یک عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی از تمام شدن منابع بانک‌های دولتی خبر داده و می‌گوید فشار دولت برای برداشت از منابع این بانک‌ها سبب استقراض آنها از بانک مرکزی می‌شود که به زیان اقتصاد است.
جبار کوچکی‌نژاد عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی روز شنبه ۸ مرداد ۱۴۰۱ با اشاره به کسری بودجه شدید دولت گفته که «دولت می‌تواند برای تأمین منابع به سمت منابع بخش خصوصی برود چرا که منابع بانک‌های دولتی ته کشیده و دولت هر چه به آنها فشار بیاورد مجبور می‌شوند از بانک مرکزی استقراض کنند و بدهکار بانک مرکزی شوند؛ یعنی استقراض غیر مستقیم، که به نفع دولت نیست و در نهایت سیستم اقتصادی کشور را دچار مشکل می‌کند.»
جبار کوچکی‌نژاد با تأکید درباره «ته کشیدن منابع بانک‌های دولتی» گفته که «دولت به بانک‌ها می‌گوید که پرداخت را کمتر انجام دهند در حالیکه این کار اعتراض تولیدکنندگان را به همراه دارد، زیرا تولیدکنندگان برای ادامه کار به سرمایه در گردش نیاز دارند؛ لذا انقباضی شدن بانک‌ها به تولید آسیب می‌زند.»
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی گفته دولت برای حذف ارز ترجیحی «عجله» کرده و افزوده که «با توجه به شرایطی که بعد از حذف ارز ترجیحی به وجود آمده است، بنابراین حمایت‌های دولت از مردم باید صورت بگیرد، ولی دولت در اصلاحات اقتصادی، عجله کرد و ابتدا باید زیرساخت‌ها را آماده و ضعف‌ها را جبران می‌کرد؛ بنابراین نتیجه این کار عجله‌ای دولت، تورم و نقدینگی سنگین بود و دولت مجددا به کنترل تورم روی آورده است.»
این نماینده مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه «۵۰۰ هزار میلیارد تومان منابع نفتی ایران در دیگر کشورها بلوکه شده گفته که «تحولات منطقه‌ای و برجام، اقتصاد کشور را که اقتصاد موجی و بحرانی است، بحرانی‌تر می‌کند. اقتصاد ما ثبات کاملی ندارد؛ تحریم‌ها هم بسیار تأثیرگذار بوده است و ما پول‌های زیادی در خارج از کشور داریم که بلوکه شده است و اگر تحریم‌ها کاهش پیدا می‌کرد قطعا اوضاع ما بهتر از این می‌شد.»
همانطور که جبار کوچکی‌نژاد اشاره کرده، سیاست‌های دولت رئیسی و دولت‌های پیشین برای جبران کسری بودجه که سبب افزایش نقدینگی اقتصاد شده یکی از عوامل مهم تورم‌زایی در اقتصاد ایران است.
رشد نقدینگی در خرداد امسال برابر با ۳/۳ درصد ثبت شده که رشد بالایی به شمار می‌رود. آمار‌های بانک مرکزی نشان داد کل نقدینگی خردادماه امسال به ۵ هزار و ۱۰۵ هزار میلیارد تومان رسیده است. همچنین میزان پول خلق شده در این ماه صعودی قرار بوده و اکنون به بالاترین سطح خود در یک دهه گذشته رسیده است.
اقتصادادانان اعتقاد دارند رشد پول نمادی از انتظارات تورمی در زمان حال بوده و شبه‌پول علامتی از این انتظارات در آینده است. یعنی زمانی که سهم پول در اقتصاد افزایش پیدا می‌کند افراد نسبت به حال بدبین هستند و زمانی که شبه‌پول رشد داشته باشد این بدبینی نسبت به آینده بیشتر خواهد بود. افزایش بدبینی به شرایط آینده‌ی اقتصاد سبب بروز انتظارات تورمی در اقتصاد شده و نرخ تورم را افزایش می‌دهد.
هشدار کارشناسان اقتصاد درباره اعتراضاتی بزرگتر از آبان۹۸؛ نظام مثل «برف در تابستان آب می‌شود»!
نرخ تورم تیرماه در ایران در شرایطی بالاتر از ۵۴ درصد گزارش شده است که تورم خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها به ۸۷ درصد برای تمام خانوارهای ایرانی رسیده است. این ارقام به این معناست که فشار هزینه‌ای در بخش خوراک فشاری بسیار بالاست و در نتیجه بخش مهمی از درآمد خانوار صرف تامین نیازهای اولیه یعنی خوراک و مسکن می‌شود. افزایش نرخ اجاره‌بها در تهران نیز عامل مهم دیگری است که بنیه اقتصادی خانوار ایرانی را نشانه رفته است.
