دبیرکل اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی از احتمال کمبود بنزین در زمستان پیش رو و نیاز به واردات بنزین خبر داده است.
حمید حسینی دبیرکل اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی امروز شنبه در گفتگو با خبرگزاری ایلنا با تأکید بر اینکه پالایشگاه‌های موجود در کشور با تمام ظرفیت به تولید مشغول هستند گفته اینکه در فصل تابستان با کمبود مواجه و مجبور شویم بنزین پالایشگاهی را با شناسایی نقاط آسیب دوباره فعال کنیم و یا شروع به واردات فرآورده‌های نفتی بکنیم، وجود دارد.
حمید حسینی درباره تمایل پالایشگاه‌ها به تولید محصولات دیگری غیر از بنزین گفته که اکنون پالایشگاه‌ها در بهترین وضعیت هستند و در صورتی که بتوانند بنزین و گازوئیل بیشتری تولید کنند، این کار را خواهند کرد.
او افزوده که «قاعدتا برای هیچ پالایشگاهی صرفه ندارد که نفتا* تولید کند و با قیمت ۷۰۰ تا ۸۰۰ دلار در هر تن را بفروشد در حالی که می‌تواند گازوئیل را ۱۱۵۰ دلار و بنزین را هر بشکه ۱۵۰ دلار بفروشد بنابراین ممکن است برخی پالایشگاه به ریفرمیت رغبت داشته باشند، اما غیر از ستاره خلیج‌فارس هیچ پالایشگاهی توان صادرات حجم بالایی از نفتا و یا ریفرمیت را ندارد.»
نیازمندی ایران به واردات بنزین در هفته‌های گذشته بطور جدی مطرح شده است. سعید مداح مروج مدیر هماهنگی و نظارت بر عملیات شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ماه گذشته هشدار داد که میزان تولید و مصرف بنزین به حالت سر به سر رسیده و باید این وضعیت را از طریق مدیریت مصرف اصلاح کرد.
سعید مداح مروج گفته بود که «به دنبال اصلاح و مدیریت مصرف هستیم و قرار نیست که واردات بنزین داشته باشیم چرا که اگر قرار باشد مصرف به همین روال افزایش پیدا کند، وارد جاده بی‌پایانی می‌شویم، بنابراین باید زیرساخت‌ها اصلاح شود و خودروها متناسب با استاندارد روز دنیا تولید شوند.»
او البته تأکید کرده بود که «مصرف خودروها در داخل نزدیک سه برابر مصرف استاندارد جهانی است؛ اگر این شرایط اصلاح شود، ناوگان حمل و نقل شهری و مترو توسعه پیدا کند و شرایط رو به بهبود باشد، نیازی به واردات پیدا نمی‌کنیم؛ اما اگر قرار باشد با همین رویه پیش برویم، احتمال واردات بنزین برای سال آینده دور از ذهن نیست. هرچند این اتفاق امسال رخ نخواهد داد، ولی ممکن است سال آینده شاهد واردات بنزین باشیم.»
هشدار درباره کمبود بنزین و احتمال واردات آن در حالی از سوی کارشناسان مطرح می‌شود که جواد اوجی وزیر نفت دولت رئیسی اردیبهشت امسال نه تنها احتمال نیاز کشور به «واردات بنزین» را رد کرد بلکه از فرصت صادرات سخن گفت.
وزیر نفت دولت سیزدهم گفته بود که روزانه ۹۲ میلیون لیتر سوخت مایع در کشور مصرف می‌شود که در صورت اجرای طرح‌های بهینه‌سازی مصرف سوخت می‌تواند درآمد خوبی از محل صادرات این محصولات نصیب کشور شود.
جواد اوجی افزوده بود که «صنعت نفت پارسال در مجموع ۴۳ میلیارد دلار درآمد داشته است، اگر مصرف سوخت کشور را در بخش‌های مختلف نصف کنیم، می‌توان سالانه ۱۵۰ میلیارد دلار به دولت تحویل داد.»
جلیل سالاری معاون وزیر نفت نیز اسفندماه گذشته از ایجاد «ظرفیت» برای صادرات سوخت سخن گفته و افزوده بود که «ظرفیت‌هایی در بحث صادرات فرآورده‌های نفتی از جمله بنزین ایجاد شده، اما تمرکز ما در این بحث بر تأمین نیاز داخل کشور و ذخیره‌سازی مطمئن به‌ویژه در فصول سرد سال است.»
