مرکز آمار ایران در گزارشی اعلام کرده که ۲۰ هزار دختر زیر ۱۵ سال طی ۹ ماه نخست سال گذشته ازدواج کرده‌اند و بیش از ۱۰۰۰ زایمان توسط مادران کمتر از ۱۵ سال ثبت شده است. این آمار تکاندهنده در پی تبلیغات گسترده جمهوری اسلامی برای ترویج «کودک‌همسری» و همچنین از اثرات گسترش فقر در جامعه است.
بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران در فاصله بهار تا پاییز سال ۱۴۰۱ بیش از ۲۰ هزار مورد ازدواج دختران کمتر از ۱۵ سال و ۱۰۸۵ مورد تولد نوزاد توسط مادران کمتر از ۱۵ سال در کشور رخ داده است.
این آمارها طی گزارش‌هایی از وضع فرهنگی و اجتماعی ایران در سه فصل ابتدایی سال گذشته توسط مرکز آمار ایران منتشر شده است. در این گزارشی جداولی بر اساس تعداد ازدواج‌ها و طلاق‌ها به تفکیک گروه‌های سنی، تعداد تولد نوزادان با مشخص کردن گروه‌های سنی مادران و پدران ارائه شده است. بر اساس این گزارش ها، در بهار ۱۴۰۱ تعداد رویداد ازدواج و طلاق به ترتیب ۱۴۲۱۸۶ و ۴۳۸۰۰ مورد بوده است.
در این گزارش آمده که «میانگین سن در اولین ازدواج در مناطق شهری از مناطق روستایی بالاتر بوده است، به گونه‌ای که این شاخص در بهار ۱۴۰۱ برای مردان ۲۷/۸ و زنان ۲۳/۷ سال بوده است.»
همچنین در این بازه زمانی تعداد ۱۸۹ طلاق برای مردان و ۳۲۵۶ مورد طلاق برای زنان در گروه سنی ۱۵ تا ۱۹ سال و همچنین تعداد ۱۷۹ مورد طلاق دختران کمتر از ۱۵ سال ثبت شده است. بیشترین رویداد طلاق مردان در گروه سنی ۳۰ تا ۳۹ سال به تعداد ۱۸۷۳۳ مورد و برای زنان در همین گروه سنی ۱۶۵۹۲ مورد بوده است.
در گزارش وضع فرهنگی و اجتماعی ایران در تابستان ۱۴۰۱ هم تعداد ازدواج و طلاق به ترتیب ۱۱۲۶۱۰ و ۴۹۶۴۸ واقعه بوده است. میانگین سن در اولین ازدواج برای مردان ۲۸ سال و زنان ۷ر۲۳ سال بوده است. در همین بازه زمانی ۶ مورد ازدواج پسران زیر ۱۵ سال و ۵۹۷۰ مورد ازدواج دختران کمتر از ۱۵ سال به ثبت رسیده است. همچنین ۲۰۱ مورد طلاق مردان و ۳۶۳۵ مورد طلاق زنان در گروه سنی ۱۵ تا ۱۹ سال و همچنین تعداد ۱۷۶ مورد طلاق دختران کمتر از ۱۵ سال به ثبت رسیده است. بیشترین رویداد طلاق مردان در گروه سنی ۳۰ تا ۳۹ سال به تعداد ۲۱۲۷۵ مورد و برای زنان در همین گروه سنی ۱۸۸۹۴ مورد بوده است.
گزارش مرکز آمار ایران در پاییز ۱۴۰۱ هم نشان می‌دهد که تعداد واقعه ازدواج و طلاق به ترتیب ۱۳۶۰۶۴ و ۵۱۶۹۰ مورد بوده است. دراین مقطع زمانی، میانگین سن در اولین ازدواج برای مردان ۲۸ سال و برای زنان ۸ر۲۳ سال بوده است. در همین بازه زمانی ۲ مورد ازدواج پسران کمتر از ۱۵ سال و ۶۹۳۰ مورد ازدواج دختران کمتر از ۱۵ سال به ثبت رسیده است و ۲۵۲ مورد طلاق برای مردان و ۳۸۰۹ مورد طلاق برای زنان در گروه سنی ۱۵ تا ۱۹ سال و همچنین ۱۹۶ مورد طلاق دختران کمتر از ۱۵ سال به ثبت رسیده است. گفتنی است بیشترین رویداد طلاق مردان در گروه سنی ۳۰ تا ۳۹ ساله برابر ۲۱۹۶۰ مورد و برای زنان در همین گروه سنی ۱۹۵۹۰ مورد بوده است.
با جمع بندی این گزارشها مشخص می‌شود که در فاصله بهار تا پاییز سال گذشته در کشور بر اساس اعلام مرکز آمار، بیش از ۲۰ هزار مورد ازدواج دختران کمتر از ۱۵ سال و بیش از ۱۰۰۰ مورد زایمان از مادران کمتر از ۱۵ سال در کشور رخ داده است.