از سوی دیگر نگاهی به جزییات گزارش تورم تیرماه که توسط مرکز آمار ایران منتشر شده نشان می‌دهد روغن و چربی، شیر، پنیر و تخم‌مرغ ، نان و غلات بیشترین تورم را در میان کالاهای مختلف داشته‌اند. افزایش خوراکی‌ها جدا از آشامیدنی‌ها بالاتر از ۹۰ درصد بوده و میزان رشد قیمت روغن‌ها و چربی‌ها نیز برابر با ۲۹۳ درصد گزارش شده است. متوسط افزایش نرخ تورم شیر، پنیر و تخم مرغ نیز ۱۱۹ درصد و میزان رشد بهای نان و غلات ۱۰۱ درصد گزارش شده است.
گرانی کالاها موجب افزایش نارضایتی عمومی نسبت به جمهوری اسلامی شده است. اکنون نمایندگان مجلس شورای اسلامی که تا چند ماه پیش با دادن رأی اعتماد به کابینه ابراهیم رئیسی در مسیر بر کرسی نشستن وزرای بی‌کفایت همراه بودند، به منتقدان دولت تبدیل شده‌اند.
حسن لطفی نماینده مجلس شورای اسلامی گرانی‌ها را «دقیقه‌ای و لحظه‌ای» توصیف کرده؛ روندی که به گفته او «سفره فقرا، کارمندان، کارگران، کشاورزان و بازنشستگان و حقوق بگیران را کوچک‌تر کرده و سفره ثروتمندان را رنگین تر و ثروت آنان را چند برابر کرده است.»
یکی از آثار مهم گرانی‌ها، کوچک شدن سبد مصرفی مردم و کاهش مصرف مواد ضروری غذایی است. افشین صدر‌دادرس، مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک کشور، سال گذشته از نصف‌شدن سرانه مصرف گوشت قرمز در ایران خبر داد و به ایلنا گفت که سرانه مصرف گوشت در کشور از ۱۲ کیلوگرم در سال به شش کیلوگرم رسیده و به عبارتی با ۵۰ درصد کاهش مصرف مواجه شده است.
موسی شهبازی مدیر‌کل وقت دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی دی ۹۹ اعلام کرد سرانه مصرف گوشت قرمز فقیرترین مردم ایران یعنی دهک اول تا سوم تنها به ۲۵ گرم در ماه می‌رسد!
همچنین وزارت بهداشت از سقوط سرانه مصرف لبنیات در ایران به ۶۰ تا ۷۰ کیلوگرم در سال خبر داده است. این در حالی است که سرانه مصرف لبنیات در دهه ۸۰ به ۹۰ تا صد کیلوگرم می‌رسید.
آرش نبی‌زاده مدیر عامل اتحادیه ماهیان سردآبی هم سال گذشته از کاهش ۶۰ درصدی مصرف آبزیان در ایران خبر داد و گفت برخلاف آمار سازمان شیلات که سرانه مصرف آبزیان را ۱۳ کیلوگرم در سال قید می‌کند، سرانه مصرف آبزیان در ایران تنها هفت کیلوگرم در سال است و حسن تقی‌زاده، رئیس اتحادیه برنج‌فروشان بابل هم از کاهش ۵۰ تا ۶۰ درصدی خرید برنج ایرانی به دلیل گرانی خبر داده است.
قابل توجه اینکه در ماه‌های گذشته و با حذف ارز ترجیحی حتی مصرف نان به عنوان قوت غالب و عمده کالای غذاییِ مورد استفاده قشر تنگدست نیز کاهش داشته است. محمدرضا مرتضوی رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت تهران، با اعلام افزایش مصرف نان گفته که مصرف نان در کشور به دلیل افزایش قیمت سایر کالاها افزایش داشته است و به نظر می‌رسد بخشی از فشار خوراک دام هم به نان منتقل شده؛ چون جو کیلویی دو هزار تومان اما نان کیلویی چهار هزار تومان است.
کاهش سرانه مصرف اقلام غذایی در ایران در شرایطی رخ می‌دهد که ایرانیان بسیاری از اقلام اصلی هرم غذایی مانند آبزیان، گوشت، تخم‌مرغ و لبنیات را بسیار کمتر از میانگین سرانه مردم جهان مصرف می‌کنند و مصرف برخی از این اقلام گاهی کمتر از نصف سرانه جهانی است.
روزنامه شرق هفته گذشته در گزارشی به کاهش مصرف مواد غذایی در ایران اشاره کرد و نوشت اقلام غذایی یکی‌یکی از قفسه سوپرمارکت‌های ایران حذف شده و در عوض جای خود را به فروش اقلامی مانند استخوان بسته‌بندی‌شده، اسکلت مرغ و ضایعات برنج بدهد. همچنین پدیده فروش اقساطی مواد غذایی در ایران بارها خبرساز شده و حالا داود فکوری، رئیس اتحادیه سوپرمارکت‌داران و مواد پروتئینی تهران، به «شرق» می‌گوید حدود دو درصد سود مالکان سوپرمارکت‌های تهران به دلیل سرقت مواد غذایی از بین می‌رود.
