قیمت مواد خوراکی در ایران در آستانه نوروز با افزایش چشمگیری روبرو شده و در این میان قیمت هر کیلو ران گوسفند به بیش از نیم میلیون تومان رسیده است. در شرایطی که قدرت خرید خانوارها به شدت کاهش و دولت هم هیچ برنامه حمایتی برای اقشار تنگدست و کم‌درآمد در دستور کار ندارد، سفره مردم به شدت کوچک و بسیاری از خانوارها بدون توجه به ارزش غذایی مواد مصرفی، صرفا به دنبال کالاهای ارزانتر برای سیر کردن شکم هستند.
در روزهای گذشته قیمت هر کیلو گوشت گوسفندی از مرز ۵۰۰ هزار تومان گذشت و قیمت راسته و ماهیچه گوسفند در شمال تهران تا کیلویی ۷۰۰ هزار تومان افزایش یافته است.
قیمت مرغ نیز افزایش یافته بطوری که قیمت ۹۰۰ گرم فیله ساده مرغ ۱۵۵ هزار تومان، قیمت یک کیلو و ۸۰۰ گرم ساق ران مرغ ۲۱۸ هزار تومان و قیمت هر کیلو ران مرغ ۱۰۴ هزار تومان است.
قیمت‌ها دیگر کالاهای خوراکی نیز در حال افزایش است. بر اساس گزارش‌ها قیمت هر کیلو پسته یک ماه مانده به نوروز از مرز یک میلیون تومان گذشت.
قیمت‌ها در بازار میوه و سبزیجات نیز با افزایش روبرو شده بطوری که حتی پیاز هم از موج گرانی در امان نمانده است. قیمت آن به کیلویی ۴۰ هزار تومان رسیده و برخی میادین میوه و تره‌بار گفته‌اند به خاطر کاهش قدرت خرید مردم، فروش آنها پایین آمده است.
گرانی مواد خوراکی در شرایطی که درآمدهای ناچیز افزایش نیافته و یارانه دادن دولت هم در جبران اختلاف میان درآمدها و هزینه اقلام خوراکی شکست خورده، مصرف مواد غذایی مردم را به شدت کاهش داده است. پس از حذف اقلامی چون ماهی، مرغ، مواد پروتئینی، کره، مواد لبنی، برنج ایرانی و… مردم حتی برای خرید کالاهایی چون تخم مرغ، ماکارونی، پنیر و… نیز با مشکلات روبرو هستند. موج تازه گرانی گوشت و مرغ نیز این مواد خوراکی ضروری را بطور کلی از سفره بسیاری از خانوارها حذف خواهد کرد.
مرکز آمار ایران هشتم آذرماه با انتشار گزارشی اعلام کرد میانگین سرانه مصرف گوشت در ایران سالانه ۴ کیلوگرم است. عدد و رقمی که به نسبت سایر کشورهای منطقه خاورمیانه پایین‌ترین عدد را داراست و حاکی از فقر غذایی دهک‌های متوسط و محروم ایران برای تهیه گوشت قرمز است.
این در حالیست که سرانه مصرف گوشت در کویت ۶۷ کیلوگرم، امارات ۶۲ کیلوگرم، عربستان ۵۴ کیلوگرم، عمان ۴۳ کیلوگرم، مصر ۲۶ کیلوگرم، عراق ۱۹ کیلوگرم، لبنان ۱۸ کیلوگرم و حتی جیبوتی ۱۵ کیلوگرم در هر سال است. بر اساس این مدل آماری ایران به عنوان یکی از ثروتمندترین و داراترین کشورهای خاورمیانه از پایین‌ترین سرانه مصرف گوشت در میان کشورهای منطقه برخوردار است.
روز گذشته نیز مسعود رسولی دبیر انجمن صنعت گوشت و مواد پروتئینی ایران از کاهش ۵۰ درصدی تقاضای گوشت قرمز و ۳۰ درصدی گوشت مرغ طی یک سال اخیر خبر داد و گفت: «نسبت به یک سال اخیر دقیقا ۵۰ درصد از تقاضای گوشت قرمز و ۳۰ در صد از گوشت مرغ کاهش یافته است.»
دبیر انجمن صنعت گوشت و مواد پروتئینی ایران افزوده که «در مورد ماهی نیز بیشتر آن به خارج صادر می‌شود چون کاهش تومان مردم تقاضایی داخلی آن را به شدت کاهش داده است.»
پیشتر مرکز آمار ایران اعلام کرده بود نرخ تورم نقطه به نقطه گروه کالایی گوشت قرمز و مرغ و سایر پرنده‌های حلال گوشت در دی‌ماه ۲ سال اخیر بالای ۵۰ درصد بوده است.
اینهمه در حالیست که روزنامه «تعادل» نیز در گزارشی به خرید گرمی گوشت قرمز و افزایش تقاضا برای آشغال گوشت قصابی‌ها اشاره کرده است.
در این گزارش آمده که افزایش قیمت گوشت باعث شده تا برخی اقشار از لیست مشتریان ما حذف شوند. اغلب مشتریان ما را اقشار دهک‌های متوسط رو به بالا تشکیل می‌دهند. بسیاری از خانواده‌ها خرید گوشت از قصابی را از برنامه‌های زندگی‌شان حذف کرده‌اند. ولی در همین بازار هم ما افرادی را داریم که برای خرید ۳۰۰ گرم گوشت مراجعه می‌کنند، یا برخی افراد تقاضای گوشت نسیه و قسطی را دارند.
