نشریه «فارین افرز» (مسائل بینالمللی) در مقاله مشترکی از اریک ادِلمان و ری تکیه با اشاره به اعتراضات گسترده در ایران که پس از قتل مهسا امینی در بازداشت «گشت ارشاد اسلامی» آغاز شد مینویسند آمریکا با هدف تقویت امنیت و ثبات در خاورمیانه باید از تمام ظرفیتهای خود جهت کمک به مردم ایران برای «تغییر رژیم» استفاده کند.
در این مقاله آمده است، مهسا نه اولین زنی بود که دستگیر شد و نه اولین کسی بود که توسط پلیس کشته شد اما پس از آن فاجعه بود که صدای خشم و نارضایتی سراسری بلند شد. در ایران کشاورزان از کمبود آب، دانشآموزان از نبود آزادی، معلمان و بازنشستگان از کمبود حقوق شکایت دارند. دو سال پیش عنوان کردیم که جمهوری اسلامی ضعیفتر از آن چیزیست که برخی تحلیلگران و سیاستگذاران غربی فکر میکنند. اعتراضات امروز نشان میدهد که حق با ما بود. جمهوری اسلامی نسبت به نیروهای اجتماعی فعال در جامعه ایران مقاوم است اما در برابر آن نفوذناپذیر نیست.
در این مقاله با اشاره به چند دوره اعتراضات گسترده در ایران طی دهههای اخیر آمده در دورههای قبلی عامل اصلی اعتراضات بیشتر به دلیل فقر و خیزشها عموماً طبقاتی بود اما امروز ایرانیان زیر پرچم «زن، زندگی، آزادی» گرد آمدهاند. این یک خیزش برای کرامت، آزادی و پاسخگو کردن حکومت است، شبیه «بهار عربی» که با خودسوزی محمد بوعزیزی، میوه فروش تونسی آغاز شد. مردم معترض در ایران امروز خواهان «اصلاحات» نیستند بلکه خواهان سرنگونی جمهوری اسلامی هستند. آنها خواهان «تغییر رژیم هستند». ایالات متحده باید از راه دور با افزایش تحریمها و تقویت ارتباطات بین تظاهرکنندگان به این روند کمک کند.
نویسندگان در ادامه تأکید کردهاند علائمی وجود دارد که نشان میدهد این جنبش نسبت به رویدادهای گذشته تداوم بیشتری خواهد داشت. هرچند به نظر میرسد این خیزش هنوز فاقد رهبران قابل شناسایی و ساختار سازمانیافته است اما هیچ انقلابی بدون انقلابیون موفق نمیشود. در عین حال، با گذشت چند ماه از اعتراضات، گروههایی به وجود آمدهاند که فراخوانهای آنها برای تظاهرات موفق بوده است.
اپوزیسیون جمهوری اسلامی توانست در اکثر استانهای ایران اعتصاب به راه اندازند: بازارها تعطیل شدهاند و کسب و کارها برای حمایت از معترضان تعطیل کردهاند. با تداوم اعتراضات، نیروهای امنیتی احتمالاً خسته خواهند شد. سرکوب معترضان تا کنون نیز برای آنها پیامدهای روانی داشته است.
شیطانی که ما میشناسم
در ادامه این مقاله آمده تظاهرات در ایران سبب اختلاف سیاستگذاران شده است که همین مسئله از پیششرطهای مهم برای تغییرات انقلابی است. علی خامنهای احتمالاً میترسد که بسیاری از نهادهای نظام شروع به فاصله گرفتن از حکومت کرده باشند. علی لاریجانی رئیس پیشین مجلس شورای اسلامی میگوید: «باید محلی برای اعتراض مردم و وسیلهای برای گفتگو فراهم کنیم.» حتا روزنامه جمهوری اسلامی که توسط خامنهای تأسیس شده، ادعای وی در مورد اینکه اعتراضات توطئه خارجیهاست را رد کرد و نوشت: «مشکلات تورم، بیکاری، خشکسالی و تخریب محیطزیست باعث شده است که مردم اعم از بازنشستگان، فرهنگیان و دانشجویان دست به اعتراض بزنند.» چنین مواضعی از سوی سیاستمداران نظام بیسابقه است و نشان میدهد که سلطهی جمهوری اسلامی در حال ضعیف شدن است.
زن آزاده منم، هیز تویی هرزه تویی!
اصفهان
شنبه ۵ آذر ۱۴۰۱#مهسا_امینی#انقلاب_ملی_ایران#برای_ایران pic.twitter.com/spOBHJ7T8H
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) November 26, 2022
در طول این بحران، رژیم ناآرام به نظر میرسد. خامنهای سالخورده چند سال گذشته را صرف پاکسازی حکومت از وجود همه افراد «متفکر» کرده و اکنون در محاصره افراد متوسط است. ابراهیم رئیسی رئیس دولت فاقد تفکر و درایت لازم برای مواجهه با شرایط پیچیده است. غلامحسین محسنی اژهای رئیس قوه قضائیه بلاتکلیف بین دعوت به گفتگو با مخالفان و تهدید آنها در نوسان است. سرویسهای اطلاعاتی رژیم ایران نتوانستهاند ابعاد اعتراضات را درک کنند. هرچند تاکتیک خشونتبار رژیم تا کنون باعث کشته شدن بیش از ۵۰۰ نفر از مردم شده اما برای بازدارندگی این جنبش کافی نیست. اعدام معترضان توسط رژیم باعث تنفّر بیشتر از حکومت شده است. به نظر میرسد جمهوری اسلامی در حال از دست دادن موقعیت خود است.
