حجتالاسلام اسماعیل خطیب وزیر اطلاعات کسانی را که وی آنان را «فتنهانگیزان و بیانیهنویسان داخلی علیه نظام جمهوری اسلامی ایران» نامید، با تأکید بر «وحدت و انسجام کامل اطلاعاتی در بین نهادهای امنیتی»، محکوم به شکست خواند و گفت که این افراد «راه به جایی نخواهند برد!»
حجتالاسلام اسماعیل خطیب وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی دیروز پنجشنبه ۲۷ امردادماه در جریان سفر به شهرکرد به کسانی که از آنان به عنوان «فتنهگران و بیانیهنویسان داخلی» یاد کرد، هشدار داد که «راه به جایی نخواهند برد».
او گفت «همچنانکه با تدبیر مقام معظم رهبری و وحدت ملی و تلاش محور مقاومت، آمریکا با ذلت و سرشکستگی مجبور به خروج از منطقه و توطئههای آنها خنثی شد و امید آنها به برخی فتنهگران و بیانیهنویسان داخلی هم با همراهی ملت راه به جایی نخواهد برد و محکوم به شکست است.»
وزیر اطلاعات همچنین نهادهای امنیتی، نیروهای نظامی و انتظامی جمهوری اسلامی را «با درایت و دستور مقام معظم رهبری» در «وحدت و انسجام کامل اطلاعاتی» توصیف کرد که «نتیجه آن امنیت پایدار در کشور و اشراف اطلاعاتی و اقتدار نظامی ایران در منطقه است.»
خطیب «همه ترفندهای دشمنان» برای توطئهچینی علیه نظام جمهوری اسلامی را «با حضور پرشور، آگاهانه و همراهی مردم و دستگاههای اطلاعاتی، امنیتی، نظامی و قضایی در صحنه»، «ناکام» دانسته است.
وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی با اینکه از گروه مشخصی در سخنانش نام نبرده ولی از اظهاراتش اینگونه بر میآید که به سینماگران امضاکننده بیانیهی «تفنگت را زمین بگذار» اشاره میکند که دو نفر از آنان محمد رسولاف و مصطفا آلاحمد بازداشت و زندانی شدهاند و هماکنون هنوز هم رسولاف در زندان اوین بسر میبرد.
نزدیک به ۱۰۰ سینماگر ۸ خردادماه امسال همزمان با سرکوب معترضان در پی فروریزش ساختمان متروپل در آبادان، بیانیه «تفنگت را زمین بگذار» را نوشته و به امضاء رساندند که از نیروهای یگان ویژه و نظامی و انتظامی خواسته بودند تا سلاحهای خود را زمین بگذارند و به «آغوش ملت بازگردند».
هشدار وزیر اطلاعات به «بیانیهنویسان داخلی علیه جمهوری اسلامی» و اشاره به «وحدت و انسجام» نهادهای امنیتی و نظامی حکومت، تنها دو روز پس از اعلام علنی وجود فهرستی از سینماگران «ممنوعالکار» صورت گرفته است. فهرستی سهگانه شامل امضاکنندگان بیانیه «تفنگت را زمین بگذار»، شرکتکنندگان در فستیوال فیلم کن و همچنین همکاران پروژه سینمایی «عنکبوت مقدس» که حکومت آن را توهین به مقدسات و همردیف با کتاب «آیات شیطانی» نوشته سلمان رشدی میداند.
محمد خزاعی رئیس سازمان سینمایی وزارت ارشاد اسلامی همزمان با اعلام انتشار فهرست «ممنوعالکارها» به امضاکنندگان بیانیهی «تفنگت را زمین بگذار» نیز اشاره کرد و به آنها توصیه کرد تا امضای خود را پس بگیرند! به گفتهی او، این فهرست تا آخر هفتهآینده در حال کم و زیاد شدن است!
تهدید به ممنوعیت از فعالیت در عرصه سینما که به منظور فشار بر جامعه سینماگران در راستای مذاکره با وزارت ارشاد اسلامی و کوتاه آمدن از مطالباتشان و پس گرفتن امضاء از بیانیهی حمایتگرانه از مردم و معترضان خوزستان واکنشهای گستردهای نیز از سوی فعالان این عرصه به دنبال داشته است. ترانه علیدوستی، رخشان بنیاعتماد، مانی حقیقی در شبکههای اجتماعی به رفتار وزارت ارشاد اسلامی تاختهاند.
ترانه علیدوستی یکی از بازیگران فیلم سینمایی توقیفشدهی «برادران لیلا» که در فستیوال فیلم کن جنجالبرانگیز شد در واکنش به تهدید به ممنوعیت از کار در سینما نوشت: «میخواهید پنج شش نفرمان را بیمحاکمه و بدون جرم ممنوعالکار کنید. اما ممنوع از چه کاری؟ چه رقتبار که این امر که بناست قیمتش عمر و سرمایه افراد باشد، عملی است تا این حد عبث.»