حتی آشغال گوشت هم که قبلا برای حیوانات خانگی‌ها خریداری می‌شد، این روزها مشتری خاص خودش را دارد. در این گزارش به نقل از یک قصاب آمده که «بعضی خونواده‌ها، گوشت قسطی می‌خرند؟ خیلیا بجای گوشت، دنبه می‌خرند. بعضیام قلم گاو می‌خرند بجای گوشت مصرف می‌کنند تا غذاشون بوی گوشت بگیره.»
قصاب دیگری گفته که «ما افرادی را داریم که برای خرید ۳۰۰ گرم گوشت مراجعه می‌کنند، یا برخی افراد تقاضای گوشت نسیه و قسطی را دارند. البته ما نمی‌توانیم گوشت قسطی بفروشیم. گوشت الان مثل سکه طلا شده، خود ما هم نقدا خرید می‌کنیم و نمی‌توانیم گوشت نسیه یا قسطی بفروشیم. اما هستند خانواده‌هایی که می‌پرسند، نسیه و قسطی گوشت می‌فروشیم؟ یکبار یک مرد مسن مراجعه کرد و گفت فردا میهمانی دارد و خواست که گوشی‌اش را به عنوان گرویی نگه داریم و ۲ کیلو گوشت بهشان بدهیم.»
افزایش قیمت مواد غذایی و محرومیت شهروندان از یکی از مهمترین نیازهای غریزی و حیاتی یعنی غذا، پیامدهای دیگری غیر از سوء تغذیه را نیز در پی دارد. محمد فاضلی جامعه‌شناس در اینباره گفته که «این تورم عواقب اخلاقی بدی خواهد داشت. اثرات ماندگاری بر روح، روان، خلقیات و زیست ایرانی باقی می‌گذارد که تا دهه‌ها می‌ماند. گستره نابرابری را بیشتر می‌کند و عواقب اخلاقی و اجتماعی نابرابری هم بر پیامدهای تورم افزوده می‌شود. این پدیده اقتصادی، ترجمه اجتماعی- روانی دردناکی دارد.»
در شرایطی که مقامات حکومتی، از دولت تا مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام، بی‌اعتنا از خبر هولناک رسیدن قیمت هر کیلو گوشت به نیم میلیون تومان گذشتند اما در مقابل روزنامه «سازندگی» طی چند ساعت پس از انتشار گزارشی درباره افزایش قیمت گوشت با تیتر «طغیان گوشت» توقیف شد!
هیئت نظارت بر مطبوعات در جلسه روز دوشنبه اول اسفند، روزنامه «سازندگی» را به استناد تبصره دو ماده ۵ و بند یازده ماده ۶ قانون مطبوعات توقیف کرد.
همچنین از آنجا که مقامات معتقدند فروشندگان «گرانفروشی» می‌کنند، مسعود امراللهی مدیرکل دفتر بازرسی و نظارت بر کالاهای اساسی وزارت جهاد کشاورزی گفته که طرح برخورد با گرانفروشی گوشت قرمز در سراسر کشور آغاز شده است.
مدیرکل دفتر بازرسی و نظارت بر کالاهای اساسی کشور گفته که «در صورت مشاهده عدم رعایت سود مصوب قانونی توسط فروشندگان گوشت قرمز، با متخلفان برخورد قانونی صورت خواهد گرفت.»
این در حالیست که مهمترین عامل گرانی در بازار گوشت و مرغ، افزایش هزینه تولید است. مرغداران و دامداران نه تنها با حذف ارز ترجیحی از ابتدای امسال نهاده‌های دامی را چند برابر گرانتر تهیه می‌کنند بلکه دیگر هزینه‌ها از انرژی تا حمل و نقل هم افزایش یافته است. همچنین قطع برق در تابستان و گاز در زمستان زیان گسترده‌ای به ویژه به مرغداری‌ها وارد کرده است. در چنین شرایطی طبیعی است که با افزایش هزینه تولید، هزینه تمام شده تولید مرغ و گوشت هم افزایش قیمت‌ها بالاتر می‌رود.
همزمان کاهش قدرت خرید مردم و محرومیت میلیون‌ها خانوار از مواد غذایی که تا چند سال پیش از اقلام پرمصرف سفره‌هایشان بود فاجعه‌ای توصیف‌نشدنی است.
فرامرز توفیقی فعال کارگری معتقد است در این شرایط «چیزی که بیش از همه آزاردهنده است، اظهارنظرهای نسنجیده برخی مسئولان است؛ چطور ادعا می‌کنند گوشت گوسفندی در دنیا لاکچری است و در ایران چون سنت مصرفی دارد، قیمتش بالاست! ایشان باید بدانند در ایران فقط گوشت گوسفندی گران نیست، گوشت گوساله و بز و گاو هم به همان شدت گران است، مردم چطور باید نیاز به گوشت قرمز را تامین کنند، از چه راهی؟ پیشنهاد می‌کنم معاون تولیدات دامی جناب وزیر، اول سری به بازار بزند و قیمت‌ها را ببیند بعد اظهارنظر کند!»
فرامز توفیقی تأکید کرده که «در بسیاری از کشورها، مصرف گوشت نه تنها لاکچری نیست بلکه جزو ساده‌ترین خریدهای روزمره است. پس با این اظهارات بی‌پایه، فرار از مسئولیت نکنیم؛ به مردم می‌گویند گوشت گوسفند نخورید، بجایش چی بخورند؟ دیگر دوره نان و پنیر هم گذشته، پنیر کیلویی ۴۰۰ هزار تومان شده.»
این فعال کارگری گفته که «بجای این حرف‌ها، یک قدم، فقط یک قدم برای معیشت بردارند؛ یک قدم برای معیشت یعنی مردم بتوانند سبزی و میوه را با خیال راحت بخرند؛ یعنی گوشت قرمز به این سادگی از سفره‌های فرودستان حذف نشود.»
