احمد رأفت – ۲۷ ژانویه هر سال در عمده کشورهای جهان مراسمی برای یادآوری کشتار جمعی یهودیان، و البته غیریهودیان، در اردوگاه‌های نازی برگزار می‌شود. حدس زده می‌شود که ۶ میلیون نفر در آن دوران در این اردوگاه‌ها تنها به جرم یهودی بودن، و یا «متفاوت» بودن، به اشکال مختلف به قتل رسیدند که سوزاندن انسان زنده در کوره‌هایی در اردوگاه‌های مختلف در آلمان، اتریش، لهستان و جمهوری چک کنونی، شاید فجیع‌ترین شکل آن باشد. کلمه هولوکاست که برای این جنایت استفاده می‌شود به زبان یونانی است و ترجمه فارسی آن «همه‌سوزی» است.
امسال در پایتخت اسپانیا، در قلب بخش قدیمی مادرید، در میدانی در Calle del Rollo در نزدیکی شهرداری و یکی از مراکز مهم یهودیان، مجموعه‌ای از پنج تندیس افتتاح شد که یادآور گذشته با نگاهی به آینده است. خالق این مجموعه یکی از مجسمه‌سازان مشهور اسپانیا خوزه میگل اوتانده است که کارهای قبلی‌اش را می‌توان در میادین بسیاری از شهرهای اسپانیا مشاهده کرد.
این مجموعه چنانکه گفته شد دربرگیرنده پنج تندیس است. سه تندیس با نام «درختان رویا» که روی آنها نام‌های ۴۹۰ نفری که از مادرید به اردوگاه ماوتهازن برده شدند، و بسیاری از آنها هرگز باز نگشتند، حک شده‌اند. همه یهودی نبودند، برخی کولی و یا آزادیخواهانی بودند که با رژیم فرانسیسکو فرانکو، دیکتاتور اسپانیا و متحد نازی‌ها، مبارزه می‌کردند. در آنسوی میدان چند جمله از «سوگند ماوتهازن» حک شده است. ۱۶ ماه مه سال ۱۹۴۵ زمانی که سربازان آمریکائی زندانیان بازمانده در این اردوگاه را آزاد کردند، همه آنها، چه یهودی و چه غیریهودی، نام خود را زیر سوگندنامه‌ای گذاشتند که در آن متعهد می‌شوند تا زمانی که در قید حیات هستند آنچه را بر آنها گذشته روایت کنند تا نسل‌های آینده مرتکب چنین جنایت هولناکی نشوند. تندیس اصلی که در وسط این میدان کوچک ولی بسیار زیبا قرار داده شده، تندیسی به ارتفاع ۵ متر و ۵۰۰۰ کیلو وزن و نام آن «دروازه آزادی» است.
خوزه میگل اوتانده به کیهان لندن می‌گوید «آزادی نه ملیت دارد و نه محدوودیت زمانی. آزادی یک آرزوی جمعی و جهانی است و مردم هر گوشه این کره خاکی به دنبال آن هستند و برای آن مبارزه می‌کنند. کسانی که از آن بهره می‌برند باید همیشه در تلاش برای حفظ آن باشند.» این هنرمند اسپانیائی در ادامه گفتگو با کیهان لندن، در اشاره به انقلاب «زن، زندگی، آزادی» در ایران می‌افزاید «آنچه ما در ماه‌های اخیر در ایران شاهد آن هستیم خارج از هر انتظاری بود. هزاران هزار ایرانی، به ویژه زنان و نسل جوان، با پرداخت هزینه‌ای بسیار بالا به دنبال آزادی هستند و دیگر حاضر نیستند بپذیرند که گروهی مرتجع با قوانینی عقب‌مانده و ضد آزادی بر آنها نه تنها حکومت کنند بلکه بخواهند ایدئولوژی خود را نیز با استفاده از خشونت به آنها تحمیل کنند. دقیقا آنچه نازی‌ها در زمان خود انجام دادند.»
خوزه میگل اوتانده درباره تندیس‌هایی که آفریده می‌افزاید «این مجموعه تنها یادآور جنایت نازی‌ها و متحدانش در آن سال‌ها نیست. با دروازه آزادی می‌خواستم این پیام را به مخاطبان اسپانیائی برسانم که بی‌شمارند کسانی که آزادی آنها سلب شده و ما امروز باید به آنها برای به دست آوردن آزادی یاری برسانیم، وگرنه سال‌ها بعد بار دیگر مجبور خواهیم شد برای یادآوری آنهائی که امروز در مبارزه برای آزادی جان خود را از دست می‌دهند مجسمه بسازیم و مراسم یادبود برگزار کنیم.»
خوزه میگل اوتانده در خاتمه با نگاهی بدبینانه به دورانی که درآن زندگی می‌کنیم می‌گوید «متاسفانه انسان‌ها از گذشته نیاموخته‌اند و چون دیروز که مقابل کشتار ۶ میلیون نفر در اردوگاه‌های نازی‌ها چشم بسته و سکوت اختیار کردند، البته نه همه، ولی هنوز هم بسیاری با بی‌تفاوتی به آنچه در دیگر کشورها و یا حتی در کشور خودشان می‌گذرد نگاه می‌کنند.»
