بر اساس یک گزارش تحقیقی دستکم ۱۲۱ شهروند در «جمعه خونین» در زاهدان و خاش جان باختهاند که ۱۹ تن از آنها کودکان و نوجوانان زیر ۱۸ سال بودهاند.
وبسایت «حالوش» که خبرهای استان سیستان و بلوچستان را گزارش میدهد، هویت ۱۲۱ شهروند جانباخته در اعتراضات هشتم مهر ۱۴۰۱ در زاهدان و خاش معروف به «جمعه خونین» را تأیید و منتشر کرده است.
در این گزارش که روز چهارم فروردین منتشر شده، آمده است که این گزارش حاصل تلاش مجموعه حقوق بشری «حالوش» از نخستین دقایق کشتار معترضین جمعه خونین زاهدان و خاش تا لحظه تنظیم این گزارش است که از منابع مطلع و مختلف همراه با راستآزمایی جمعآوری شده است.
بر اساس این گزارش، تعداد کشتهشدگان در اعتراضات زاهدان و خاش که با راستآزمایی و تایید منابع موثق احراز شده تا کنون ۱۲۱ نفر است که ۱۹ تن از آنها کودکان و نوجوانان زیر ۱۸ سال بودهاند.
این گزارش افزوده که در پی تیراندازی مستقیم نیروهای نظامی به سوی مردم معترض خاش در روز جمعه ۱۳ آبان ۱۴۰۱، دستکم ۱۸ نفر کشته و دهها تن دیگر مجروح شدند که دو تن از کشتهشدگان در این شهر کودک زیر ۱۸ سال هستند.
وبسایت «حالوش» همچنین از عدم همکاری برخی خانوادههای جانباختگان در پی تهدیدها و فشارهای نهادهای امنیتی خبر داده است.
دو هفته پس از آغاز خیزش ملی مردم که با قتل حکومتی مهسا امینی آغاز شد، در هشتم مهر، نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی از داخل یک کلانتری در زاهدان به تجمع اعتراضی مردم این شهر بعد از نماز جمعه و در اعتراض به «تجاوز یک فرمانده پلیس به یک دختر نوجوان» تیراندازی کردند. این جنایت عریان و وحشیانه جمهوری اسلامی به «جمعه خونین» یا «جمعه سیاه» معروف شد.
فرمانده نیروی انتظامی و فرماندار زاهدان مردم معترض را «اشرار مسلح» خواندند و مدعی شدند آنها همانهایی بودند که هنگام خروج نمازگزاران از مصلا به سمتشان تیراندازی کردند و قصد تصرف کلانتری را داشتند.
این در حالیست که نمازگزاران پس از نماز جمعه در تجمع اعتراضی علیه قتل حکومتی مهسا امینی و همچنین اعتراض علیه تجاوز به دختر ۱۵ ساله چابهاری مورد حمله نیروهای سرکوبگر رژیم قرار گرفتند. تیراندازی نیروهای حکومت به معترضان خشم آنها را بیش از پیش برانگیخت و درگیری را تشدید کرد. مردم سه کلانتری و پایگاه سپاه پاسداران و چند ماشین نیروی انتظامی را به آتش کشیدند.
جنایت حکومت در استان سیستان و بلوچستان؛ دستکم ۸۸ کشته و ۳۰۰ زخمی؛ کمبود خون و بحران درمان
استاندار سیستان و بلوچستان مدعی شد آنهایی که کشته و زخمی شدند «افراد ناشناس و تجزیهطلب و تروریستهایی بودند که بعد از نماز جمعه به سمت کلانتری ۱۶ زاهدان حملهور شده و مقرّ انتظامی را مورد تعرض قرار دادند.» او گفته بود این درگیری ۱۹ کشته و ۲۰ زخمی داشته است.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که بر اساس گزارشهای محلی مسئول حمله مسلحانه به شهروندان بیدفاع در زاهدان و خاش بوده، گروه «جیشالعدل» را مسئول این حملات معرفی کرد. در مقابلمولوی عبدالحمید امام جمعه اهل سنت زاهدان علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی را مسئول کشته شدن معترضان بلوچ اعلام کرد.