ایجاد ظرفیت و فرصت برای صادرات محصولات پتروشیمی در حالی مطرح شده که ایران زیر تحریم‌های سنگینی در حوزه نفت و پتروشیمی قرار دارد و روزنه امیدی هم در مذاکرات هسته‌ای به چشم نمی‌خورد.
وزارت خزانه‌داری آمریکا یک شبکه بزرگ فروش محصولات پتروشیمی رژیم ایران را تحریم کرد
حتی در صورت توافق و برداشته تحریم‌ها هم مشخص نیست زیرساخت‌های توسعه نیافته و فرسوده‌ی ایران چه زمانی بتواند به عنوان صادرکننده بنزین در بازارهای جهانی ظاهر شود.
خبرگزاری فارس اسفندماه گذشته با هشدار نسبت به اینکه ایران به زودی به واردکننده بنزین تبدیل خواهد شد، نوشته بود «دولت تدبیر و امید میراث‌دار طرح پالایشی ستاره خلیج فارس بود که طبق اسناد با پیشرفت ۷۵ درصدی توسط دولت نهم و دهم تحویل داده شد، اما به دلیل عدم اعتقاد بیژن زنگنه وزیر سابق نفت به احداث پالایشگاه، در طول ۸ سال گذشته هیچ طرح پالایشی در دستور کار قرار نگرفت که دولت سیزدهم بتواند با تکمیل آن و «افزایش تولید بنزین»، جایگاه ایران در باشگاه صادرکنندگان سوخت را حفظ کرده و حتی ارتقا دهد.»
در این گزارش آمده بود که طبق آمار، میانگین تولید و مصرف بنزین و گازوئیل در سال ۱۴۰۱ سربه‌سر خواهد شد و از سالهای بعد در صورت تداوم روند فعلی ایران مجبور به واردات بنزین و گازوئیل خواهد شد.
آمارهای دولتی نشان می‌دهد میزان مصرف روزانه بنزین در نیمه نخست خرداد امسال به ۱۰۲ میلیون لیتر رسید و شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی برآورد کرده میانگین مصرف بنزین در سال جاری به روزانه ۹۵ میلیون لیتر برسد. در سال ۱۳۹۹ متوسط مصرف معادل ۷۶ میلیون لیتر در روز بود که این رقم در سال ۱۴۰۰ به ۸۶ میلیون لیتر در روز رسید.
گفتنی است از میان ۱۰ پالایشگاه کشور (آبادان، شازند، اصفهان، بندرعباس، تهران، شیراز، کرمانشاه، لاوان، تبریز)، هفت پالایشگاه قبل از انقلاب ساخته شده‌اند و دو پالایشگاه شازند و پالایشگاه بندرعباس در سالهای ۱۳۷۶-۱۳۷۲ و سه فاز پالایشگاه ستاره خلیج فارس هم در سالهای ۱۳۹۷- ۱۳۹۶ مورد بهره‌برداری قرار گرفته است.
تا پیش از بهره برداری از پالایشگاه ستاره خلیج فارس از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶، ایران بیش از ۱۲ میلیارد دلار واردات بنزین داشت اما در حالیکه مقامات جمهوری اسلامی از احتمال ورود به جمع صادرکنندگان بنزین خبر می‌دادند، افزایش مصرف داخلی و عدم توسعه و به‌روزرسانی پالایشگاه‌ها دوباره ایران را در معرض تبدیل شدن به واردکننده بنزین قرار داده است.
*نفتا (Naphtha) به سوخت‌های مایع هیدروکربنی به شدت فرّار و با اشتعال‌پذیری بالا گفته می‌شود که در طبقه‌بندی تقطیر پالایش نفت خام بین گازهای سبک (مثل ال‌پی‌جی) و نفت سفید قرار می‌گیرد. صنایع شیمیایی و پتروشیمی خریدار اصلی نفتا هستند که از آن برای تولید فرآورده‌های مختلف پتروشیمی از جمله حلّال‌ها و رقیق‌کننده‌ها، مواد اولیه انواع پلاستیک، الیاف مصنوعی و الکل‌های صنعتی استفاده می‌کنند.
