بر اینکه زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران، فارسی است. به گستره‌ی بزرگ این زبان در دنیا نیز در یادداشت خود اشاره کرد و نوشته است: «دکتر حسن انوری استاد برجسته زبان و ادبیات فارسی در بیان اهمیت و ویژگی‌های زبان فارسی افزون بر نکات پیش گفته، تصریح دارد که «زبان فارسی قبل از فرانسوی و انگلیسی، زبان بین‌المللی بوده است. از هندوستان تا جنوب شرقی اروپا و از آنجا تا امپراتوری عثمانی.»

این یادداشت انتقادی و تُند از سوی یکی از مقامات وزارت میراث فرهنگی، از سوی حسن مروتی معاون سازمان سنجش پاسخ داده شده است. طبق ادعای او، استناد قائم مقام وزیر میراث فرهنگی به توضیح مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورد حذف دروس عمومی از آزمون سراسری و انتقال محاسبه نمرات آن به سوابق تحصیلی بوده که «با توجه به اصلاحات مورد نظر این شورا تا کنون ابلاغ نشده است.»

معاون سازمان سنجش حتی بطور کلی موضوع حذف دروس عمومی از کنکور ۱۴۰۲ را نیز انکار کرده و مدعی شده که «دروس عمومی و اختصاصی در آزمون سال آینده تغییری نخواهد داشت. درس ادبیات نیز مانند دیگر دروس عمومی از جمله دروس آزمون سراسری سال ۱۴۰۲ خواهد بود و با توجه به اطلاعیه اخیر سازمان سنجش آموزش کشور در خصوص برگزاری آزمون سراسری سال ۱۴۰۲ بر مبنای مقررات سال ۱۴۰۱، تغییری در مواد درسی آزمون سراسری سال ۱۴۰۲ نیز رخ نداده است.»

مروتی هرگونه تغییر در قوانین و مقررات سنجش و پذیرش داوطلبان در دانشگاه‌ها و آزمون‌های سراسری را نتیجه تصمیمات «شورای عالی انقلاب فرهنگی» و «مصوبات مجلس شورای اسلامی» دانسته که فقط به سازمان سنجش ابلاغ می‌شود و این سازمان «منحصرا مجری قوانین ابلاغی است».

در راستای آنچه شورای عالی انقلاب فرهنگی تغییر شیوه برگزاری آزمون سراسری سال ۱۴۰۲ عنوان می‌کند، قرار بود  کنکور برای پذیرش دانشجو، ۲ بار در سال برگزار شود و فقط برای همان گروه آزمایشیِ متقاضی، معتبر باشد.

همچنین اینگونه تصمیم گرفته شد که معدل دوره متوسطه (سال دوازدهم تحصیلی)، تأثیر ۴۰درصدی قطعی و نه تأثیر مثبت در آزمون سراسری داشته باشد و دروس عمومی نیز از این آزمون حذف شوند.

منتقدان به حذف ادبیات فارسی از کنکور سراسری ۱۴۰۲ همچنین شیوه آموزش و محتوای تدریس‌شده در مدارس را مورد انتقاد قرار می‌دهند و می‌گویند، در مدارس دانش‌آموزان با روش‌های نادرست آموزش، به گونه‌ای از ادبیات فارسی به عنوان زبان ملی‌شان بیزار می‌شوند. برخی حتی بر این باورند که محتوای آموزشی در مدارس در طول ۱۲ سال، در راستای بیزاری از ادبیات و زبان فارسی طراحی شده است.