سازمان عفو بینالملل این واقعه را مرگبارترین کشتار از زمان آغاز اعتراضات مردمی پس از کشته شدن مهسا امینی خواند و اعلام کرد که در کشتار خونین خاش نیز که روز ۱۳ آبان رخ داد، نیروهای جمهوری اسلامی با شلیک گلوله جنگی به سوی مردم معترض، نمازگزاران و رهگذران دستکم ۱۸ نفر از جمله دو کودک را کشتند و دهها نفر را زخمی کردند.
کشتار مردم در سیستان و بلوچستان آنقدر تکاندهنده و غیرقابل توجیه بود که معینالدین سعیدی نماینده چابهار در مجلس شورای اسلامی روز یکشنبه ۱۵ آبان در صحن علنی مجلس به کشتار مردم بلوچ به شدت اعتراض کرد اما میکروفن وی قطع شد و سپس عبدالرضا مصری که در نبود محمدباقر قالیباف اداره جلسه را به عهده داشت، خطاب به او گفت: «وقتی نیروی انتظامی هدف حمله مسلحانه قرار میگیرد، میخواهید برای آنها شیرینی پخش کنیم؟!»
با وجود انکارهای مقامات جمهوری اسلامی اما اکنون گزارش تحقیقاتی وبسایت خبری «حالوش» نشان میدهد ابعاد این فاجعه گستردهتر از آنچیزی بود که تا کنون سازمانهای حقوقبشری برآورد کرده بودند.
این گزارش نشان میدهد از کودک دو ساله تا ۱۱ و ۱۲ ساله در میان جانباختگان بودهاند و همچنین شماری از شهروندان در بازداشتگاه و زیر شکنجه مأموران جان خود را از دست دادهاند.
بر اساس این گزارش اسامی کشتهشدگان «جمعه خونین» در زاهدان به شرح زیر است:
۱-هستی نارویی فرزند بلال
۲-حیدر ناروییرشید فرزند محمدعلی
۳-امیر حمزه نارویی فرزند عبدالله از ناحیه کلیه و پا
۴-حمزه نارویی فرزند محمد
۵-عبدالحمید حمید نارویی فرزند رشید
۶-حمید نارویی فرزند محمدعلی
۷-محمدصدیق نارویی فرزند سراجالدین(رافع نارویی) ،۲۳ ساله
۸-یونس نارویی
۹-امیدنارویی ۱۶ ساله
۱۰-موسی دویراء(نارویی) فرزند عبدالقیس ۱۸ ساله معروف به (موسی آنشینی)
۱۱- عبدالله نارویی فرزند عبدالمجید
۱۲-علی عاقلی(نارویی) ۲۸ ساله
۱۳-دانیال شهبخش فرزند عبدالحمید ۱۱ ساله
۱۴-عمران شهبخش فرزند عبدالقیوم
۱۵-یاسر شهبخش فرزند تاجمحمد
۱۶-محیالدین شهبخش فرزند محمدکبیر
۱۷-عبدالله شهبخش فرزند جمعه
۱۸-فرزاد شهبخش فرزند ابراهیم
۱۹-احمد شهبخش
۲۰-محمدعلی اسماعیلزهی(شهبخش) فرزند عبدالواحد معروف به (محمدعلی گمشادزهی)
۲۱-جلیل قنبرزهی(شهبخش) فرزند عبدالرحمان
۲۲-عبدالملک شهبخش
۲۳-عبدالمجید بلوچزهی شه بخش فرزند مهرالله
۲۴-محمدامین گمشادزهی فرزند عبدالواحد ۱۷ ساله
۲۵-امید صفرزهی فرزند نعیم ۱۷ ساله (بدون شناسنامه/اصابت گلوله به ناحیه گردن و سر)
۲۶-صلاحالدین گمشادزهی فرزند نعمتالله
