انکار و تناقض درباره «تعطیلی» گشت ارشاد همزمان با تداوم انقلاب ملّی فراتر از حجاب اجباری و علیه کلّ نظام

در حالی که دادستان کل جمهوری اسلامی مدعی تعطیل شدن گشت ارشاد شده بود، گزارش‌ها از ادامه فعالیت گشت ارشاد در برخی شهرها و حتی بیشتر شدن ون‌های این گشت مردم‌آزار در معابر عمومی حکایت دارند. سخنگوی ستاد امر به معروف و نهی از منکر هم گفته گشت ارشاد از شیوه‌هایی نوین‌تر مانند دوربین برای ادامه فعالیت استفاده خواهد کرد.

در روزهای گذشته خبرهایی درباره تعطیلی فعالیت گشت ارشاد در ایران منتشر شد. دادستان کل کشور هم این خبر را تأیید و البته تأکید کرده بود که قوه قضاییه نظارت‌های خود را بر «کنش‌های رفتاری در سطح جامعه» ادامه خواهد داد.

این سخنان موجی از اظهارات متناقض در پی داشت. علی خان‌محمدی سخنگوی ستاد امر به معروف و نهی از منکر در مصاحبه‌ای با وبسایت جماران گفته است که ماموریت گشت‌های ارشاد به پایان رسیده ولی جایگزین‌هایی باید برای آن در نظر گرفته شود.

سخنگوی ستاد امر به معروف و نهی از منکر همچنین ابراز امیدواری کرده که فعالیت گشت ارشاد «در یک چهارچوب نوین‌تر، با استفاده از تکنولوژی‌هایی که در این زمینه هست و با فضایی که یکطرفه نباشد، انجام شود.»

پیش از آغاز خیزش ملّی اخیر و در اوایل شهریورماه نیز محمدصالح‌ هاشمی‌گلپایگانی دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر نیز از استفاده از دوربین‌های تشخیص چهره و هویت برای مقابله با «بدحجابی» خبر داده بود: «اگر شخصی در معابر عمومی مثل مترو رعایت حجاب نکند؛ دوربین مترو از او عکس می‌گیرد و یک مبلغ اثرگذار جریمه می‌شود.»

اینهمه در حالیست که علی خان‌محمدی سخنگوی ستاد امر به معروف و نهی از منکر معتقد است که پس از اعتراضاتی که در پی جان باختن مهسا امینی به دلیل ضرب و جرح مأموران گشت ارشاد آغاز شده و همچنان دارد، این ستاد «خلاء در بحث عفاف و حجاب و آسیب‌های اجتماعی را جدی‌تر» دیده است!

سخنگوی ستاد امر به معروف و نهی از منکر گفته «به دلیل اینکه خلاءها جدی‌تر و شکاف‌ها عمیق است و باید نسبت به آن توجه جدی شود؛ هم در حوزه ایجابی مثل آموزش عالی و آموزش و پروش و حوزه های فرهنگی مثل صداوسیما و هم در حوزه‌هایی که تبلیغی است. دستگاه‌های انتظامی و قضایی باید اقداماتی انجام بدهند. باید شیوه‌ها جدیدتر، به‌روزتر و دقیق‌تر باشد که بتواند اثرگذاری بیشتری داشته باشد.»

تبلیغات ایدئولوژیک در زمینه حجاب چهار دهه پاسخ نداده و جامعه ایران الگوهای جمهوری اسلامی برای پوشش را پس زده‌ است اما انجام اقدامات فرهنگی که حتما با پرداخت بودجه بیشتر به سازمان‌های بی‌خاصیت همراه است، نه تنها از سوی سخنگوی ستاد امر به معروف و نهی از منکر، بلکه از سوی دادستان کل کشور هم مورد تأکید قرار گرفته است.

محمدجعفر منتظری دادستان کل کشور دو روز پیش در نشستی که با موضوع «تبیین ابعاد جنگ ترکیبی در اغتشاشات اخیر» برگزار شده گفته بود که «گشت ارشاد ربطی به قوه قضائیه ندارد و از همانجایی که در گذشته تأسیس شد از همانجا نیز تعطیل شد! البته قوه قضائیه نظارت‌های خود را بر کنش‌های رفتاری در سطح جامعه ادامه می‌دهد.»

به گفته دادستان کل کشور بدحجابی در کشور خصوصا در شهر مقدس قم از دغدغه‌های اصلی قوه قضائیه و «همچنین جامعه انقلابی ما است اما باید توجه داشت برخورد قضائیه در مرحله آخر بوده و اقدامات فرهنگی مقدم بر هرگونه فعالیت می‌باشد.»

او افزوده که «قوه قضائیه از تمامی فعالان در عرصه فرهنگ به‌خصوص از حوزه های علمیه و دفتر تبلیغات اسلامی با توجه به وظیفه ذاتی خود، درخواست دارد طرح‌های علمی مبتنی بر تدبیر خود را در جهت دفع اقدامات دشمن را برای ما ارسال کند و عموم علما با سخنرانی‌ها و صدور پیام و جامعه انقلابی، مطالبات خود را در عرصه مبارزه با فعالیت‌های فرهنگی دشمن، بیشتر نمایند تا این امر پشتوانه ما در قوه قضائیه شود.»

