احمد رأفت – روز دوم نوامبر، شورای امنیت سازمان ملل متحد جلسه‌ای غیررسمی در مورد انقلاب آزادیخواهی ایرانیان که نام مهسا امینی و شعار «زن، زندگی، آزادی» را جهانی کرده است برگزار کرد. در این نشست شیرین عبادی برنده ایرانی جایزه صلح نوبل و نازنین بنیادی بازیگر و فعال حقوق بشر سخنرانی کردند. این نشست غیررسمی که با نام «Arria formula» شناخته می‌شود، به دعوت نماینده آلبانی در شورای امنیت با حمایت نماینده ایالات متحده آمریکا در سازمان ملل متحد برگزار شد. جاوید رحمان گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور حقوق بشر در ایران نیز یکی دیگر از سخنرانان در این نشست بود.
فرید خوجه نماینده دائمی آلبانی در سازمان ملل در گفتگوی اختصاصی با کیهان لندن اهداف این نشست را چنین بر می‌شمارد: «از اواسط سپتامبر و برای هفته‌ها، جهان شاهد یک جنبش مدنی فوق‌العاده شجاعانه در ایران به رهبری زنان با مشارکت ایرانیان از همه اقشار برای مبارزه برای حقوق مدنی خود بوده است. تماشای این تصاویر بی‌سابقه از کشوری که توسط پلیس امنیت اخلاقی اداره می‌شود، با زنانی که با سرکشی حجاب خود را برمی‌دارند یا موهای خود را در ملاء عام کوتاه می‌کنند، دلگرم‌کننده است. شنیدن شعارهای «مرگ بر دیکتاتور» و دیدن جمعیتی که پلیس را در خیابان ها تعقیب می‌کنند، در ایران یک چیز عادی نیست. با آنچه در موارد قبلی دیده بودیم متفاوت بوده و هست. اینبار ما شاهد یک زلزله‌ی واقعی هستیم که سیستم دزدسالار حاکم را به لرزه در آورده است.»
این دیپلمات عالیرتبه آلبانیائی در ادامه می‌افزاید: «رژیم به این حرکت اعتراضی گسترده با تنها راهی که می‌شناسد یعنی سرکوب و کشتار پاسخ داده است. ما دیدیم که خانواده ها بر تابوت بستگان کشته شده‌شان در اعتراضات گریه می‌کنند، اما آنها از جوانان‌شان نمی‌خواهند متوقف شوند، بلکه می‌خواهند به این مبارزه ادامه دهند. در واکنش به چنین وحشیگری، همراه با ایالات متحده، می‌خواستیم اقدامات این رژیم را افشا کرده و به صورت آشکار و قاطع محکوم کنیم. بهترین راه برای اعلام حمایت از زنان و دختران شجاع ایرانی و اقلیت‌های مذهبی و قومی در ایران، برگزاری یک جلسه غیررسمی در شورای امنیت سازمان ملل متحد بود. ما همچنین از این نشست برای شناسایی فرصت‌هایی جهت حمایت از درخواست تحقیقات معتبر، بین‌المللی و مستقل در مورد نقض وحشتناک حقوق بشر توسط دولت ایران استفاده کردیم. ما می‌خواستیم بر استفاده غیرقانونی رژیم ایران از زور علیه معترضان، تعقیب مدافعان حقوق بشر در داخل و خارج از کشور و تلاش برای ربودن یا کشتن آنها، که در تضاد آشکار با قوانین بین‌المللی است تاکید داشته باشیم. عاملان این وحشیگری‌ها و جنایات باید شناسایی و محاکمه شوند. ما می‌خواستیم رژیم سرکوبگر و روش‌های آن را افشا کنیم و همچنین با روایت‌های دروغین آنها مقابله کنیم. ما می‌خواستیم به نمایندگی از کسانی که دندان‌هایشان در اثر خشونت وحشیانه شکسته شده، کسانی که بطور غیرقانونی بازداشت و شکنجه می‌شوند، کسانی که مجبور به اعتراف‌های جعلی مبنی بر گرفتن پول از نیروهای خارجی و کسانی که با زور مجبور به سکوت شدند، صحبت کنیم. از دیدگاه آلبانی، ما همچنین می‌خواستیم برای همه معترضان در ایران و برای ایرانیان خارج از کشور فرصتی به وجود آوریم که از مبارزات خود بگویند و از جامعه بین‌المللی بخواهند از همه امکانات برای محکوم کردن رژیم در ایران استفاده کند.»
