ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه در شرایطی به تهران سفر می‌کند که اروپا بعد از حمله روسها به اوکراین با بحران تأمین انرژی به ویژه گاز روبرو شده و رهبران اتحادیه اروپا به دنبال یافتن منابع جایگزین جهت کاهش وابستگی به منابع روسیه‌اند.
در شرایطی که نفت و گاز ایران تحریم است و میانجیگری‌های اروپا برای لغو تحریم‌های جمهوری اسلامی به بن‌بست رسیده، مقامات اسرائیلی بلندپروازانه توافقنامه صادرات گاز طبیعی به اروپا موسوم به (MOU) را با همکاری مصر امضاء کرده‌اند.
اسرائیل در حالی این توافقنامه را به پشتوانه منابع گازی فراساحلی در مدیترانه امضاء کرد که با لبنان بر سر مرزهای دریایی خود با آن کشور اختلاف دارد و با وجود میانجیگری‌های آمریکا و اروپا و چند مرحله مذاکرات مستقیم برای ترسیم مرزهای دریایی تا کنون دو کشور به راه حلی نرسیده‌اند. در همین ارتباط، حسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله لبنان به شیوه و زبان مقامات جمهوری اسلامی تهدید کرده «اگر نتوانیم از دریا گاز استخراج کنیم، هیچکس نمی‌تواند!» زمامداران جمهوری اسلامی نیز درباره صادرات سوخت از خلیج فارس تهدید کرده بودند که اگر ما نتوانیم نفت از خلیج فارس راهی کشورهای دیگر کنیم، هیچکس نمی‌تواند!
در گیرودار مذاکرات اسرائیل و لبنان بر سر ترسیم مرزهای آبی دو کشور، سه پهپاد حزب‌الله لبنان در آب‌های مدیترانه در مسیر میدان گازی «کاریش» رهگیری و منهدم شدند! پهپادهایی که گفته می‌شود ساخت جمهوری اسلامی هستند.
در واکنش به این حمله یائیر لاپید نخست وزیر اسرائیل هشدار داد «بدخواهان ما از غزه تا تهران، از سواحل لبنان تا سوریه، بدانند که ما می‌توانیم از قدرت خود در مقابل هر تهدید و دشمنی استفاده کنیم، پس ما را آزمایش نکنید.»
روشن است که اگر اروپایی‌ها بتوانند برای تأمین حتا بخشی از نیاز خود به نفت و گاز منابع جدید پیدا کنند اصلاً به نفع روسیه و جمهوری اسلامی نیست. حمله موشکی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در اواخر اسفندماه ۱۴۰۰ به ویلای کریم برزنجی سرمایه‌دار کُرد و مدیرعامل شرکت پخش فرآورده‌های نفتی کردستان عراق موسوم به «گروه کار» و چند بار راکت‌پرانی شبه‌نظامیان مورد حمایت جمهوری اسلامی به تأسیسات گازی در اربیل واکنش به صادرات انرژی از کردستان عراق به اسرائیل بود. حتا برخی تحلیلگران مطرح کردند این حملات با صحنه‌گردانی روسیه انجام شده است.
سفر اخیر جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا به خاورمیانه دو محور اساسی داشت:
۱)توافق با عربستان برای عرضه بیشتر نفت
۲) تضمین امنیتی به شرکای منطقه‌ای و زمینه‌سازی برای ایجاد یک ائتلاف نظامی علیه تهدیدات جمهوری اسلامی به ویژه حملات پهپادی و موشکی
به نظر می‌رسد «نشست جدّه» هماهنگی رسمی برای استراتژی جدید دولت بایدن در خاورمیانه بود بطوری که وی رسماً اعلام کرد «نمی‌گذاریم چین و روسیه و ایران جای آمریکا را در منطقه پُر کنند.»
جو بایدن در نشست جدّه: نمی‌گذاریم چین و روسیه و ایران جای آمریکا را در منطقه پُر کنند
در این میان قرار است ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه نیز به تهران سفر کند. رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه هم قرار است همزمان با پوتین به تهران برسد.
تعارض منافع نظامی
در جمهوری اسلامی مقامات و رسانه‌های حکومتی چنین القاء می‌کنند که گویا سفر پوتین به تهران رویدادی بزرگ و واکنشی مهم برای توازن قوا در مقابل سفر بایدن به اسرائیل و عربستان است! همچنین تبلیغ می‌شود که هدف این سفر تشکیل یک ائتلاف جدید است! اما واقعیت این است که جمهوری اسلامی، روسیه و ترکیه خودشان در حوزه‌های مختلف با تعارض منافع روبرو هستند با این همه اختلاف هرگز هیچ ائتلافی شکل نخواهد گرفت مگر برای دست به یکی کردن چند عضو آن ائتلاف برای ضربه زدن به اعضای دیگر! روشن است که وزن جمهوری اسلامی در مقایسه با ترکیه و روسیه چقدر است!
🔵در بیانیه مشترک پس از دیدار #جو_بایدن و پادشاه #عربستان، طرفین بر لزوم مقابله با #تهدیدات_اتمی و منطقه‌ای جمهوری اسلامی تأکید کرده و اعلام کردند بر سر همکاری‌های مشترک امنیتی به توافق رسیده‌اند.#پیمان_ابراهیم#آمریکا#اسرائیل#تهدیدات_جمهوری_اسلامیhttps://t.co/7mdXghhiAS pic.twitter.com/53lbEuFsZs
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) July 16, 2022
در همین ارتباط این سه حکومت قبلا هم کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند: هر سه عضو «مذاکرات آستانه» برای پایان دادن به جنگ در سوریه‌‌اند اما تهران و مسکو از بشار اسد رئیس‌جمهوری رژیم سوریه حمایت می‌کنند و ترکیه از نیروهای مسلّح مخالف اسد. ضمن اینکه نیروهای‌های وابسته به هر کدام بارها در سوریه با یکدیگر درگیر شده‌اند. این سه بازیگر با انبوهی اختلافات و مشکلات داخلی نیز روبرو هستند که فقط بخشی از آن مربوط به میدان جنگ با دیگران است که فقط احتمال دارد آنها را بطور موقت بهم نزدیک کند!