گشت ارشاد که وجودش اصلا انکار می‌شد «تعطیل» شد! انقلاب ملّی با حجاب یا بی‌حجاب ادامه دارد…

پیشتر انسیه خزعلی معاون امور زنان و خانواده رئیسی اصلا منکر شده  و گفته بود چیزی به اسم گشت ارشاد نداریم و آنچه می‌بینید پلیس امنیت اخلاقی است!

انسیه خزعلی گفته است که «چیزی به اسم گشت ارشاد نداریم ما پلیس امنیت اخلاقی نداریم. گفتیم این شیوه را قبول نداریم؛ آن چیزی که در شورای انقلاب فرهنگی مصوب شد چنین مطلبی نبود.»

«برچیده شدن گشت ارشاد» خواسته‌ای بود که از سوی جناح اصلاح‌طلب پس از آغاز اعتراضات مردمی در شهریورماه مطرح شد. در حالی که خیزش مردم و شعارهای آنها در شهرهای مختلف به روشنی و صراحت بیانگر این است که اصل نظام را نشانه گرفته و خواستار دگرگونی ساختاری هستند، اما اصلاح‌طلبان با «مطالبه‌سازی» درباره گشت ارشاد، به دنبال نجات نظام و منحرف کردن افکار عمومی بودند.

اکنون به نظر می‌رسد بخش بزرگتری از جمهوری اسلامی این راهکار اصلاح‌طلبان را قابل توجه دانسته و ادعای تعطیلی گشت ارشاد را مطرح کرده. با اینهمه گزارش‌ها نشان می‌دهد سرکوب زنان ادامه دارد و گشت ارشاد هم در بسیاری از شهرها به فعالیت خود ادامه می‌دهد و شماری از مقامات اساسا حرف دادستانی جمهوری اسلامی را تکذیب کرده‌اند.

در همین رابطه روزنامه هم‌میهن گزارش داده که هر دو در ساختمان پلیس امنیت اخلاقی بسته است و هیچ مراجعه‌کننده‌ای ندارد. ماجرا اما در روزهای گذشته و در شهرهایی غیر از تهران متفاوت بوده است؛ به‌ویژه در شهرهای مذهبی. تعدادی از زنان ساکن قم در یک‌ماه گذشته به هم‌میهن گفته‌اند، فعالیت‌های ماشین‌های گشت ارشاد در خیابان‌های این شهر بیشتر هم شده است.

هم‌میهن در ادامه نوشته که «مینا، زن ۲۵ساله‌ای که از زمان تولد در قم زندگی می‌کند، یکی از زنانی است که یک‌ماه پیش وقتی در پارک علوی قم پیاده‌روی می‌کرد، توسط ماموران پلیس امنیت به ماشین گشت ارشاد و در ادامه به ساختمان پلیس این شهر برای دادن تعهد برده شد. او آنجا زنان زیادی را دید که از نقاط مختلف شهر به ساختمان پلیس آورده شده بودند و همه تایید می‌کردند، تعداد ماشین‌های گشت امنیت اخلاقی در قم بیش از زمان شروع اعتراضات در ایران شده است.»

روزنامه شرق هم نوشته که خبرنگار این روزنامه در تماس با سرهنگ صباحی مدیریت روابط‌عمومی فرماندهی انتظامی تهران بزرگ، سؤالی درباره صحت سخنان دادستان کل کشور درباره تعطیلی گشت ارشاد پرسیده است؛ سؤالی که واکنش بسیار عجیب و تند صباحی را در پی داشت. او در پاسخ به این سؤال خبرنگار «شرق» گفت: «اصلا نگویید با ما تماس گرفته‌اید، الان وقت این صحبت‌ها نیست، پلیس هر وقت صلاح بداند در‌ اینباره صحبت می‌کند».

بر اساس گزارش روزنامه شرق، روزنامه‌نگار در ادامه پرسیده که «پس وقت صحبت از این ماجرا چه زمانی است، وقتی دادستان کل کشور خبر از تعطیلی می‌دهد؟» و صباحی گفته که «مگر من دادستان هستم؟ از خودش بپرس!»

خبرنگار شرق دوباره پرسیده که «شما مسئول روابط‌ عمومی انتظامی تهران بزرگ هستید، این چه طرز پاسخ‌دادن است؟» و پاسخ صباحی این بود: «شما شعور نداری؟ می‌گویم از دادستانی سؤال کن!»

اینهمه نه تنها بیانگر این است که اختلاف بین مقامات مربوطه بسیار است بلکه  نشان می‌دهد هنوز در جمهوری اسلامی تصمیم مشترک و مشخصی درباره گشت ارشاد که طرح آن اتفاقا از سوی دولت اصلاح‌طلب محمد خاتمی تدوین و در همان دولت تصویب شد و به دولت محمود احمدی‌نژاد ابلاغ شد، گرفته نشده است.

البته برخی مقامات و نظریه‌پردازان جمهوری اسلامی که تصور می‌کنند با برچیده شدن ون‌های گشت ارشاد از خیابان‌ها و ادامه فعالیت این نهاد سرکوبگر به شیوه‌های دیگر، مردم اعتراضات سراسری خود را پایان داده و به خانه می‌روند، قطعا دچار خام‌اندیشی هستند. پایداری مردم در ۸۰ روز گذشته و با وجود سرکوب خشن و مسلحانه، و شعارهایی که در اعتراضات سر داده می‌شود و خشمی که از کشتن صدها نفر در جامعه ایجاد شده، نشان می‌دهد این خیزش هرقدر هم طول بکشد، اما جز با سرنگونی جمهوری اسلامی پایان نخواهد یافت.