از فرید خوجه پرسیدم این نشست و سخنان شیرین عبادی، نارنین بنیادی و گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور حقوق بشر در ایران را چگونه ارزیابی می کند و آیا فکر می‌کند توانسته‌اند پاسخگوی انتظارات و پرسش‌های نمایندگان دولت‌های حاضر در این نشست باشند؟
سفیر آلبانی در سازمان ملل متحد در ادامه‌ی این گفتگو با کیهان لندن می‌گوید: «فکر می‌کنم که این نشست به هدف خود رسید. ما اطلاعات به‌روز شده در مورد وقایع و به ویژه اقدامات رژیمی را شنیدیم که علناً توسط مردم خود، توسط جوانان به چالش کشیده شده است. جاوید رحمان در مورد حوادث گزارش شده مربوط به استفاده از گاز اشک‌آور و گلوله‌های جنگی توسط نیروهای امنیتی از جمله نیروی بسیج صحبت کرد. از وکلا، روزنامه‌نگاران و دیگر اعضای جامعه مدنی که به دلیل حمایت از اعتراضات بازداشت شده‌اند گفت. دولت ایران همچنین صدها نفر از دستگیرشدگان در این اعتراضات را به جرائمی متهم کرده که برخی از آنها طبق قوانین رژیم مجازات اعدام دارند. دولت جمهوری اسلامی ایران دسترسی بیشتر شهروندان خود به اینترنت را محدود کرده. کارشناسان حقوق بشر کشتار و سرکوب توسط نیروهای امنیتی در ایران ،از جمله دستگیری‌ها و بازداشت‌های خودسرانه، خشونت‌های جنسیتی و جنسی، استفاده بیش از حد از زور، و شکنجه را محکوم کرده‌اند. بسیار مهم بود که این حقایق به شورای امنیت ارائه شود و موارد نقض علیه زنان به عنوان بخشی از تداوم تبعیض طولانی، فراگیر و مبتنی بر جنسیت که در قوانین، سیاست ها و ساختارهای اجتماعی گنجانده شده، مطرح شود. درخواست برای ایجاد یک مکانیسم تحقیقاتی بین‌المللی، برای اطمینان از پاسخگویی در ایران و پایان دادن به معافیت مداوم عناصر این حکومت متهم به نقض شدید حقوق بشر، بطور گسترده توسط شماری از اعضای شورای امنیت مطرح شد.»
فرید خوجه افزود: «گزارش بسیار قدرتمندی از نازنین بنیادی شنیدیم که این وقایع را جدی‌ترین چالش برای حکومت ایران در بیش از یک دهه گذشته توصیف کرد. از جمله، او اعلام کرد که گروهی از رهبران برجسته زن، از جمله هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه سابق ایالات متحده، کریستیا فریلند معاون نخست وزیر کانادا، میشل اوباما بانوی اول سابق ایالات متحده، پومزیله ملامبو-انگکوکا مدیر اجرایی سابق زنان سازمان ملل متحد، و ملاله یوسف‌زی برنده جایزه صلح و فعال آموزشی، طوماری را منتشر کرده‌اند که خواستار حذف فوری جمهوری اسلامی ایران از کمیسیون سازمان ملل متحد در مورد وضعیت زنان است. درخواستی که در این نشست توسط برخی از کشورهای عضو نیز تکرار شد. همچنین صدها هزار نفر از سراسر جهان صدای خود را به طوماری اضافه کرده‌اند که خواستار ایجاد مکانیسم سازمان ملل برای انجام تحقیقات مستقل به عنوان گامی در جهت پیگیری مسئولیت جدی‌ترین جنایات تحت قوانین بین‌المللی در ایران شده‌اند.»
نماینده دائمی آلبانی در سازمان ملل سپس به تلاش‌های جمهوری اسلامی علیه این نشست اشاره کرد و گفت: «اهمیت این نشست را نیز باید در پرتو تلاش جمهوری اسلامی ایران برای کاهش اهمیت آن دید. نمایندگان این کشور در سازمان ملل از کشورهای عضو خواستند در این نشست شرکت نکنند. که البته بی‌تاثیر بود و در این نشست بسیاری بطور گسترده حضور داشتتند و این نشست بصورت مجازی نیز دنبال کنندگان بسیاری داشت. ما با چالش‌هایی که در ارتباط با مسئله حقوق بشر در چارچوب شورای امنیت با آن مواجهیم البته آگاه هستیم، اما عمیقاً از سخنرانان فوق‌العاده به خاطر دیدگاه‌ها و توصیه‌هایشان در مورد طیف وسیعی از مسائل مربوط به ایران و قاطعیت آنها در دفاع از حقوق بشر مردم ایران سپاسگزارم. برای آلبانی، حقوق بشر بطور مستقیم با صلح و امنیت مرتبط است و عدم رسیدگی صحیح به مسائل از همان ابتدا به تشدید تنش‌ها و درگیری‌ها منجر می‌شود. همینگونه بود که حوادث در سوریه آغاز شد؛ جایی که بحران با تظاهرات مسالمت‌آمیز آغاز و توسط یک رژیم بی‌رحم منجر به کابوسی شد که همه با آن آشنا هستیم و اکنون بیش از ۱۱ سال است که ادامه دارد.»
فرید خوجه در ادامه به صحبت‌هایش در نشست غیر رسمی در مورد تجربه آلبانیائی‌ها در مبارزه برای آزادی و دموکراسی، اشاره کرد و تأکید کرد «ما نباید هراس داشته باشیم و می‌بایست به پیروزی ایمان داشته باشیم.»
