احمد رأفت – هشتمین کنگره جهانی علیه اعدام که توسط سازمان فرانسوی «همه باهم علیه مجازات مرگ» در برلین برگزار شد، در مراسم پایانی خود در ظهر روز جمعه ۲۷ آبان با انتخاب نسرین ستوده برای دریافت جایزه بزرگ خود پایان یافت. این جایزه را محمود امیری‌مقدم بنیانگذار و مدیر «سازمان حقوق بشر ایران» به نمایندگی از نسرین ستوده از کریستین توبیرا وزیر دادگستری سابق فرانسه دریافت کرد.
نسرین ستوده یکی از چهار کاندیدای دریافت این جایزه بود. این وکیل دادگستری و زندانی سیاسی که در این روزها در مرخصی استعلاجی بسر می‌برد، قبلا از اعلام نام برنده این جایزه که در بزرگداشت روبرت بادینتر وزیر دادگستری فرانسه که مجازات اعدام را از قوانین کیفری این کشور اروپائی حذف کرد، نام او را بر آن گذاشته‌اند، پیامی برای شرکت کنندگان در این کنگره فرستاده بود. در این پیام که توسط محمود امیری‌مقدم خوانده شد، نسرین ستوده نوشته است:
«رییس محترم کنگره جهانی علیه اعدام، اعضای گرامی، با تقدیم احترام،
اینجانب طی روزهای اخیر مطلع شدم که یکی از چهار کاندیدای جایزه‌ی بین‌المللی«مبارزه با اعدام» هستم. چه فرصت خوبی است تا در چنین روزهایی که احکام اعدام بر سر جوانان معترض ما در ایران سایه انداخته است، صدای خود را به گوش همه‌ی جهانیان و به ویژه کنگره‌ی معتبر شما برسانیم. من هنوز نمی‌دانم افتخار کاندیداتوری با چه کسان دیگری نصیبم شده است، اما بدون شک همه‌ی آنها برای دریافت این جایزه شایسته‌تر از اینجانب هستند. از قضا من از آنها هم تقاضای کمک و یاری دارم و از شرکت‌کنندگان در این کنگره که قطعا به دلیل دغدغه‌هایی که برای آنها وجود داشته است، در این کنگره شرکت کرده‌اند، نیز یاری می‌طلبم.
من، نسرین ستوده، وکیل دادگستری و زندانی سیاسی در ایران از همه‌ی جهانیان و از این کنگره می‌خواهم در این روزهای سخت چشم و گوش ایرانیان حق‌طلب باشند. روزهایی که ناعادلانه جوانانی را زیر حکم اعدام می‌برند که از حق قانونی خود برای شرکت در اعتراضات «زن، زندگی، آزادی»، استفاده کرده‌اند.
بی‌شک تغییر رفتار حکومت با معترضان و اجتناب اکید قوه قضاییه ازاعدام معترضان، به لغو مجازات اعدام در آینده‌ی ایران کمک خواهد کرد.
این روزها، افکار عمومی در ایران، بیش از هر زمان دیگری به لغو مجازات اعدام و همسو با اهداف جامعه‌ی حقوق بشری جهانی برای تحقق زندگی مبتنی بر صلح، عدالت و قانون نزدیک‌تر شده است. از این رو از شما به عنوان نهاد مدنی معتبر، می‌خواهیم به ما در استقرار صلح، عدالت و محو مجازات اعدام کمک کنید، باشد که حمایت و همراهی شما در رسانیدن فریادهای عدالتخواهی ایرانیان، آغازی باشد برای پایان مجازات اعدام.
با تقدیم بهترین احترامات، نسرین ستوده.»
در این کنگره که سه‌شنبه ۲۴ آبان در برلین با حضور وزاری کشورهای اروپائی، آسیائی و آفریقائی آغاز به کار کرده بود، ۱۵۰۰ نفر از ۱۲۶ کشور حضور داشتند که در چندین میزگرد، سخنرانی و کارگاه آموزشی شرکت کردند. در میزگردی که با عنوان «استفاده ابزاری از مجازات مرگ برای اهداف سیاسی» در روز اول برگزار شد، محمود امیری‌مقدم مدیر «سازمان حقوق بشر ایران» صحبت کرد. محمود امیری‌مقدم توضیح داد که چگونه جمهوری اسلامی از ابتدا تا امروز در شرایط سیاسی خاصی از مجازات اعدام برای ایجاد رعب و وحشت در مردم استفاده می‌کند. مدیر «سازمان حقوق بشر ایران» همچنین اشاره کرد که هر زمانی غرب سرگرم مذاکره با جمهوری اسلامی است، مانند زمان مذاکرات برای دستیابی به توافق هسته‌ای، مقامات این کشور فرصت را مغتنم شمره و شمار اعدام‌ها مانند سال ۲۰۱۵ میلادی به صورت چشمگیری افزایش پیدا می‌کند.
