در اثر تداوم بی‌تدبیری‌های وزارتخانه بهداشت و درمان، گزارش‌ها حاکی از افزایش مبتلایان به آنفولانزا و درگیری ساکنان حداقل ۲۰ استان با بیماری سالک است. این بیماری‌ها در حالی رو به گسترش هستند که کمبود و گرانی دارو در ایران به ویژه آنتی‌بیوتیک روند درمان را با مشکل روبرو کرده است.
بیش از دو سال حجم قابل توجهی از اخبار حوزه سلامت و پزشکی به کرونا اختصاص داشت. با ورود به هر مرحله جدید یا پیک‌های بعدی، بیم و امید مدام در دو کفه ترازو از حالت تعادل خارج می‌شد. اکنون اوضاع در کل جهان کمی بهتر شده و بروس آیلوارد یک مقام ارشد سازمان جهانی بهداشت (WHO) می‌گوید: «کشورهای ثروتمند نباید از اقدامات خود برای مقابله با بیماری کووید-۱۹ عقب‌نشینی کنند؛ چرا که اکنون این بیماری مشکلی جهانی است و احتمال بروز موج‌های دیگری از بیماری وجود دارد.»
به اعتقاد این کارشناس، با اعلام پایان همه‌گیری کرونا در ایالات متحده، این کشور اکنون می‌تواند در ایجاد شرایط عادی در دیگر نقاط دنیا کمک کند. گروهی که بر دسترسی عادلانه به واکسن‌ها، روش‌های درمانی و تست‌های کووید-۱۹ در سراسر جهان تمرکز دارد، هنوز آماده خروج از مرحله اضطراری مقابله با همه‌گیری نیست و کشورها باید از آمادگی لازم برای مقابله با موج دیگری از عفونت‌ها برخوردار باشند.
با این حال امروزه دیگر کرونا مسئله اصلی در بیشتر کشورهای دنیا نیست و ویروس شایع و قدیمی آنفولانزا به جای سابق خود بازگشته است. به تازگی رئیس اداره مراقبت مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت نسبت به افزایش آنفولانزا در کشور هشدار داده و می‌گوید که طی هفته گذشته ۳۳۴ مورد ثبت شده ابتلا به این بیماری در مراکز درمانی وجود داشته و معتقد است آمارهای غیررسمی بیش از این موارد است.
ابراهیم قادری با اشاره به اینکه در سه هفته اخیر موارد ابتلا به آنفولانزا در کشور افزایش چشمگیری داشته، گفته است: «به نظر می‌رسد فصل شیوع این بیماری آغاز شده است و روند مبتلایان صعودی بوده و در ماه‌های آینده بیشتر می‌شود. سطح ایمنی عموم جامعه به ویژه کودکان در برابر ابتلا به آنفولانزا و ویروس‌های تنفسی پایین آمده به همین دلیل این قشر از افراد در معرض مبتلا شدن به این بیماری هستند و در واقع در ماه‌های آینده طغیان این ویروس تنفسی را تجربه خواهیم کرد.»
به گفته قادری، علائم ابتلا به این بیماری در مقایسه با کرونا شدیدتر است. فرد مبتلا در همان مراحل اولیه ابتلا دچار تب، گلودرد و سردرد بطور متوالی در چند روز می‌شود و سرماخوردگی معمولا نسبت به این بیماری خفیف‌تر است. علائم سرماخوردگی معمولاً پس از ۷ تا ۱۰ روز برطرف می‌شود و به سرعتِ آنفولانزا بروز نمی‌کند. علائم آنفولانزا ممکن است دو هفته طول بکشد.
وی برای جلوگیری از انتقال ویروس این بیماری به سایر افراد دستورالعمل‌های بهداشتی از جمله استفاده از ماسک در مکان‌های شلوغ، شستشوی مرتب دست‌ها با آب و صابون یا مواد ضدعفونی که برای‌عدم ابتلا به کرونا وجود دارد، توصیه کرد.
نکته قابل توجه اینکه در شرایط شیوع ویروس طبیعتا نیاز بازار به داروهایی نظیر آنتی‌بیوتیک افزایش خواهد یافت. بر اساس اخباری که طی روزهای گذشته منتشر شده اکنون آنتی‌بیوتیک جزو داروهای کمیاب است که به سختی و با قیمتی بیش از حد متعارف پیدا می‌شود.
فرامرز اختراعی رئیس هیأت مدیره سندیکای تولیدکنندگان مواد دارویی، شیمیایی و بسته‌بندی دارویی، در اینباره می‌گوید: «به دنبال تغییر نرخ ارز دارو، قیمت مواد مؤثره تولید دارو نیز تحت تأثیر قرار گرفت و بدیهی است اگر تولید یک محصول صرفه اقتصادی نداشته باشد، امکان تولید وجود ندارد.»
وی با عنوان این مطلب که این موضوع را کتباً به سازمان غذا و دارو گفته است، ادامه داد: «از ۹۰ قلم دارو، قیمت‌گذاری حدود ۵۲ یا ۵۴ قلم دارو توسط سازمان غذا و دارو، پایین‌تر از نرخ تمام شده است.»
رئیس هیأت مدیره سندیکاری تولیدکنندگان دارو با تاکید بر این که ذخایر انبارهای مواد مؤثره تولید دارو محدود است، گفته که :برخی واردکنندگان مواد مؤثره برای ترخیص کالاهای خود باید مابه التفاوت نرخ ارز دولتی و نیمایی را پرداخت کنند اما، اغلب تولیدکنندگان مواد مؤثره دارو، جزو شرکت‌های کوچک و متوسط هستند که تحمل زیان‌دهی را ندارند. لذا، اگر اصلاح قیمت‌ها صورت نگیرد، قطعاً کمبودها افزایش خواهد یافت.»
