حوادث و سوانح محیط کار همواره یکی از موارد تهدیدکننده نیروی کار در ایران بوده و در هفته‌های گذشته تعداد این حوادث افزایش یافته و تنها در سه هفته ۱۷ کارگر جان خود را به دلیل حوادث در محیط کار از دست دادند.
حوادث در محل کار در ایران هر ساله شمار بالایی از کارگران را قربانی می‌کند. بخشی از آنها مجروح و معلول شده و برخی دیگر در پی این حوادث جان می‌بازند. در حالی که فعالان کارگری تلاش دارند گزارش‌هایی از حوادث در محل کار تنظیم کنند اما آمار ارائه شده از سوی دولت درباره حوادث در محل کار و قربانیان آن ناقص هستند.
برای نمونه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی شمار کارگران فوت کرده بر اثر حوادث کار در سال ۱۴۰۰ را کمتر از ۸۰۰ نفر اعلام کرده است. این در حالیست که آمار وزارت کار تنها حوادث کاری رخ داده در کارگاه‌های مشمول قانون کار را در برمی‌گیرد. حوادث کار منجر به مصدومیت و معلولیت دایمی کارگران و یا مرگ آنها در کارگاه‌های خارج از شمول قانون کار در آمارهای رسمی در این آمارها اعلام نمی‌شود.
جلال ملکی سخنگوی سازمان آتش‌نشانی شهرداری تهران ۲۲ دیماه از مرگ دو کارگر در حادثه آتش‌سوزی پنج واحد صنفی در محله چیذر خبر داد. ملکی گفت: «در این حادثه پنج باب موتورسازی، آرایشگاه و سوپرمارکت در کنار یکدیگر قرار داشت که در قسمت پشت این مغازه‌ها نیز یک کارگاه مبل‌سازی واقع شده بود و آتش به این پنج مغازه قدیمی سرایت کرد.» سخنگوی سازمان آتش‌نشانی شهرداری تهران، علت این آتش‌سوزی را وجود سقف شیروانی قدیمی و سیستم سیم‌کشی ناایمن در مغازه‌ها اعلام کرد. او گفت: «در مغازه موتورسازی، مکانی برای استراحت وجود داشت که آتش‌‌نشان‌ها یک خانم و آقا حدود ۴۰ ساله را مشاهده کردند که به تأیید عوامل اورژانس مشخص شد این افراد به دلیل شدت سوختگی جان باختند.»
خبرگزاری ایلنا نیز در گزارشی از افزایش حوادث در محل کار طی هفته‌های گذشته خبر داده و اعلام کرده که طی سه هفته ۱۷ کارگر جان خود را به دلیل حوادث در محیط کار از دست دادند.
بر اساس این گزارش غروب سه‌شنبه ۲۰ دیماه، حادثه آتش‌سوزی در شرکت لابراتورهای «سیانس» در شهرک صنعتی البرز قزوین، منجر به مرگ چهار کارگر و سوختگی بالای دو کارگر دیگر شد.
علت این حادثه انفجار گاز پروپان ناشی از سوراخ شدن ظروف اسپری‌های تتراسایکلین برگشتی از سوی مشتری بوده که در کنار آن کارگران با افروختن آتش در حال استراحت بودند.
ایلنا گزارش داده که «این شش کارگر مشغول بازیابی و خالی کردن مایع درون ظروف با یک قطعه فلزی بوده‌اند تا گاز آنها تخلیه شود که ناگهان با حرارتِ بخاری هیزمی که آنها برای گرم کردن محیط کار خود ایجاد کرده بودند، این ظروف یکی پس از دیگری منفجر می‌شوند….»
در این گزارش تأکید شده «زمستان امسال به قاعده‌ی سال‌های قبل، انفجارها و آتش‌سوزی‌هایی رخ می‌دهد اما نرخ حوادث مرگبار این حوزه برای کارگران بسیار بیشتر از سال‌های قبل است؛ وسایل گرمایشیِ ناایمن، جان کارگران را قربانی می‌کند و این، فاجعه‌ی کوچکی نیست؛ غم سنگینی‌ست که چهار کارگر مشغول خالی کردن ظروف باشند اما فقط به خاطر یک بخاری هیزمی، این‌چنین طعمه‌ی حریق شوند و جان خود را از دست بدهند؛ در حادثه‌ی شهرک صنعتی البرز، علاوه بر چهار فوتی، دو کارگر هم مصدوم شدند که حال یکی از آنها وخیم گزارش شده است.»
