در حالی که مقامات قضایی از «عفو» بیش از ۸۸ هزار زندانی سیاسی و غیرسیاسی با موافقت علی خامنه‌ای خبر می‌دهند اما دست‌کم ۱۹ روزنامه‌نگار که در شش ماه دوم سال گذشته و در جریان اعتراضات سراسری بازداشت شده‌اند همچنان در زندان بلاتکلیف هستند.
خبرگزاری هرانا در گزارشی اعلام کرده که تعداد زیادی از روزنامه‌نگاران که عمدتا به دلیل انتشار مطالب مرتبط با اعتراضات ۱۴۰۱ و مسمومیت دانش‌آموزان بازداشت شدند همچنان در زندان بلاتکلیف هستند.
این گزارش تأکید کرده که ۱۹ زندانی که در شش ماه دوم ۱۴۰۱ بازداشت شدند هنوز در زندان هستند و افزوده که «بازداشت و محکومیت خبرنگاران و روزنامه‌نگاران در ایران یکی از موارد نقض آزادی‌های اجتماعی و مدنی شمرده می‌شود.»
به گزارش هرانا، تعداد زیادی از روزنامه‌نگاران در ایران عمدتا به دلیل انتشار مطالب مرتبط با اعتراضات ۱۴۰۱ و مسمومیت دانش‌آموزان بازداشت، زندانی یا احضار شده‌اند. این اقدامات به عنوان نمونه‌ای از سرکوب آزادی‌های اجتماعی و مدنی در جمهوری اسلامی مورد انتقاد قرار می‌گیرد. گزارش هرانا به وضعیت نوزده تن از روزنامه نگارانی که هم‌اکنون در زندان بسر میبرند پرداخته است.
نیلوفر حامدی، الهه محمدی، ویدا ربانی، علیرضا جباری دارستانی، ملیحه درکی، فرزانه یحیی آبادی، فرخنده آشوری، سیامند مهتدی، زیبا امیدی‌فر، مارال دارآفرین، ملیکا هاشمی، امیر مسکنی، سیدعلی پورطباطبایی، مرتضی حق بیان، محسن راوری، پوریا مهدوی مقدم، ایمان به پسند، محسن احمدی‌زاده، محمد زارع فومنی، ۱۹ روزنامه‌نگاری هستند که از آخر شهریور تا پایان سال ۱۴۰۱ بازداشت اما همچنان بلاتکلیف در زندان هستند.
همانطور که در گزارش «هرانا» اشاره شده با آغاز اعتراضاتی که پس از قتل حکومتی مهسا امینی از شهریور گذشته آغاز شد شمار زیادی از روزنامه‌نگاران بازداشت شدند. نیلوفر حامدی و الهه محمدی نخستین روزنامه‌نگارانی بودند که در این رابطه و به دلیل تهیه گزارش از وضعیت مهسا امینی در بیمارستان و انتشار خبر درگذشت او و همچنین تهیه گزارش از مراسم خاکسپاری او مصاحبه با خانواده‌اش بازداشت شدند. شماری دیگر از روزنامه‌نگاران نیز به دلیل انتشار خبرهایی در ارتباط با اعتراضات سراسری بازداشت شدند.
تعدادی از روزنامه‌نگارانی که همچنان بلاتکلیف در زندان بسر میبرند به دلیل انتشار گزارش‌ها و خبرهایی درباره مسمومیت سریالی دانش‌آموزان در پی حملات بیولوژیک در مدارس بازداشت شده‌اند.
پیشتر نهادهای حقوق بشری گزارش داده بودند که تنها در سه ماهه نخست اعتراضات سراسری سال گذشته و در پاییز ۱۴۰۱ بیش از ۷۰ روزنامه‌نگار در شهرهای مختلف ایران بازداشت شدند.
کمیته و هیئت اجرایی پیگیری وضعیت روزنامه‌نگاران بازداشتی انجمن صنفی روزنامه‌نگاران اواخر آذرماه سال گذشته با انتشار گزارشی نوشت که دستگم ۷۳ روزنامه‌نگار و عکاس خبری طی سه ماه بازداشت و ۳۵ نفر از آنها در زمان انتشار آن گزارش همچنان در بازداشت بودند.
در این آمار ۳۸ روزنامه‌نگار رسانه‌های سراسری و آزاد، ۲۵ روزنامه‌نگار استانی و ۱۰ عکاس خبری وجود دارند. رسانه‌های شرق، ایلنا، فراز، ایسنا، رویداد ۲۴، مهر، هم‌میهن، هفت صبح، ورزش ۳، دنیای اقتصاد، ایرنا و آسیانیوز رسانه‌های سراسری هستند که در سهم بازداشتی‌ها شریکند.
ادامه بازداشت روزنامه‌نگاران، دانشجویان و دانش‌آموزان در چهارمین ماه انقلاب ملّی
کمیته و هیئت اجرایی پیگیری وضعیت روزنامه‌نگاران تأکید کرده بود که بجز روزنامه‌نگاران بازداشت شده، تعداد زیادی روزنامه‌نگار نیز احضار و بازجویی شده‌اند.