اختراعی همچنین از رفتارهای غیرعلمی و غیرتخصصی در مواجهه با مشکلات تولیدکنندگان مواد مؤثره دارو انتقاد کرد و با اشاره به اینکه ۴۱۲ قلم ماده مؤثره دارو در کشور تولید می‌شود، تاکید کرد: «اگر هرچه سریع‌تر نسبت به اصلاح قیمت‌گذاری‌ها اقدام نشود، احتمالاً شرایط تولید سخت‌تر خواهد شد. قانون به سازمان غذا و دارو برای قیمت‌گذاری تولید مواد مؤثره دارو اجازه نداده و ۴۰ سال است که تولید مواد مؤثره دارو به صورت رقابتی انجام می‌شود و به دست داروسازان داخلی می‌رسد.»
با این تفاسیر می‌توان دریافت که طرح نمایشی «دارویار» هم کاری از پیش نبرده است. در همین رابطه حیدر محمدی دبیر قرارگاه اصلاح سیاست‌های ارزی دارو در پاسخ به چرایی برخی کمبودهای دارویی در بازار می‌گوید: «کسری مشکلات مانند بحث ارزش افزوده در حوزه دارو همچنان وجود دارد. مالیات بر ارزش افزوده در دارو که قبلا یک درصد بود، به طور ناگهانی از یک درصد به ۹ درصد با ارز نیمایی افزایش یافت. همچنین مالیات بر ارزش افزوده مواد اولیه هم ۹ درصد ارز دولتی بود که اکنون به ۹ درصد ارز نیمایی بدل شده است.»
وی همچنین اشاره می‌کند که :با توجه به افزایش مابه‌التفاوت ارز دولتی و نیمایی قرار بود به تولیدکنندگان دارو وام و تسهیلات ارائه دهند تا بتوانند راحت‌تر تامین کنند که اینهم هنوز انجام نشده است.»
به نظر می‌رسد این روزها پس از آنفولانزا، بیماری دیگری نیز در برخی مناطق کشور ایجاد نگرانی کرده است. مدیر گروه پیشگیری از بیماری دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از شیوع بیماری سالک در ۱۱ شهرستان استان اصفهان خبر داده و می‌گوید که در سطح کشور حداقل ۱۷ استان با موضوع سالک درگیرند و استان اصفهان هم از جمله آنهاست.
بهزاد امیری رئیس اداره بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت روز گذشته از انتقال محلی بیماری سالک در ۲۰ استان کشور خبر داده و گفت که، در سال گذشته ۱۶ هزار و ۳۰۷ مورد ابتلا به سالک در کشور شناسایی شده بود؛ در ۶ ماه اول سال جاری ۳ هزار و ۷۲۳ مورد ابتلا به سالک در کشور شناسایی شده است.
به گفته رضا فدایی، در سطح استان اصفهان شهرستان‌های ورزنه، کوهپایه، هرند، نطنز، اردستان، شاهین‌شهر، برخوار، جرقویه و به ندرت اصفهان و نیز آران‌و بیدگل و کاشان که متعلق به دانشگاه علوم‌پزشکی کاشان هستند مواردی از این بیماری شناسایی شده است.
او گفته: «ما برای کنترل مخزن این بیماری که انواع موش‌های صحرایی هستند هر سال از فروردین تا شهریور لانه‌های جوندگان را با سموم مجاز طعمه‌گذاری می‌کنیم تا مخزن بیماری از مناطق مسکونی فاصله بگیرد؛ همچنین عملیات سم‌پاشی و مه‌پاشی برای کنترل پشه‌هایی که ناقل این بیماری هستند هر سال انجام می‌شود.»
مدیر گروه پیشگیری از بیماری دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در ارتباط با اقدامات لازم برای جلوگیری از شیوع بیشتر سالک گفته است، «مقداری لوازم دافع حشرات در اختیار مردم در مناطق سالک‌خیز قرار می‌گیرد تا با آنها آشنا شوند و بقیه نیازشان را خودشان از داروخانه تهیه کنند؛ آموزش‌های لازم هرساله در مناطق سالک‌خیز به مردم داده می‌شود.»
فدایی با اشاره به وظایف سایر نهادها در راستای پیشگیری از شیوع بیماری سالک اعلام کرده که به فرمانداری‌های مناطق آلوده مذکور ابلاغ شده با بهسازی نقاطی که به خاطر تجمع زباله، نخاله و خانه‌های متروکه به محل جمع شدن موش و پشه تبدیل می‌شود، از تکثیر مخزن بیماری سالک جلوگیری کنند؛ همچنین به دستگاه‌های مربوطه یادآوری شده که از ساخت و ساز در مجاورت تاغزارها (درختچه‌های عمدتا بیابانی) خودداری کنند چراکه اینگونه ساخت و سازها زمینه‌ساز ابتلای ساکنان در این محل‌ها به بیماری سالک می‌شوند.
وی با بیان اینکه معمولا به هشدارهای علوم پزشکی در خصوص خودداری از ساخت و ساز در شعاع هزار متری تاغزارها توجه کافی نمی‌شود، گفت: «به همین دلیل ما هرساله شاهد گسترش آنها به سمت تاغزارها و نقاط خطرناک هستیم؛ این نکته باید در عملیات‌های عمرانی لحاظ شده و مورد توجه قرار گیرد و در غیر اینصورت اقدامات انجام شده تاثیری نخواهد داشت.»