۲۷-امیرمحمد گمشادزهی فرزند قادر
۲۸-محسن گمشادزهی
۲۹- خدانور لجعی فرزند عیسی
۳۰-لالمحمد آنشینی فرزند شریف
۳۱-زلیخا ترزی ۸۸ ساله مهاجر اهل افغانستان (در مصلی کشته شده)
۳۲-مهدی آنشینی
۳۳-بلال آنشینی
۳۴-عبدالغفور نوربراهویی فرزند ظاهر معروف به (عبدالغفور دهمرده)
۳۵-علیاکبر براهویی فرزند خانمحمد
۳۶-علی براهویی فرزند عمر ۱۲ ساله
۳۷-محمد براهویی (طلبه)
۳۸-محمود براهویی فرزند موسی ۱۸ ساله (طلبه)
۳۹-عبدالصمد براهویی(عیدوزهی) فرزند سخیداد
۴۰-جمالعبدالناصر محمدحسنی(براهویی)
۴۱-لالمحمد عالیزهی فرزند ظریف
۴۲-ابوبکر نهتانی
۴۳-محمد قلجایی
۴۴-امینالله قلجایی(طلبه)
۴۵-محمد ریگی فرزند ابراهیم
۴۶- عبدالله گنگوزهیریگی
۴۷-امیرحسین پرنیان (میرکازهیریگی) فرزند ابراهیم
۴۸-بهزاد ریگی فرزند رضا ۳۰ ساله(اصابت گلوله به ناحیه سر)
۴۹-عبدالمجید ریگی
۵۰-محمدرخشانی فرزند عبدالقادر ۱۲ ساله
۵۱-عبدالجلیل رخشانی فرزند مجید
۵۲-عبدالرحمن بلوچیخواه فرزند شاهی معروف به (عبدالمنان رخشانی)
۵۳-منصور رخشانی
۵۴-محمدفاروق رخشانی
۵۵-بلال رخشانی فرزند عبدالواحد
۵۶- خلیل قنبرزهیتنها فرزند علیگور معروف به (جلیل رخشانی)
۵۷-سامی هاشمزهی ۳۳ ساله
۵۸-سامر هاشمزهی فرزند نبی ۱۶ ساله
۵۹- یاسر شاهوزهی ۱۶ ساله (اصابت گلوله به ناحیه قلب)
۶۰-محمدرضا ادیبتوتازهی فرزند سیدمحمد
۶۱-محمود شهنوازی فرزند امانالله
۶۲-عبدالخالق شهنوازی فرزند محمدشریف معروف به ( عمر)
۶۳-امید شهنوازی فرزند احمد
۶۴-امیرحمزه شهنوازی
۶۵-محمداقبال نائبزهی(شهنوازی) فرزند نیازمحمد(فاقد شناسنامه/۱۶ ساله)
۶۶-نعمتالله کُبدانی فرزند رحمتالله
۶۷-عزیزالله کُبدانی فرزند حبیبالله
۶۸-ابراهیم گرگیج
۶۹-احمد سرگلزایی
۷۰-علیاکبر حلقه بگوش
۷۱-ابوبکر علیزهی فرزند عبدالشکور
۷۲-حمید عیسیزهی
۷۳-جلیل محمدزهی فرزند عبدالرحمن
۷۴-امین گلهبچه (براهویی)
۷۵-عمران حسنزهی فرزند علی
۷۶-آرمان حسنزهی
۷۷-مرتضی حسنزهی
۷۸-ذالفغار حسنزهی
۷۹-محمود حسنزهی
۸۰-عبدالوحید توحیدنیا فرزند رحیم (اصابت گلوله به قفسه سینه)
۸۱- سدیس کشانی ۱۴ ساله
۸۲-سلمان ملکی
۸۳-مصطفی بریچی فرزند حسن ۲۴ ساله(اصابت گلوله به ناحیه قلب)
۸۴-عادل کوچکزایی (بریچی) ۱۴ ساله
۸۵-متین قنبرزهی(گرگیج) فرزند بندو ۱۸ ساله
۸۶-اسماعیل آبیل فرزند رحمان
۸۷-سلیمان عرب فرزند سردارمحمد
۸۸-احمد سارانی فرزند امانالله متولد ۱۳۷۵
۸۹-امید سارانی فرزند خالقداد ۱۳ ساله (اصابت گلوله ناحیه سینه)
۹۰-جواد پوشه فرزند احمد ۱۱ ساله