از او پرسیدم آیا این دو عنصر برای شکست یک دیکتاتوری کافی است یا نیاز به حمایت قدرت‌های خارجی و نهادهای بین‌المللی نیز هست؟
این دیپلمات آلبانیائی در پاسخ گفت: «من در سخنانم همبستگی کامل و حمایت بی‌دریغ خود را از معترضان و حقوق آنها ابراز کردم و تجربه خودم را از زندگی در دیکتاتوری کمونیستی در آلبانی به اشتراک گذاشتم. من مطمئن نیستم که فرمول ثابتی وجود داشته باشد که بتوان آن را در همه جا درباره راه‌های شکست یک دیکتاتوری به کار برد. دیکتاتوری‌ها همیشه عمیقاً در بافت و فرهنگ محلی ریشه دارند، اما نکات مشترک دارند: پایه‌های آنها بر ترس و سرکوب و همچنین بر ادعای دخالت قدرت‌های خارجی استوار است. دومی به حاکمان کمک می‌کند تا با بهانه دروغین دفاع از امنیت برای خاموش کردن صدای مخالفان تلاش کنند و بر طبل دروغین اتحاد ملی بکوبند. دیکتاتورها افراد پارانوئیدی هستند که در همه جا دشمن می‌بینند. آنها قوی به نظر می رسند، اما در حقیقت در ترس زندگی می‌کنند. مورد ایران هم فرقی نمی‌کند، زیرا همه ارکان حکومت دینی توسط یک شخص اداره می‌شود: ولی فقیه! چنین معماری به ناچار یک سیستم عمیقاً فاسد با بخش‌های پوسیده در ساختار قدرت حاکم ایجاد می‌کند که مبتنی بر سرکوب شدید دستگاه امنیتی است.در همان اولین لحظه‌ای که دست اندرکاران نظام شاهد لرزش رهبری باشند، او را رها می کنند و سقوط یکی از ارکان حاکم به سایر رکن‌ها نیز سرایت می‌کند. معترضان نباید از وحشیگری رژیم خسته شوند. در سطح منطقه، دولت‌های زیادی داریم که از جمهوری اسلامی حمایت می‌کنند و به نظر می‌رسد انزوای آن در حال حاضر واقعیت ندارد. آنچه مهم است این است که جامعه جهانی از همه ابزارهای دیپلماتیک برای اعمال فشار بر رژیم ایران استفاده کند. هیچکس نمی‌تواند نقطه عطفی را که باعث فروپاشی ساختارهای به ظاهر قدرتمند می‌شود، پیش‌بینی کند، اما یک چیز مسلم است و دیکتاتوری‌ها یک نکته مشترک دیگر نیز دارند: همه آنها در یک لحظه معین از بین می‌روند! این اراده مردم است که تغییر ایجاد می‌کند. نمی‌دانم شجاعت و ایمان برای ایجاد تغییر در ایران کافی است یا نه، اما شک ندارم که بدون آنها، ایجاد حس تعلق در میان کسانی که از سیستمی بیگانه به ستوه آمده‌اند، دشوارتر خواهد بود. مردم حق دارند سیستمی را که برای آنها کار نمی‌کند و نمی‌تواند پاسخگوی نیازهایشان باشد پایین بکشند. این اعتراضات جعبه پاندورائی را گشوده که بادهای تغییر را به وزیدن درآورده است. تغییراتی که ایرانیان می‌خواهند و کاملاً سزاوار آن هستند. ایران همه چیز دارد تا کشوری بزرگ و توسعه یافته باشد و بجای ترور و تاریک‌بینی، ثروت و دانش صادر کند.»
در پایان این گفتگو، نظر شخصی نماینده آلبانی در سازمان ملل متحد را در مورد این خیزش مردمی که بسیاری از آن به عنوان اولین «انقلاب زنانه» یاد می‌کنند جویا شدم: «آنچه من فکر می‌کنم چیزی بیش از یک عقیده است: این یک باور عمیق و یک تحسین بی حد و حصر برای همه زنان، دختران و جوانان و همه کسانی است که از این هوای تازه چشمگیر در ایران حمایت می‌کنند. مقاومت و قدرت آنها، شجاعت و اراده آنها، انرژی و رویاهای آنها باعث پیشرفت «زنان، زندگی، آزادی» خواهد شد. مسئله بر سر اینکه آیا موفق خواهند شد نیست! تنها پرسش منطقی می‌تواند در مورد زمان این پیروزی باشد که خواهد رسید! همانطور که گفتم، ایران از این قاعده مستثنا نخواهد بود. رژیم از تمام ترفندهای کثیف خود استفاده خواهد کرد. ایرانیان در همه سنین و طبقات اجتماعی باید از عزم مشترک خود استفاده کنند و برای گذار مسالمت‌آمیز به سوی جامعه‌ای آزاد، دموکراتیک و مرفه متحد شوند.»