او تأکید کرد که «قانون حق گرفتن شغل را از کسی که «مجرم» نباشد را نداده است. آنچه مرتکبش هستید اعمال زور است. با بادی به غبغب قصد دارید «اسم بدها» را اعلام کنید تا با تهدید معاش آنها عبرتی برای بقیه بسازید، بلکه قافیه از دست نرود. اما قافیه از دست رفته است.»
علیدوستی که به واسطه مشارکت در اعتراض ۸۰۰ سینماگر زن علیه آزارهای جنسی در سینما مورد انتقاد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار دارد در ادامه نوشته است: «چه بسیار فیلمهایی که شما نخواستید و ساخته شدند، چه بسیارتر آنها که نخواستید و دیده شدند… خوشبختانه خواست شما، تنها عنصر تعیینکننده این معامله نیست. این بگیر و ببندها و ممنوعیتها و خشونت آشکار و پنهان با صندلیبازیهای شما کم و زیاد میشود، روزی هم تمام میشود…»
رخشان بنیاعتماد نیز در یادداشتی که در وبسایت «سینماسینما» منتشر شده، نوشت: «هنرمندِ بیاعتنا به شرایط جامعه، هنرمند نیست. هنرمند، مزدور و رعیت اربابانِ پادگانی نیست که سر به امربری خم کند.»
او اضافه کرد: «ممنوعالکار کردن هنرمندان سینما و تئاتر، اعلامشده و نشده، برای ارعاب همهی اهالی فرهنگ و هنر است تا چشم بر اتفاقات پیرامون ببندند.»
بنیاعتماد کارگردان شناختهشده سینما گرو گرفتنِ حق مسلم کار و بیان «به ازای سکوت و انفعال در برابر فشار و تنگنا و رنجی که در این دوران بر مردمان تحمیل شده» را «رسم دولتمردی» ندانست.
این در حالیست که رخشان بنیاعتماد به واسطه انفعال و سکوتاش در برابر بحرانهای اجتماعی و اعتراضهای مردم در خیابانها و کشتار هزاران تن در آبان ۱۳۹۸ همواره مورد انتقاد و اعتراض افکار عمومی بوده است.
آنگونه که منابع آگاه در سینمای ایران میگویند، در جریان بازداشت مادران و خانوادههای دادخواه و سه سینماگر سرشناس جعفر پناهی، محمد رسولاف و مصطفا آلاحمد، وزارت ارشاد اسلامی به احضار و همچنین بازخواست سینماگران امضاکننده بیانیه «تفنگت را زمین بگذار» پرداخته و تهدید به قرار گرفتن در فهرست افراد ممنوع از فعالیت کرده است.
مهدی کوهیان حقوقدان درباره انتشار فهرست ممنوع از فعالیتها که به نظر میرسد «۶ نفر» باشند، آن را اقدامی فراقانونی دانسته که مطابق بند پ ماده ۲۳ قانون مجازات اسلامی «منع اشتغال به شغل یا حرفهای خاص»، «یک مجازات محسوب میشود» و «مطابق اصل ۳۶ قانون اساسی هرگونه مجازات و اعمال یا اجرای آن تنها از طریق دادگاه صالح باید انجام بشود».
او افزود: «درواقع اعمال مجازات و اجرای آن توسط یک قوه مستقل از قوه مجریه اتفاق میافتاد. چرا که قوا تفکیکشده هستند و قوه مجریه نمیتواند حکم به مجازات کسی بدهد!»
کوهیان که در یک برنامه رادیویی در این رابطه صحبت میکرد، «منع اشتغال» را «یک مجازات تکمیلی» خواند که که «باید یک مجازات اصلی از درجه ۶ به بالا وجود داشته باشد و دادگاه اگر صلاح بداند یک مجازات تکمیلی مثل منع اشتغال هم قرار میدهد. نشنیده و ندیدهام که هیچکدام از هنرمندان به غیر از جعفر پناهی چنین حکمی داشته که از اشتغال به حرفهی هنرمندی و سینماگری منع شده باشند. احتمالا با انتشار این لیست احکام قضایی ایشان را هم خواهیم دید.»
این حقوقدان خواستار اعلام مستندات محکومیتهای سینماگران توسط محمد خزاعی رئیس سازمان سینمایی شده تا «متوجه شویم که توسط چه مرجعی ممنوع الفعالیت شدهاند.»
به گفتهی کوهیان، «در ضمن طبق تبصره این ماده حداکثر زمان ممنوعیت اشتغال هم دو سال است. مگر اینکه در مواردی قانون چیز دیگری معین کرده باشد. پس برای اعلام لیست باید حتما حکم قضایی و یک مجازات اصلی هم وجود داشته باشد. حکم به منع اشتغال هر هنرمندی فقط در صلاحیت دادگاه صالح است.»