۹۱-اسماعیل حسینزهی فرزند محمدسلیم
۹۲-ماهالدین شیروزهی
۹۳-جابر شیروزهی فرزند احمد ۱۲ ساله
۹۴-عبدالصمد ثابتیزاده(شاهوزهی) فرزند شیرعلی
۹۵-میرشکار (نام نامشخص /(دختر بچه ۲ ساله)
۹۶-نجمالدین تاجیک فرزند حفیظالله(مهاجر افغانستان)
۹۷-حبیب الله یعقوبی نجیب براهویی (از مجروحین جانباخته)
۹۸-محمد ریگی فرزند عبدالغفور (از مجروحین جانباخته)
۹۹-حامد باجیزهی (براهویی) فرزند امان الله (زیر شکنجه در بازداشتگاه اطلاعات سپاه جانباخته)
۱۰۰- منصور هرمزی (از مجروحین جان باخته )
۱۰۱- زر بی بی اسماعیل زهی (از مجروحین جانباخته)
۱۰۲- کودک(هویت نامشخص/منطقه شیرآباد)
۱۰۳-با فامیلی نارویی (نام نامشخص) جنسیت مرد
کانال تلگرامی مسجد «جامع الخلیل» خاش در تاریخ ۱۵ آبان ماه ۱۴۰۱، تعداد کشتهها را دستکم ۱۸ نفر اعلام کرده که اسامی ۱۱ تن از کشتهشدگان به شرح زیر است:
۱ـ یونس سلحشوران(میر بلوچ زهی) فرزند محمد انور ساکن نازیل
۲ـ محمد شه بخش (میربلوچ زهی) فرزند نادر ساکن بیت آباد (دانشجو دانشگاه آزاد خاش)
۳- عبدالله شهلی بر فرزند اسماعیل
۴-عظیم محمودزهی فرزند پیرداد
۵-سعید سهراب زهی فرزند واحد
۶-صادق آرامش (براهویی)
۷-علی کرد کلاهوری (مرادزهی)متولد ۱۳۷۶
۸- عبدالملک شهنوازی (کمالخان زهی)
۹-مبین میرکازهی فرزند مراد (زیر ۱۸ سال)
۱۰-یاسر بهادرزهی ۱۷ ساله (دارای معلولیت شدید جسمی و ذهنی)
۱۱-کامبیز ریگی
در این بخش تأکید شده که هفت نفر دیگر از کشتهشدگان خاش به علت فشار دستگاههای امنیتی خانوادههایشان حاضر به همکاری نشدند.
همچنین گفته شده که از مجموع دستکم ۱۲۱ نفر کشته شدهی اعتراضات زاهدان و خاش، ۱۹ نفر کودک زیر ۱۸ سال هستند:
۱-سدیس کشانی ۱۴ ساله ۸ مهر زاهدان
۲-علی براهویی ۱۴ ساله ۸ مهر زاهدان
۳-محمد رخشانی ۱۲ ساله ۸ مهر زاهدان
۴-جواد پوشه ۱۳ ساله ۸ مهر زاهدان
۵-عادل کوچکزایی ۱۴ ساله ۶ آبان زاهدان
۶-مبین میرکازهی ۱۴ ساله ۱۳ آبان خاش
۷-یاسر بهادرزهی ۱۷ ساله ۱۳ آبان خاش
۸-امیدصفرزهی ۱۷ ساله زاهدان ۸ مهر
۹-امید نارویی ۱۶ ساله ۶ آبان زاهدان
۱۰-محمداقبال نائب زهی ۱۶ ساله ۸ مهر زاهدان
۱۱-سامر هاشمزهی ۱۶ ساله ۸ مهر زاهدان
۱۲-امید سارانی ۱۳ ساله ۸ مهر زاهدان
۱۳-محمدامین گمشادزهی ۱۷ ساله ۸ مهر زاهدان
۱۴-دانیال شه بخش ۱۱ ساله ۸ مهر زاهدان
۱۵-یاسر شاهوزهی ۱۶ ساله ۸ مهر زاهدان
۱۶-جابر شیروزهی ۱۲ ساله ۸ مهر زاهدان
۱۷-هستی نارویی ۷ ساله ۸ مهر زاهدان
۱۸-میرشکار (نام نامشخص دختر ۲ ساله) ۸ مهر زاهدان
۱۹-کودک (هویت نامشخص/منطقه شیرآباد)