بار دیگر، دانشگاه!
امروز بیش از هر زمان دیگر، دانشگاه را از زندگی تهی کرده‌اید.
در این دانشگاه خالی، شبحی در گردش است. شبحِ ناامیدی. با ابلاغ شیوه‌نامه اجرایی آیین‌نامه انضباطی مصوب آبان ۱۴۰۱، شما این آخرین سنگر امیدِ دانشجو به عدالت را، از ایشان گرفتید و اینگونه، دیگر چگونه توان زیستن در دانشگاه؟
ابلاغ این شیوه‌نامه به معنای کشتن هرگونه بختِ اجرای عدالت در دانشگاه است. بنابراین شورای صنفی دانشجویان، به عنوان نماینده ایشان، بر خود واجب می‌داند تا قویا اعتراض خود را نسبت به این شیوه‌نامه اعلام کند. شیوه نامه‌ای که نه عادلانه است، نه قانونی.
این شیوه‌نامه، نقض آشکار حقوق انسانی و دانشجویی است. پیش از این در سال ۹۸ نیز شیوه‌نامه‌ی مصوب وزارت علوم در نسبت با آیین‌نامه‌ی قبلی بسیار ضد دانشجویی بود ولی در شیوه نامه‌ی جدید معدود مواردی که به نفع دانشجویان بود، حذف و یا به ضرر دانشجو تغییر یافته است. مطابق آن، دانشجو عملا مجرم است. در اکثر موارد محرز شدن اتهامات نه بر اساس مصادیق، ادله و شواهد، بلکه بر اساس نظر شورای انضباطی و در برخی از موارد بر مبنای نظر شخص رییس دانشگاه است.
برخی از موارد تغییر یافته در این شیوه‌نامه را به اختصار ذکر می‌کنیم:
۱. حذف بند مربوط به اصل برائت:
بند «هرگونه شک در احراز تخلف بودن رفتار ارتکابی، باید به نفع دانشجو تفسیر شود» از آیین‌نامه ی جدید حذف شده است.
۲. حذف بند مربوط به اجبار به اقرار در اصل رسیدگی و دادرسی منصفانه: بند «ادله‌ی استنادی و ابرازی علیه دانشجو باید به گونه‌ای باشد که به دور از هر گونه شک، شبهه و شاعبه و تنها با با برداشت معقول، اثبات کننده‌ی تخلف ادعایی باشد. و آزار دانشجو و اجبار و اقرار به هر نحوی و به هر منظوری ممنوع می‌باشد» به طور کامل حذف شده است.
۳. حذف بند مربوط به حقِ مطلع شدن از جزئیات پرونده. در آیین‌نامه‌ی جدید دانشجو عملا حق مشاهده‌ی پرونده‌ی خود پیش از دفاع را ندارد.
۴. بر اساس تبصره ۲ ماده‌ی ۳۲ این شیوه‌نامه، ایجاد گروه‌های مجازی بالای ۱۰۰ نفر فقط با مجوز نشریات مجاز است و تشکیل گروه‌های غیرقانونی می‌تواند از یک ترم تعلیق تا اخراج از دانشگاه و ۵ سال محرومیت از تحصیل را به دنبال داشته باشد. همچنین عضویت در گروه‌های غیرقانونی مشمول تعهد و توبیخ کتبی با درج در پرونده می‌شود.
فارغ از مبهم بودن این تبصره که مشخص نیست به چه گروه‌هایی در کجا اشاره دارد و فارغ از آنکه می‌دانیم خیلی از گروه‌های درسی و کلاسی بیش از این عدد جمعیت دارد؛ این تبصره مشخصا مصداق بارز زیر پا گذاشتن حریم خصوصی دانشجویان و حق آزادی بیان آنان است.
۵. تشخیص حریم خصوصی دانشجو بر عهده‌ی کمیته‌ی انضباطی است. بر این اساس صفحات مجازی دانشجویان جزو حریم خصوصی محسوب نمی‌شود و کمیته‌ی انضباطی حق تجسس در این صفحات و استناد به آن‌ها را دارد. همچنین ماده‌ی مربوط به اصل عدم تجسس با گزاره‌ی کلی «کمیته حق تجسس در موارد خارج از پرونده را ندارد» بیان شده است، که به طور کلی این حق را به کمیته می‌دهد تا به هر نحوی در زندگی دانشجویان تجسس کند.
۶. بند مربوط به حق برگزاری تجمعات مسالمت‌آمیز در دانشگاه به طور کامل حذف شده است. بنابراین برگزاری و شرکت در هر گونه تجمعی علی‌الخصوص تجمعات اعتراضیِ مسالمت آمیز، تخلف محسوب می‌شود و از ۲ ترم تعلیق تا اخراج از دانشگاه را به دنبال دارد.
۷. در این شیوه‌نامه، استنکاف دانشجو از دادن تست اعتیاد به منزله‌ی پذیرش اعتیاد است! بر این اساس به صورت کلی اصل برائت دانشجو و اصل دادرسی منصفانه عملا بی معنا خواهد بود!
۸. تنبیه مربوط به حجاب و پوشش نامناسب نیز از یک ترم تعلیق به ۴ ترم تعلیق افزایش یافته‌است!
