مذاکرات اتمی در وین پس از پنج ماه توقف از روز پنجشنبه ۴ اوت (۱۳ امرداد) دوباره از سرگرفته شد اما دیپلمات‌های آگاه از این مذاکرات می‌گویند «چشم‌انداز برای دستیابی به توافق زیاد نیست» و شکاف میان منافع جمهوری اسلامی و آمریکا به اندازه‌ایست که امید چندانی به معامله نیست.
دو مقام اتحادیه اروپا به بلومبرگ گفته‌اند در مذاکراتی که پنجشنبه در وین آغاز شد، دست‌کم دو مورد جدید که در ماه‌های اخیر مطرح شده به فهرست موانع احیای برجام اضافه شد و اکنون اختلافات به شش یا هفت مورد افزایش یافته است.
این دیپلمات‌ها تأکید کردند اگرچه موانع باقیمانده از نظر فنی می‌تواند در مدت ۷۲ ساعت برطرف شود، اما برای آن تصمیم‌گیری‌های سیاسی در بالاترین سطوح در تهران و واشنگتن لازم است.
دیپلمات‌های اروپایی می‌گویند «یا ظرف ۷۲ ساعت توافق می‌شود یا دیگر توافق ممکن نیست.» برداشت برخی منابع و رسانه‌ها چنین است که این هشدار یعنی «تنها ۷۲ ساعت برای شکست مذاکرات یا احیای برجام فرصت وجود دارد.»
برخی رسانه‌های داخلی ایران از «۷۲ ساعت نفسگیر» یا «۷۲ ساعت حیاتی» نوشته و به نوعی به مقامات جمهوری اسلامی توصیه کرده‌اند که این «فرصت» یا «مهلت» را برای توافق از دست ندهند.
این همه در حالیست که علی باقری کنی معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی پیش از سفر به وین برای آنکه نشان دهد تهران دست بالا را دارد ادعا کرد «آمریکا باید قدردان فرصتی باشد که سخاوتمندانه فراهم شد!»
برای پیشبرد مذاکرات عازم وین هستیم. مسئولیت بر عهده آنهایی است که توافق را نقض کرده و در فاصله گرفتن از میراث منحوس گذشته ناکام مانده‌اند. آمریکا باید قدردان فرصتی باشد که با سخاوتمندی اعضای برجام فراهم شده است؛ توپ در زمین آنهاست تا از خود پختگی نشان داده و مسئولانه عمل نماید.
— علی باقری‌کنی (@Bagheri_Kani) August 3, 2022
آنطور که شنیده می‌شود جمهوری اسلامی از خواسته‌های قبلی خود مانند خارج شدن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا و لغو تحریم‌های آمریکا علیه نهادهای مرتبط با سپاه عقب‌نشینی کرده است اما مقامات جمهوری اسلامی این تسلیم را انکار می‌کنند.
از سوی دیگر دولت جو بایدن حاضر به ارائه تضمین به جمهوری اسلامی برای عدم خروج مجدد آمریکا از برجام حتا در دوران ریاست جمهوری خودش هم نیست و تهران اصرار دارد که واشنگتن باید این ضمانت را بدهد.
دیپلمات‌های اروپایی به بلومبرگ می‌گویند افزایش ذخایر اورانویم ۶۰ درصدی در ایران با پیامدهایی همراه است که شرایط سخت‌تری برای نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر فعالیت‌های اتمی در ایران به وجود آورده. از سوی دیگر مقامات جمهوری اسلامی اصرار دارند پرونده PMD در مورد کشف آثار اورانیوم با منشاء انسانی در سه سایت اعلام نشده ایران و فعالیت‌های نظامی احتمالی آن بسته شود.
رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در جریان یکی از سفرهایش به تهران که اواسط اسفند ۱۴۰۰ صورت گرفت گفته بود «تا موضوعات خاص حل نشود توافق در کار نیست.»
