در جریان افزایش رفت و آمدهای جاده‌ای به سمت شهر مشهد به مناسب روزهای ماه محرم، یک توله‌یوز ماده از گونه‌های در حال انقراض در جاده تهران- مشهد بر اثر تصادف با یک اتومبیل جان خود را از دست داد. دست‌کم در یک دهه گذشته، ۸ یوز ایرانی از پارک‌های ملی در تصادف جاده‌ای کُشته شده‌اند.
در پی انتشار خبر تصادف و مرگ یک یوزپلنگ در جاده تهران- مشهد از سوی یک کارشناس حیات وحش، حسن اکبری معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست تأیید کرده که پس از سرکِشی به منطقه، با لاشه یک قلاده یوزپلنگ آسیایی ماده روبرو شده‌اند!
کامبیز برادرانی پژوهشگر حیات وحش از مرگ شدن یک توله‌یوز نابالغ در جاده میامی- عباس‌آباد در مسیر جاده تهران- مشهد در فاصله ۱۵ کیلومتری به منطقه توران خبر داده بود که در تصادف اتومبیل کشته شده است. در این جاده دوربین‌های نظارتی کنترل سرعت وجود ندارد.
طبق اطلاعات این پژوهشگر، توله‌یوز نگونبخت در این تصادف له شده است.
یوزپلنگ ماده نابالغ هشتمین یوزی است که در یک دهه اخیر در ایران بر اثر تصادف جاده‌ای از بین رفته است. برخی از گونه‌های حیات وحش نظیر یوزپلنگ آسیایی، بالابان، هوبره، کبک دری و کرکس مصری در طبقه‌بندی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت در رده‌های بحرانی و در حال انقراض قرار دارند.
اکنون حسن اکبری معاون سازمان محیط زیست، در این زمینه می‌گوید «محل تصادف بیش از ۳۰ کیلومتر از نقطه داغ تصادفات قبلی فاصله دارد اگرچه یک مورد تصادف در این محدوده ثبت شده بود و به همین دلیل، موضوع ایمن‌سازی این بخش از جاده را پیگیری خواهیم کرد.»
بیشتر تلفات حیات وحش به ویژه یوز آسیایی در استان سمنان، در ۱۰ تا ۱۲ کیلومتر مسیر پُر خطر کریدور یوز آسیایی از خارتوران در جنوب جاده به منطقه میاندشت در شمال جاده رخ داده است.
معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان محیط زیست، نجات این گونه در معرض خطر و کاهش مخاطرات برای آنها را نیازمند همکاری همه دستگاه‌های مرتبط از جمله وزارت راه و شهرسازی و سازمان برنامه و بودجه دانست.
آنطور که در این گزارش آمده، یک ماده یوز و توله‌اش دو شب پیش در زیستگاه‌های مجاوز جاده و در حوزه استان سمنان مشاهده شده‌اند که برای حفاظت از جان آنها، یگان حفاظت محیط زیست سمنان و پارک ملی توران، در منطقه استقرار یافته است.
علاوه بر گروه پایش، از دیروز تا کنون تشکل‌های مردم‌نهاد و حامیان حیات وحش و یوز ایرانی نیز در این منطقه حضور پیدا کرده‌اند. بر این اساس، گروه‌های محیط‌بانی شبانه‌روز در منطقه استقرار دارند و «با پروژکتورکشی و با روشن‌کردن آتش» در منطقه و هشدار، در صورت مشاهده یوز مادر و توله‌ها، آنها را از منطقه خطر دور می‌کنند.
معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با ابراز نگرانی از سلامت حیات وحش در پارک ملی توران گفت که «بیشترین نگرانی ما برای ترددهای امشب و فردا شب در جاده مشهد به تهران است زیرا حجم خودروهای عبوری از سمت مشهد به تهران برای بازگشت زوار بیشتر می‌شود.»
اکبری «با توجه به حجم گسترده خودروهای زوار از مشهد به سمت تهران» و «لزوم کنترل و رعایت سرعت مطمئنه» از پلیس راهنمایی و رانندگی تقاضا کرد، «برای حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، تیم‌های نظارتی خود را در این جاده به ویژه در حد فاصل میامی تا کاهک و عباس‌آباد مستقر دارد.»
کامبیز برادرانی پژوهشگر حیات وحش و فعال محیط زیست با ابراز تأسف از تصادف منجر به مرگ توله‌یوز آسیایی در محور میامی- عباس آباد، افزایش دوربین‌های نظارتی کنترل سرعت در زیستگاه توران در این محور را خواستار شد.
پس از دستگیری و بازداشت ۸ فعال محیط زیست در بهمن ۹۶، دوربین‌گذاری‌های «تله» در استان‌های یزد، سمنان و خراسان شمالی برداشته شده و از این رو امکان پایش جمعیت یوزآسیایی و نظارت و حفاظت از آنها وجود ندارد.
حامیان یوز ایرانی توسط اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و قوه قضاییه، از جمله به دلیل استفاده از همین دوربین‌ها و تجهیزات پایش جمعیت حیوانات دستگیر و به «جاسوسی برای بیگانگان» و «فساد فی‌الارض» متهم و به زندان محکوم شدند.
تصادفات جاده‌ای در حالی به دلیل بی‌توجهی نهادهای مسئول، از جمعیت یوزهای در حال انقراض کم می‌کند که پروژه‌های گزاف و با صرف هزینه‌های چندین برابر حصارکشی و نصب تابلوهای آگاهی‌دهنده نسبت به یوزها در جاده‌های مشترک با پارک‌های ملی، در محوطه تکثیر یوز ایرانی راه‌اندازی می‌شود. همچنین در نبود کارشناسان متخصص یوز که برخی از آنها در زندان بسر می‌برند، تکثیر یوزها در مرکز پرورش یوز توران به این منجر شد که از سه‌قلوهای آسیایی، فقط یک یوز زنده مانده که شیوه نگهداری این یوز نیز که مانند حیوانات خانگی از آن مراقبت می‌شود، سبب می‌شود تا توانایی زندگی در طبیعت زیستگاه خود را نداشته باشد!