در روز اول کنگره در میزگرد دیگری که با عنوان «مبارزه و ریسک مشترک وکلا و روزنامه‌نگاران به عنوان عوامل اصلی مبارزه با لغو مجازات اعدام»، کامبیز غفوری روزنامه‌نگار ایرانی حضور داشت. کامبیز غفوری در صحبت‌هایش به بازداشت روزنامه‌نگاران در دو ماه گذشته اشاره کرد. از همان ابتدا تا امروز ۶۲ روزنامه‌نگار بازداشت شده‌اند، که ۱۴ نفر از آنها با وثیقه آزاد شدند، اگرچه یکی از آنها مجددا بازداشت شده است. کامبیز غفوری یادآوری کرد که نیلوفر حامدی روزنامه‌نگاری که خبر قتل مهسا (ژینا) امینی را پوشش می‌داد و الهه محمدی همکارش که از مراسم خاکسپاری وی گزارش تهیه کرد نیز هر دو در زندان هستند.
جاوید رحمان حقوقدان پاکستانی- بریتانیائی که از سال ۲۰۱۸ گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد جهت بررسی وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی است، در روز دوم این کنگره جهانی در میزگردی با عنوان «مجازات اعدام و عدم شفافیت» صحبت کرد و بر ضرورت وادار ساختن جمهوری اسلامی به شفافیت و مسئولیت‌پذیری مقامات ایران در زمنه نقض حقوق بشر تأکید نمود. جاوید رحمان معتقد است باید مکانیسمی را در چارچوب سازمان ملل به وجود آورد که در زمینه حقیقت‌یابی در موارد نقض حقوق بشر در جمهوری اسلامی و شناسائی ناقضین حقوق بشر در این نظام مؤثر باشد. چنین درخواستی در هفته‌های اخیر از سوی چندین نهاد و همچنین جمع‌آوری امضاهائی در چندین تومار مطرح شده و قرار است در دستور کار نشست ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در مورد ایران که قرار است روز ۳ آذر در مقر اروپائی این نهاد بین‌المللی در ژنو برگزار شود، قرار گیرد.
در جریان این کنگره، نهادهای ایرانی حاضر نیز یک نشست رسانه‌ای برگزار کردند. در دیدار با رسانه‌های حاضر در هشتمین کنگره جهانی علیه مجازات اعدام، محمود امیری‌مقدم از «سازمان حقوق بشر ایران»، رویا برومند از «بنیاد عبدالرحمن برومند»، تیمور الیاسی از «سازمان حقوق بشر کردستان»، رز ریشتر از ائتلاف «Impact Iran» و رافائل شنوی حازان از سازمان فرانسوی «همه باهم علیه مجازات مرگ» رشته سخن را به دست گرفتند. در جریان این کنفرانس شعله پاکدامن مادر ریحانه جباری نیز سخنانی در رابطه با لزوم فشار بر جمهوری اسلامی برای جلوگیری از اجرای احکام اعدام معترضین قیام مردمی کنونی گفت. ریحانه جباری در سن ۱۹ سالگی به اتهام قتل فردی که قصد تجاوز به وی داشت محاکمه و در ۳ آبان ۱۳۹۳ به جرم «قتل عمد»اعدام شد.
ائتلاف «Impact Iran» نیز نشستی با حضور فعالان حرکت‌های مخالف مجازات مرگ دیگر کشورها برای آشنا ساختن آنها با موقعیت کنونی در ایران برگزار کرد. در این نشست علاوه بر نمایندگان نهادهای ایرانی، جاوید رحمان گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد جهت بررسی وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی حضور یافت و در این نشست نیز بر لزوم مجبور ساختن جمهوری اسلامی به پاسخگوئی در رابطه با نقض مکرر و مداوم حقوق بشر صحبت کرد. محمود امیری‌مقدم در این نشست تاکید را بر بالا بردن هزینه سیاسی اعدام معترضین گذاشت و گفت جمهوری اسلامی در صورتی که بطور جدی تحت فشار جامعه بین‌المللی قرار بگیرد چنانکه در چند مورد در گذشته نیز اتفاق افتاده است، مجبور به عقب‌نشینی خواهد شد.
