عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی از احتمال پرداخت ۶ الی ۸ قلم کالا در قالب کوپن الکترونیک از ماه جاری خبر داده است. بر اساس گزارش‌ها توزیع کالابرگ از امرداد امسال در چند شهر ایران بطور آزمایشی و برای شش قلم کالا آغاز شده است.
کریم حسینی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی توضیح داده که قرار است نرم‌افزاری را استفاده کنند که پرداخت ۶ الی ۸ قلم کالا در قالب این نرم‌افزار به شکل الکترونیک انجام شود، یعنی مشمولان این طرح وارد نرم‌افزار می‌شوند و فروشگاه‌هایی که برای فروش تعیین شدند هم این نرم‌افزار را دارند. اتفاقی که پس از اجرای این طرح اتفاق خواهد افتاد، این است که مردم این اقلام موجود در نرم افزار را به قیمت شهریور ۱۴۰۰ خریداری کرده و مبلغ را پرداخت می‌کنند و مابه‌التفاوت این مبلغ را دولت به فروشنده پرداخت می‌کند.
کریم حسینی یکی از مزایای اجرای این طرح به جای یارانه نقدی را این دانسته که می‌تواند از تزریق پول به جریان اقتصادی کشور جلوگیری کند.
آنطور که عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی توضیح داده این طرح قرار بود از تیرماه اجرا شود که نشد و به نظر می‌رسد که در روزهای نزدیک اجرا و پیاده‌سازی آن انجام شود و برای ماه مرداد به بهره‌برداری برسد.
دولت رئیسی از ابتدای سال و همزمان با حذف ارز ترجیحی اعلام کرده بود که می‌خواهد یارانه نقدی را در قالب یک پلتفرم به کالابرگ الکترونیک تبدیل کند تا مردم با مراجعه به فروشگاه‌ها بتوانند کالاها را خریداری کنند. توزیع کالابرگ به مردم برای حمایت معیشتی و ساماندهی پرداخت یارانه از مدت‌ها پیش مطرح شده بود. طی ماه‌های گذشته هم فراهم نبودن زیرساخت‌ها اجرای این طرح را تا کنون عقب انداخت و پرداخت یارانه به صورت نقدی ادامه پیدا کرد.
اکنون در حالی کریم حسینی از پرداخت کالابرگ در امرداد خبر داده که گزارش‌های دیگری از اجرای طرح توزیع کالابرگ در چند شهر و به صورت آزمایشی خبر داده است.
گرمسار، آبیک و ایلام شهرهایی هستند که توزیع کالابرگ در آنها بطور آزمایشی آغاز شده و قرار است در دیگر استان‌ها نیز به اجرا درآید.
مرغ، تخم مرغ، روغن، شیر، پنیر و ماکارونی کالاهایی هستند که با کالابرگ الکترونیک می توان آنها را خرید. هدف‌گذاری در این طرح، ارائه کالاهای ضروری معیشتی به مردم به قیمت شهریور ۱۴۰۰ است چون ۱۸اردیبهشت امسال رئیس مجلس اعلام کرد که «قیمت کالا در توزیع کالابرگ الکترونیکی باید همان قیمت شهریور ۱۴۰۰ باشد.»
همچنین محمدرضا میرتاج الدینی نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی درباره جزییات این طرح گفته که میزان شارژ اعتبار در کارت بانکی یا کارت یارانه‌ای به اندازه مابه‌التفاوت قیمت شهریور سال گذشته با قیمت جدید است. مثلاً اگر کالایی ۳۰ هزار تومان بوده و با برداشته شدن ارز ترجیحی به ۵۰ هزار تومان می‌رسد، ۲۰ هزار تومان به اندازه مابه‌التفاوت آن کالا در قالب یارانه به حساب فرد واریز می‌شود و آن فرد ۳۰ هزار تومان را از جیب می‌دهد و ۲۰ هزار تومان مابه التفاوت از اعتبارش هزینه می‌شود. منتها تأکید بر این است که ابتدا باید اعتبار در کارت شارژ و سپس ارز ترجیحی حذف شود.
به گفته رئیس سازمان برنامه و بودجه قرار است دستگاه‌های کارتخوان مخصوصی در فروشگاه‌ها نصب شود و مردم در هنگام خرید نوع کالای خریداری‌شده را در دستگاه انتخاب کنند تا یارانه آن محاسبه و از حساب یارانه آن ها کسر شود. به گفته میرکاظمی هم اکنون اگر یارانه کمک معیشتی آزاد شود، مردم می‌توانند با آن کالاهای دیگر هم خرید کنند، اما وقتی یارانه از طریق کالابرگ الکترونیکیی اختصاص پیدا کند، محدود به خرید اقلام مشخص خواهند بود. با این حال به نظر می رسد همه یا بخش عمده ای از فروشگاه ها که ۶ قلم کالای اساسی را می فروشند مانند نانوایی ها با اجرای طرح خیلی زود به کارت خوان های مخصوص مجهز شوند.