۹. ابهام بند مربوط به شکایت و شرایط و اطلاعات شاکی در این آیین‌نامه به گونه‌ای است که شاکی می‌تواند به شکل ناشناس ثبت شکایت کند!
۱۰. تمامی بندهای مربوط به روند احضار دانشجو به کمیته‌ی انظباطی تغییر کرده است و مهلت مراجعه‌ی دانشجو، فرستادن احضاریه‌ی دوم و پیش برد پرونده‌ی انظباطی دانشجو در صورت عدم مراجعه، از ۱۰ روز و ۵ روز به ۲۴ و ۴۸ ساعت تغییر کرده‌است!
به جرئت می‌توان گفت که تمامی تغییرات این شیوه‌نامه، به ضرر دادخواهی دانشجو است. آنچنان که هیچکس کوچک‌ترین امکانی برای دفاع از خود را نداشته باشد. این شیوه‌نامه به اصولی که ترسیم می‌کند هم پایبند نیست.
اصولی چون اصل قانونی بودن (کمترین چیزی که در این شیوه‌نامه دیده می‌شود قانون است)، اصل بی‌طرفی (با گرفتن امکان دفاع عادلانه از دانشجو، این شیوه‌نامه اصلا بی‌طرف نیست)، اصل محرمانگی (این اصل به دقت اجرایی خواهد شد چراکه فرآیند بسیار نا‌عادلانه کمیته نیاز به محرمانه ماندن دارد)، اصل مستند بودن (با توجه به اختیارات تازه اعضا کمیته، این اصل هم زیر سوال می‌رود)، اصل شفافیت لازم الاجرا است لیکن گوش دانشجو باید همواره در دسترس باشد مبادا دیر خبردار شود، و در آخر اصل عدم تجسس که ما گمان می‌کنیم در این شیوه‌نامه به قصد مزاح و طنز و خودمانی کردن متن شیوه‌نامه بدان اشاره شده است. این شیوه‌نامه، شیوه‌نامه‌ی انضباطی نیست بلکه شیوه‌نامه «مجازات» است. چراکه در آن دانشجو پیشاپیش مجرم است. مجرمی که باید برای آگاهی از «شیوه» مجازاتش، به کمیته رجوع کند. نگارندگان این متن یا هرگز دانشجو نبوده‌اند یا سالهاست از فضای دانشجویی بیرون شده‌اند. اینان فراموش کرده‌اند که دانشگاه را نه اساتیدش می‌سازند نه مسئولینش. دانشگاه را دانشجویان می‌سازند و به آن زندگی می‌بخشند. این شیوه‌نامه تنها ضد دانشجو نیست، بل ضد دانشگاه است. آنچه شما می‌کنید، قتلِ نفسِ دانشگاه است. آنچه شما می‌کنید، تهی کردن دانشگاه از خودِ زندگی است. باید پرسید چرا این شیوه‌نامه می‌بایست در این زمانه پر التهاب ابلاغ شود؟ علت آن، به جز قانونی کردن اقدامات غیرقانونی دانشگاه و مجرم پنداشتن دانشجویان چه چیزی می‌تواند باشد؟
اجرایی شدن این شیوه‌نامه تنها باعث شعله‌ور تر شدن خشم دانشجویان خواهد شد و فضای دانشگاه را برای زیستی امن، دورتر از قبل خواهد کرد. شوراهای امضا کننده این بیانیه از وزرای علوم و بهداشت می‌خواهند تا هرچه سریعتر حکم به باطل شدن این شیوه‌نامه دهند. در غیر اینصورت، طبیعی است اگر فردای دانشگاه، چون شبی تیره پدیدار شود که در آن گربه‌ای چون سمور می‌نماید.
شوراهای صنفی امضاکننده بیانیه:
۱. شورای صنفی دانشجویان دانشگاه تهران
۲. شورای صنفی دانشجویان دانشگاه شیراز
۳. شورای صنفی دانشجویان دانشگاه «شریف»
۴. شورای صنفی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شیراز
۵. شورای صنفی دانشجویان دانشگاه گلستان
۶. شورای صنفی دانشجویان دانشکده‌ی علوم اجتماعی دانشگاه «علامه طباطبایی»
۷. شورای صنفی دانشجویان دانشگاه گیلان
۸. شورای صنفی دانشجویان دانشگاه صنعتی بیرجند
۹. شورای صنفی دانشجویان آموزش عالی گناباد
۱۰. شورای صنفی دانشجویان دانشگاه دامغان
۱۱. شورای صنفی دانشجویان دانشگاه امیرکبیر
۱۲. شورای صنفی دانشجویان دانشگاه کاشان
۱۳. شورای صنفی دانشجویان دانشگاه اصفهان (مرکز آموزش عالی شهر رضا)
۱۴. شورای صنفی و رفاهی دانشجویان دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر
۱۵. شورای صنفی دانشجویان دانشگاه اراک
۱۶. شورای صنفی دانشجویان دانشگاه زابل
۱۷. شورای صنفی دانشجویان دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی
۱۸. شورای صنفی دانشجویان دانشگاه هنر تهران