با کمک واشنگتن
در بخش دیگری از این مقاله آمده همانطور که دو سال پیش گفتیم، ایالات متحده باید «تغییر رژیم» در ایران را دنبال کند. با وجود یک نتیجه نامشخص، ممکن است این تنها راه کُند کردن تلاشهای رژیم ایران برای دستیابی به سلاح هستهای باشد. این مسئله شرّ دخالتهای مزمن جمهوری اسلامی در امور کشورهای اطراف را نیز کم میکند. سرچشمههای اصلی تغییرات سیاسی در ایران همچنان داخلی است. با اینهمه دولت جو بایدن رئیس جمهوری ایالات متحده میتواند اقداماتی را برای کمک، تسریع و شاید حتا هدایت روند انقلابی انجام دهد از جمله:
ایالات متحده باید رسماً اعلام کند که مذاکرات با جمهوری اسلامی در مورد «بازگشت به برجام» را پایان خواهد داد. ایالات متحده همچنین باید روشن کند که با حکومت ایران که مردم را سرکوب و همسایگان خود را بیثبات میکند، مذاکره نخواهد کرد. چنین اعلامیههایی توانایی رژیم را برای ایجاد امید در میان مردم مبنی بر لغو تحریمها تحت حاکمیت خود از بین میبرد.
بسته شدن علنی درهای مذاکرات، دولت بایدن را برای اجرای کامل تحریمها آزاد میکند. ایالات متحده باید مقامات ایران را متهم به نقض حقوق بشر کند و امید مردم ایران به پاسخگویی حکومت را تقویت نماید. این باید با بیانیههای شدیدالحن و مداوم دولت آمریکا در حمایت از مردم و جلب توجه بینالمللی به سرکوبها همراه باشد.
آمریکا باید سعی کند سانسور را از بین ببرد و گردش اطلاعات در میان معترضان را تقویت کند. ارسال ترمینالهای استارلینک همانطور که ایلان ماسک پیشنهاد داد، میتواند به چنین تلاشی کمک کند و مخالفان را قادر سازد تا از سانسور و انسداد و محدودیتهای اینترنت و شبکههای اجتماعی عبور کنند. نرمافزارهایی مثل «Ushahidi» برای نظارت بر انتخابات در جنوب صحرای آفریقا استفاده شد و به رأیدهندگان برای به اشتراکگذاری تصاویر محلهای رایگیری کمک کرد. مشابه چنین نرمافزارهایی میتواند در اختیار مردم ایران قرار گیرد. چنین برنامههایی میتوانند به گونهای تغییر کاربری داده شوند که به ایرانیان اجازه دهند تصاویر اقدامات اعتراضی و تظاهرات در بخشهای مختلف کشور را به اشتراک بگذارند و هماهنگی بین گروههای مختلف معترضان را ممکن سازند و با وادار کردن حکومت به افزایش بیش از حد نیروهای امنیتی، سرکوب مخالفان را برای رژیم سختتر کنند. ایالات متحده همچنین باید از کانالهای رسانههای اجتماعی پرمخاطب مانند تلگرام برای ارائه اطلاعات دقیق درباره آنچه در سراسر کشور میگذرد از جمله اعتراضات، نقض حقوق بشر و اعدامها به مخالفان کمک کند. گسترش و استفاده خلاقانه از چنین کانالهای ارتباطی میتواند به ظهور رهبران معترض جدید کمک کرده و تبلیغات رژیم را خنثی کند.
🔵سرکوب کارگران «به عشق رهبر»؟!#اعتصاب_کارگران #معدن_مس_سونگون_ورزقان
حمله یگان ویژه و بازداشت معترضان همراه با بستن آشپزخانه و نرساندن آب آشامیدنی به #کارگران_اعتصابی!#نظام_ناکارآمد#اعتصاب_کارگران_مس#اعتصابات_سراسری#اعتراضات_سراسری#بستن_آب_بروی_کارگران#سرکوب_کارگران pic.twitter.com/vntuylXa3A— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) July 7, 2022
در بخش دیگری از این مقاله آمده است که آمریکا باید پخش برنامههای فارسی «صدای آمریکا» و «رادیو فردا» را افزایش دهد و برای تقویت پخش تلویزیونی شبکههای خصوصی ایرانیان مهاجر اقدام کند تا به اعتراضات در ایران کمک کنند. در حال حاضر، پیشبینی میشود که ایالات متحده در سال مالی ۲۰۲۳ کمتر از ۳۰ میلیون دلار برای پخش برنامههای تلویزیونی در ایران هزینه کرده است.
نویسندگان با اشاره به اعتصاب کارگران نفت و کارگران فولاد برای حمایت از معترضان مینویسند واشنگتن باید تمام تلاش خود را برای حمایت از این اقدامات و کمک به فعالان اتحادیههای کارگری در برقراری ارتباط با یکدیگر به کار گیرد. کمک آمریکا به جنبش ضد استبدادی همبستگی لهستان در اواخر دهه ۱۹۸۰ به فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی کمک کرد. تلاش موازی در ایران امروز میتواند به فروپاشی جمهوری اسلامی کمک کند.
در پایان این مقاله آمده جمهوری اسلامی نزدیک به نیم قرن بر ایران حکومت کرده است. هرچند به نظر نمیرسد که اعتراضات در این مقطع رژیم را در آستانه سقوط قرار داده باشد، اما انقلابها ذاتاً غیرقابل پیشبینی هستند. به خاطر منافع عمومی ایران و امنیت ایالات متحده در منطقه، دولت بایدن باید تمام تلاش خود را انجام دهد تا مطمئن شود ایرانیانی که زندگی خود را برای تغییر رژیم به خطر میاندازند، در پس گرفتن کشورشان موفق خواهند بود.