ضمن آنکه در همین بازه زمانی، ۵۵۱ مورد طلاق دختران زیر ۱۵ سال به ثبت رسیده است. همچنین بر اساس داده‌های مرکز آمار ایران در پنج سال گذشته بیش از ۱۳۱ هزار دختر زیر ۱۵ سال در ایران ازدواج کرده‌اند.
آمارهای ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران درباره ازدواج کودکان، تنها بیانگر ازدواج‌هایی است که به طور رسمی ثبت شده است. این در حالیست که گزارشها نشان می‌دهد «کودک‌همسری» در دختربچه‌ها در بسیاری از مناطق ایران تا سالها صورت غیررسمی باقی می‌ماند و ثبت نمی‌شود. در نتیجه قابل پیش‌بینی است که آمار واقعی «کودک‌همسری» در ایران ارقامی بیش از آمار ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران باشد.
معاون امور زنان «قاضی‌مرگ» و عادی‌‌نمایی مردم‌آزاری «گشت ارشاد»، «کودک‌همسری» و «حذف غربالگری جنین»!
بر اساس قوانین شریعت اسلام دختران از ۹ سالگی و پسران از ۱۵ سالگی بالغ به شمار می‌روند. جمهوری اسلامی بر پایه همین نگاه شرعی از ازدواج دختربچه‌ها و پسربچهها حمایت می‌کند و چهار دهه است در این زمینه تبلیغات زیادی جهت فرهنگ‌سازی ازدواج در سن پایین به ویژه درباره دختربچه‌ها دارد.
سمیرا دماوندی کنشگر حقوق کودکان دو سال پیش گفته بود با افزایش رقم وام ازدواج، مردم به ترغیب کودکان خود به ازدواج روی آورده‌اند و قانون و تطمیع و شرایط اسفبار اقتصادی مردم هم زمینه را بیش از پیش فراهم کرده است. درواقع وام دریافت می‌کنند و سپس طلاق توافقی می‌گیرند.
با تشدید مشکلات اقتصادی طی دو سال گذشته، مشخص است که وضعیت ازدواج کودکان به دلیل مشکلات مالی خانوارها و برای بهره‌مندی از مزایایی چون وام ازدواج بدتر شده است.
اینهمه در حالیست که جمهوری اسلامی نه تنها آموزش و آگاهی‌رسانی برای جلوگیری از کودک‌همسری را در دستور کار ندارد بلکه به طور سازمانیافته به دنبال ترویج کودک‌همسری و فرزندآوری است. انسیه خزغلی مشاور ابراهیم رئیسی در امور زنان و بانوان که خودش در سن ۱۶ سالگی ازدواج کرده، معتقد است سیاست‌های دولت باید زنان را برای شوهرداری و بچه‌داری تشویق کند.
تشویق‌های حکومتی البته بیشتر اقشار کم‌درآمد و تنگدست را تحت تأثیر قرار داده و به این شکل فقر و معضلات اجتماعی و روانی ناشی از کودک‌همسری و زایمان در سنین پایین و طلاق کودکان با هم می‌آمیزد تا مشکلات خانوارهای اقشار تنگدست را چند برابر کند.
این در حالیست که پیمان‌نامه بین‌المللی حقوق کودکان ازدواج کودکان را به شدت محکوم کرده و غیرحقوقی می‌داند. این پیمان‌نامه، افراد زیر ۱۸ سال را در رده کودک تعریف می‌کند. اما مقامات حکومت جمهوری اسلامی می‌گویند منع ازدواج در سن ۹ سالگی برای دختران و ۱۵ سالگی برای پسران را مطابق با شرع می‌داند و آن را قانونی کرده است.
تا قبل از روی کار آمدن حکومت جمهوری اسلامی، سن رسمی ازدواج در ایران، ۱۸ سال برای دختران و ۲۰ سال برای پسران تعیین شده بود. با تاکید بر اینکه در صورت گواهی دادگاه، دختران زیر سن قانونی هم می‌توانند ازدواج کنند. این قانون در سال ۱۳۵۷ به دستور روح‌الله خمینی لغو و تا سال ۷۹ «نکاح قبل از بلوغ به شرط رعایت مصلحت توسط ولی طفل» جایز شناخته شد.
در هر حال پس از مباحثاتی بر اساس تعریف سن بلوغِ کودکان دختر و پسر در شرع، سرانجام در سال ۱۳۸۱ مجلس شورای اسلامی وقت حداقل سن قانونی برای ازدواج دختران را به ۱۳ سال خورشیدی و برای پسران به ۱۵ سال خورشیدی تغییر داد ولی با اینهمه ازدواج کودکان زیر ۱۳ و ۱۵ سال منع نشد بلکه به اجازه «ولی» و «رعایت مصلحت» و «تشخیص دادگاه صالح» سپرده شد! واقعیت موجود از جمله بر اساس گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که هم قانون ضد حقوق کودک و هم راهی که قانونگذاران اسلامی باز کرده‌اند، دوران کودکی و نوجوانی هزاران دختر و پسر را با پیامدهای فاجعه‌بار از آنها می‌رباید.