در همین حال علیرضا قادری کارشناس اقتصادی معتقد است اجرای طرح توزیع کالابرگ هم امکان «انحراف» دارد. او در توضیح اشکالات احتمالی اجرای این طرح گفته است «اینکه گفته می‌شود ما بسترهای لازم را برای اعطای کالابرگ الکترونیک در کشور نداریم کاملاً درست است. از طرف دیگر، اگر وضعیت اقتصادی مردم خوب نباشد، فروش کالابرگ و یا حتی کالایی که در اختیار خانوارها قرار داده شده است، دور از ذهن نیست.»
علیرضا قادری با طرح این پرسش که « آیا دولت اصلاً امکان اجرای این طرح را به لحاظ زیرساخت‌های فنی، فروشگاه‌ها و پایانه‌های فروشگاهی در کل کشور دارد؟» گفته که «ابهام بزرگی که در مورد کالابرگ وجود دارد، همین بحث امکان خدمت‌رسانی به همگان در تمامی نقاط کشور است؛ بطوری که ما مطمئن باشیم حقی از کسی ضایع نمی‌شود و امکان اجرای این طرح در نقاط دورافتاده و روستایی وجود دارد.»
این کارشناس اقتصادی همچنین گفته که «وقتی ما برای خانوارها آزادی قائل شویم که در مورد اولویت نیازهای خانوار تصمیم‌گیری کند، این موضوع مطلوبیت بیشتری را به خانواده‌ها می‌دهد، تا اینکه بخواهیم خودمان از بالا و به صورت دستوری برای خانواده‌ها مشخص کنیم که کدام نیازشان اولویت است و باید برطرف شود.»
دولت در جریان حذف ارز ترجیحی به اسم «جراحی اقتصادی» در نخستین اقدام برای ارائه یارانه به مردم، طرح «هوشمندسازی فروش نان» را اجرایی کرد که با مشکلاتی همراه بود.
بنا بر ادعای دولت ۷۰ هزار نانوایی مجری این طرح هستند که آرد سهمیه‌ای متعلق به مردم را از دولت دریافت و آن را به نان تبدیل می‌کنند و به صورت سهمیه‌بندی‌شده و از طریق سیستم هوشمند متصل به کارتخوان به مشتریان می‌فروشند. این طرح اما نتوانست به سود مردم باشد و در نخستین هفته‌ها پس از اجرا سبب نارضایتی بخشی از مردم شد.
روزنامه دولتی ایران در شماره ۱۵ تیرماه ۱۴۰۱ درگزارشی نوشت: «گرانفروشی و کم‌فروشی نان، آب رفتن وزنه چانه، کیفیت پایین بعد از پخت، آردفروشی به واحدهای صنف و صنعت، ترش بودن نان و غیرقابل مصرف شدن زودهنگام نان» از مهمترین گلایه‌های مردم درباره وضعیت نان است.»
از سوی دیگر شهروندان ساکن روستاها و مناطق دور افتاده و ایرانیان بی‌شناسنامه در عمل نمی‌توانند از این طرح استفاده کنند. خرید نان یارانه‌ای فقط با کارت بانکی متصل به کد ملی در واحدهای نانوایی امکان‌پذیر است و هیچ کارت دیگری برای خرید نان صادر نمی‌شود. این در حالیست که آمار غیررسمی از وجود نزدیک به یک میلیون شهروند بی‌شناسنامه در سراسر کشور حکایت دارد که با اجرای طرح «هوشمندسازی یارانه آرد و نان» برای خرید قوت غالب خود دچار مشکل تهیه نان می‌شوند!
حالا این افراد که اکثراً از تنگدست‌ترین اقشار جامعه به شمار می‌روند و پیشتر از بسیاری از خدمات شهروندی از جمله داشتن حساب بانکی و دفترچه بیمه خدمات درمانی محروم بوده‌اند، حالا نمی‌توانند نان یارانه‌ای با قیمت دولتی تهیه کنند. به ویژه آنکه اغلب خانواده‌های بی‌شناسنامه پرجمعیت نیز هستند و نان غذای اصلی آنهاست.
از سوی دیگر سهمیه نان در این طرح بطور «روزانه» توزیع می‌شود و هر کارت ملی تعداد مشخصی نان را در هر روز دریافت و این سهمیه در روزهای بعد قابل دریافت نیست. این در حالیست که نبود زیرساخت‌های مناسب سبب شده بخشی از روستاییان و افراد ساکن در مناطق دورافتاده که نانوایی با محل زندگی آنها فاصله دارد هم برای خرید نان یارانه‌ای که به صورت روزانه سهمیه‌بندی شده با مشکل روبرو شوند چون به دلیل مسافت طولانی امکان رفت و آمد هر روزه به شهر و خرید نان سهمیه‌ای را ندارند.