در حادثه دیگری که سوم دیماه رخ داد نیز سه کارگر قربانی ناایمنیِ وسایل گرمایشی و آتش‌سوزی شدند؛ آتش سوزی در کانکس استراحت کارگران معدن خاک صنعتی فاطمیه واقع در جاده اردکان به چوپانان، منجر به مرگ سه کارگر شد؛ در این معدن، کارگران در کانکس‌های استراحت از حداقلی‌ترین امکانات گرمایشی محروم بوده‌اند.
یک روز قبل، سیزدهم دیماه، بازهم وسایل گرمایشی حادثه‌ی مرگبار آفریدند؛ سه کارگر کچ کار درشهرک «سنقرآباد» بخش بیستون از توابع شهرستان هرسین استان کرمانشاه هنگام استراحت بر اثر استنشاق گاز سمی در محل سکونت جان خود را از دست دادند. در همان سیزدهم دی، انفجار کوره ذوب آهن در کارخانه «ذوب ریزان شرق پایتخت» واقع در بخش ایوانکی شهرستان گرمسار منجر به مرگ یک کارگر و مصدومیت پنج کارگر دیگر شد.
دهم دی، دو کارگر یک کارواش در اسلام آباد غرب بر اثر گازگرفتگی جان باختند. چهارم دی، هفت نفر از کارگران معدن سنگ فلورین واقع در روستای تویه دامغان در محل استراحتگاه‌شان با یک بخاری نفتی چکه‌ای اقدام به گرم کردن خود کرده بودند که بخاری به دلیل جمع شدن گاز ناگهان منفجر می‌شود؛ در این حادثه سه کارگر جان باختند، مرگ دو نفر آنی بود و سومی روزهای بعد در بیمارستان فوت شد. در همین روزها دو نفر از مصدومانِ حادثه‌ی مینی‌بوس بروجن نیز پس از تحمل چندین روز رنج و درد، در بیمارستان جان باختند.
شهرام غریب کارشناس ارشد و متخصص ایمنی افزایش چشمگیر حوادث کار در پاییز و زمستان امسال را ناشی از «نقصان ساختاری در بحث ایمنی محیط کار» دانسته و گفته که «تفکر ایمنی باید بر این اساس باشد: اول پیش‌بینی، بعد کنترل و در مرحله‌ی بعدی اگر اتفاقی افتاد، اعلام و اقدام صحیح، که متاسفانه اینگونه نیست. در اینکه برخی شرکت‌ها در مورد خرید تجهیزات ایمنی و وسایل ایمن به دلیل مسائل مالی خساست به خرج می‌دهند، شکی نیست؛ اما بحث اصلی این است که تفکر پیشگیری و کنترل اساساً حاکم نیست.»
آنطور که این کارشناس ارشد و متخصص ایمنی توضیح داده علت اصلی افزایش نرخ حوادث کار «فقدان تفکر ایمنی در سازمان‌ها، واحدها و کارخانجات» است چون از یکسو کارفرمایان هزینه برای رعایت استانداردهای ایمنی در محل کار را در اولویت آخر قرار داده و از سوی دیگر سازمان‌های نظارتی نیز سطح نظارت پایینی را برای بررسی این استانداردها دارند.
شهرام غریب معتقد است که «باید گروهی را بگذاریم تا ناظر بر ناظران ما باشند! سوالات بسیار است؛ اگر ایمنی در یک کارگاه یا سازمان مشکل دارد، این ناظران چرا یقه مدیرعامل کارخانه یا مدیر آن سازمان را نمی‌گیرند، چرا فشار بالادستی از ارگان‌های مرتبط وارد نمی‌شود؛ چرا مسببان به درستی و براساس میزان جرم، مجازات نمی‌شوند؟ که اگر همه‌ی اینها اتفاق می‌افتاد، مطمئن باشید نه تنها حوادث کار و آتش‌سوزی زیاد نمی‌شد، بلکه امروز شاهد کاهش نرخ حوادث کار بودیم.»
ایران در زمینه رعایت مسائل ایمنی کار در میان کشورهای جهان رتبه ۱۰۲ را به خود اختصاص داده که رتبه بسیار پایینی است.
بسیاری از کارشناسان معتقدند طی سال‌های گذشته و در پی افزایش تورم در کشور، هزینه‌ها در کارگاه‌ها و مجتمع‌های صنعتی و تولیدی با افزایش روبرو شده است. در چنین شرایطی کارفرمایان برای جلوگیری از زیان و ورشکستگی ناچار می‌شوند هزینه‌های جاری را کاهش دهند و یکی از این هزینه‌ها مربوط به رعایت و افزایش استانداردهای ایمنی محل کار است. قربانیان این روند بطور مشخص کارگران هستند.