از سوی دیگر، رهبر نیروهای دموکراتیک کُرد سوریه (SDF) که مورد حمایت آمریکاست از روسیه و جمهوری اسلامی خواسته تا ترکیه را از اقدامات نظامی در شمال این کشور منصرف کنند. در ماه‌های اخیر بارها شبه‌نظامیان مورد حمایت جمهوری اسلامی و ترکیه در سوریه و عراق با یکدیگر درگیر شدند و تلفات دادند.
تعارض منافع اقتصادی
روسیه بعد از حمله به اوکراین با ارزان‌فروشی نفت به چین بازار صادرات نفت ایران را ربود. با تخفیف‌های روسیه به مشتریان فولاد، تولید فولاد ایران نیز سقوط کرد و تولیدات قیر نیز به وضعیتی مشابه دچار شد. مهمتر از اینها روسیه معامله اتمی غرب با جمهوری اسلامی را مشروط به لغو تحریم‌هایی کرد که پس از حمله به اوکراین علیه آن کشور اجرا می‌شوند. آمریکا اما زیر بار این باج‌خواهی نرفت و مذاکرات اتمی که پیشتر به بن‌بست خورده بود، همچنان متوقف ماند. انتقادهای خفیف و زیرپوستی مقامات جمهوری اسلامی به روسیه نیز بی‌نتیجه ماند.
پوتین در شرایطی می‌خواهد در تهران با اردوغان دیدار کند که چند هفته پیش از این چاووش‌اوغلو وزیر خارجه ترکیه به اسرائیل سفر کرد تا با اسرائیلی‌ها در مورد خط لوله صادرات گاز مدیترانه به اروپا از طریق ترکیه مذاکره کند. ترکیه به عنوان عضو ناتو و کشوری که سال‌هاست برای عضویت در اتحادیه اروپا تلاش می‌کند، به دنبال آن است که راهروهای جدید انرژی به سوی اروپا باز کند.
تحقیر دائمی جمهوری اسلامی توسط روسها
هرقدر که بایدن و مقامات آمریکایی تلاش کردند در سفر به خاورمیانه، اسرائیل و عربستان و سایر کشورهای عربی را در کمال احترام به عنوان متحدان آمریکا دلگرم به همکاری‌های امنیتی و اقتصادی کنند، روسها با وجود باج‌های دائمی جمهوری اسلامی مدام رژیم ایران و مقامات آن را تحقیر می‌کنند.
لوان جاگاریان سفیر مسکو در تهران اعلام کرده است «ایران چند صد میلیون یورو به روسیه بدهکار است» و بر سر مقامات جمهوری اسلامی منت می‌گذارد که «نمی‌خواهد خیلی چیزها را افشا کند!» او حتا دیکته کرده که رژیم ایران نباید به اروپا و آمریکا اعتماد کند چون آنها می‌خواهند «ارزش‌های پوچ خود مانند همجنس‌بازی و چیزهای خیلی کثیف» را به ایران بیاورند ولی روسیه مخالفت می‌کند.»
مقامات جمهوری اسلامی آگاهند اگر با آمریکا معامله نکنند گزینه بعدی چیزی جز جنگ نیست. مذاکره برای این معامله اکنون به دلایل مختلف به بن‌بست رسیده است چنانکه معتمدین نظام هشدار می‌دهند اگر توافق صورت نگیرد کشور دچار کلاف سردرگمی می‌شود که باز کردنش با خداست! فرماندهان بلندپایه ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سخنرانی‌های خود درباره «نبرد ظهور» و آخرزمانی حرف می‌زنند بر لزوم آمادگی نیروهای تحت فرمان رژیم تأکید دارند. در چنین بحرانی روسیه با خرید پهپادهای انتحاری از جمهوری اسلامی پای ایران را، درست مانند روسیه، به جنگ اوکراین نیز باز می‌کند. جایی که رهبران غرب میلیاردها دلار برای عقب زدن روسیه خرج می‌کنند و ریسک انواع و اقسام بحران‌ها و پیامدهای آن از جمله کمبود انرژی را قبول کرده‌اند.
روسیه از یک سو مانع معامله جمهوری اسلامی روسوفیل با غرب شده و از سوی دیگر برای منافع خود بازار نفت و فولاد ایران را به سوی سقوط سوق داده است. روسیه می‌داند در تهران آیت‌الله‌ها نه راه پس دارند و نه راه پیش! به همین دلیل از آنها سواری می‌گیرد چنانکه در جنگ سوریه گرفت! در مقابل مقامات جمهوری اسلامی برای پوشاندن ضعف و ذلت خود در عرصه بین‌المللی ابزاری جز موشک و پهپاد ندارند و مجبورند چون عروسک‌های خیمه‌شب‌بازی تن به بازیگردانی روسیه دهند. اگرچه غرب‌ستیزی و ضدآمریکا بودن در سرشت جمهوری اسلامی ریشه دارد اما پوتین با سیاست‌های خود رژیم ولایت فقیه را بیش از پیش در برابر غرب تحریک می‌کند و آن را به نوعی به «سپر» خود تبدیل کرده تا همه تیرهایی که از سوی غرب شلیک می‌شود به آن اصابت کند.