نقش اساسی روسیه در بن‌بست مذاکرات
یکی از اصلی‌ترین موانع معامله میان جمهوری اسلامی و آمریکا باجخواهی روسیه بر اساس برجام است. سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه درست یکروز پس از آغاز دور جدید مذاکرات اتمی در وین اعلام کرد «با طرح آمریکا در مورد احیای برجام مخالف است.» در همین ارتباط مهرداد عمادی مشاور اقتصادی اتحادیه اروپا به هفته‌نامه «تجارت فردا» چاپ تهران گفت «پس از نشست دوحه ایران بیش از آنکه روی مواضع و خواسته‌های خود حساسیت نشان دهد نگران تحریم‌ها و موانعی است که برای روسیه وضع شده… این نگاه باعث شد که ایران از موضع قدرت پایین بیاید. به‌خصوص اکنون که فضای جهانی علیه روسیه بسیار منفی است. این سبب شد که موضع ایران کمی ضعیف شود.»
عمادی در ادامه می‌گوید «اگر ایران چالش‌‌ها و تنش‌های روسیه با غرب را به مذاکرات برجام گره بزند، مذاکرات را بسیار سخت و دشوار می‌کند و امکان رسیدن به نتیجه را بسیار دشوار می‌کند. تا زمانی که مسائل مسکو و ایران جدا نشود، نمی‌توان این مذاکرات را پیش برد. این اشتباه تاریخی ایران بود که در مذاکرات دوحه مسئله برجام و تحریم‌های روسیه را به هم گره زد. ارزیابی شخصی من این است که عملکرد ایران در دوحه بسیار غیرکارشناسی بود.»
علی خامنه‌ای که به «جسد متعفن برجام» هم رضایت می‌دهد ترمز «مجلس انقلابی» را کشید
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی جمهوری اسلامی که از طرفداران معامله رژیم ایران با آمریکاست می‌گوید «برجام تحت الشعاع منافع دیگر بازیگران مثل چین و روسیه و دیگران قرار گرفته است.» او هشدار داده باید گزینه نظامی اسرائیل را جدّی گرفت.
مقامات آمریکایی هشدار داده‌اند در صورت شکست مذاکرات اتمی واشنگتن گزینه‌های دیگر از جمله اهرم اقتصادی و تشدید تحریم‌ها و همچنین گزینه نظامی را در نظر خواهد گرفت.
مجید گلپور محقق و مشاور اتحادیه اروپا به بخش فارسی «رادیو فرانسه» می‌گوید «در صورت شکست مذاکرات اتمی با ایران اولویت‌ها و انتخاب اروپا میان تغییر رژیم و حفظ رژیم در ایران جابجا خواهند شد و مسئله جایگزینی رژیم توسط نیروهای مخالف حکومت اسلامی مد نظر قرار خواهد گرفت.»
با اینهمه اگر در تهران از هشدار دیپلمات‌های اروپایی از «فرصت ۷۲» ساعته برای توافق حساب نبرند و آنرا جدی نگیرند اصلا عجیب نیست زیرا از یکسال و نیم پیش مقامات غربی مرتب ادعا می‌کنند «روزنه» و «پنجره مذاکرات در حال بسته شدن است» و استمرار تلاش خود را برای معامله با رژیم ایران مدام پشت عباراتی مثل «آخرین فرصت» و «آخرین تیر تیرکش برای توافق» و «آخرین هفته» و غیره پنهان می‌کنند و اتفاقی نمی‌افتد!
در حالی که غربی‌ها در وین برای معامله با جمهوری اسلامی تلاش می‌کنند، در تهران حسین سلامی فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در مراسم تشییع جنازه چند نیروی «مدافع حرم» خطاب به سپاهیان پاسدار نظام گفته «اگر شما روزی در کارون اروند کرخه و شوش می‌جنگیدند، امروز در کرانه دریای سرخ راه را بر دشمن بستید… و بیش از صدهزار موشک در لبنان آماده شلیک به سمت صهیونیست‌هاست!»