همزمان در آذرماه گذشته خبرگزاری کار ایران (ایلنا) نیز در گزارشی از افزایش فشار بر روزنامه‌نگاران این خبرگزاری خبر داده و نوشته که «تعدادی از خبرنگاران این رسانه در استان‌ها و شهرستان‌ها به نهادهای امنیتی فراخوانده شده و از آنها تعهداتی در خصوص نحوه انتشار اخبار اتخاذ شده است.»
اکنون در حالی بر اساس گزارش «هرانا» حدود ۲۰ روزنامه‌نگار همچنان بلاتکلیف در زندان محبوس هستند که جدا از این افراد، تعداد زیادی از روزنامه‌نگارانی که آزاد شده‌اند هم با سپردن وثیقه و تا صدور حکم نهایی دادگاه آزاد شده‌اند.
این در حالیست که مقامات قضایی در مانور خبری و تبلیغاتی، آزادی روزنامه‌نگاران، دانشجویان و معترضان بازداشت‌شده را به «عفو» علی خامنه‌ای نسبت می‌دهند. «عفو» به معنی مختومه شدن پرونده است اما در بسیاری موارد «عفو» ادعایی پرونده مختومه نشده و بازداشت‌شدگان با سپردن وثیقه و یا قرار کفالت آزاد شده‌اند.
ابراهیم رئیسی رئیس دولت سیزدهم بهمن ماه گذشته از گفتگو با علی خامنه‌ای و جلب رضایت او از تدوین بسته‌ای به نام «بسته امتداد وحدت» خبر داده و گفته بود که این بسته سه گروه مخاطب اصلی شامل دانشجویان، چهره‌ها و ایرانیان خارج از کشور دارد. او افزوده که در این بسته سازوکاری طراحی شده که ضمن باز کردن راه برای بازگشت دانشجویان به تحصیل و چهره‌ها به کار و فعالیت خود، تسهیلات بی‌سابقه‌ای برای بازگشت ایرانیان خارج کشور فراهم می‌شود.
ابراهیم رئیسی در حاشیه راهپیمایی فرمایشی و حکومتی ۲۲ بهمن هم به این بسته اشاره کرد و گفت: «تعداد زیادی از متهمان و محکومان اغتشاشات اخیر، دانشجویان و چهره‌های فرهنگی، ورزشی، رسانه‌ای نیز که در اثر اقدامات غیرقانونی مشمول محدودیت‌هایی شده‌اند، مورد عفو و بخشودگی قرار خواهند گرفت.»
رئیسی همچنین افزوده که «یکی دیگر از محورهای بسته وحدت‌آفرین دولت، ایجاد تسهیلات بی‌سابقه برای بازگشت ایرانیان خارج از کشور و رفع محدودیت حتی برای آندسته از ایرانیانی است که در مقاطعی مرتکب اقدامات خلاف قانون شده‌اند. جزئیات بسته دولت به زودی ضمن ابلاغ به وزرا و دستگاه‌های مربوطه به اطلاع عموم مردم خواهد رسید.»
آزادی شماری از زندانیان از چند روز بعد آغاز شد که البته اکثریت آنها زندانیان جرائم غیرسیاسی بودند و شامل زندانیانی می‌شدند که در آخرین روزها یا هفته‌های حکم زندان بودند و مشمول مرخصی منجر به آزادی شدند.
در این میان شماری از زندانیان سیاسی، روزنامه‌نگاران، دانشجویان و دیگر شهروندانی که در رابطه با عتراضات سراسری پاییز و زمستان گذشته بازداشت شده بودند نیز آزاد شدند.
بر اساس آخرین آمارهای ارائه شده از سوی معاون قوه قضاییه در سال ۱۴۰۱ بیش از ۸۸ هزار نفر از «عفو معیاری» بهره‌مند شده‌اند. صادق رحیمی معاون قوه قضاییه روز دوشنبه ۱۴ فروردین در جلسه شورای عالی قوه قضائیه آمار «عفو معیاری» را که شامل متهمان و محکومان سال گذشته می‌شود، ۸۸ هزار و ۳۲۶ نفر اعلام کرد.
بر اساس تعریف رسانه‌های ایران، در عفو معیاری، فرد ملاک نیست بلکه نوع محکومیت و شرایط ملاک است. شرایط و ضوابط به مراجع قضایی استان‌ها و سازمان‌های مربوط اعلام و نهایتاً عفو انجام می‌شود.
غلامحسین محسنی اژه‌ای روز ۱۴ اسفند گفته بود که بیش از ۸۰ هزار زندانی در جریان عفو اخیر آزاد شده‌اند، اما از ارائه آمار دقیق معترضان بازداشت‌شده خودداری کرده بود.
رئیس قوه قضاییه جمهوری اسلامی پس از آن در ۲۲ اسفندماه خبر داد که ۲۲ هزار نفر از کسانی که در جریان اعتراضات بازداشت شده بودند «عفو» و آزاد شده‌اند.
