از آغاز حیات جمهوری اسلامی پیروان «مذاهب و ادیان متفاوت از مذهب و دین رسمی» مانند اهل سنت، دراویش، بهائیان، مسیحیان، زرتشتیان و کلیمیان با تبعیض، فشار، زندان، اعدام روبرو بوده و شمار قابل توجهی از رهبران ایشان در داخل و خارج از ایران توسط افراد ناشناس به قتل رسیده‌اند. قتل‌هایی که همچنان ادامه دارند و همواره انگشت اتهام به سوی جمهوری اسلامی بوده است. حتی باورمندان به قرائت‌ها و نگرش‌های متفاوت از حکومت در خصوص شیعه دوازه‌امامی‌نیز با اذیت و آزار نهادینه شده، تبعیض و محدودیت‌های گوناگون مواجه بوده‌اند.
جمهوری اسلامی شهروندان بهائی را به صورت گسترده بازداشت و احکام سنگین علیه آنها صادر می‌کند. بعلاوه زمین‌های کشاورزی آنها را تصرف و منازل و گورستان‌هایشان را تخریب می‌کند.
دراویش گنابادی پس از روی کار آمدن جمهوری اسلامی در ایران، طی چهار دهه گذشته همواره هدف آزار و اذیت ماموران رژیم بوده‌اند که به ویژه در سال‌های اخیر بارها به اماکن مسکونی و اجتماعات آنان یورش برده و ضمن تخریب، جمعی از ایشان را بازداشت کردهاند. واقعه گلستان هفتم پاسداران تهران در اسفند ۱۳۹۶ که در پی درگیری خشونت‌بار با دراویش، شماری از آنان دستگیر و با صدور احکام سنگین زندان، محرومیت‌های اجتماعی و حتی اعدام روبرو شدند، از نمونه‌های بارز تبعیض عقیدتی و مذهبی در ایران است.
رفتار حکومت ایران با پیروان مذاهب و ادیان دیگر، نقض سیستماتیک حقوق بشر بوده و در چهل و چهار سال گذشته به شکل مستمر ادامه داشته است.
جدیدترین این سلسله جنایت‌ها ترور ماموستا صلاح‌الدین صالحی روحانی جوان ۱۹ ساله اهل سنت کُرد است که در بامداد پنجشنبه ۲۷ بهمن سال پیش توسط افراد مسلح ناشناس در سقز صورت گرفته است.
تبعیض، فشار، زندان و اعدام طرفداران اهل سنت به دلائل واهی همچنان در دستور کار جمهوری اسلامی است. برای نمونه عیسی عیدمحمدی، فرهاد شاکری، عبدالحکیم عظیم گرگیج، عبدالرحمان گرگیج، عبدالباسط اورسن، محمدرضا شیخ احمدی و مرتضی فکوری، حمید راست بالا، کبیر سعادت جهانی و محمدعلی آرایش در سال ۱۳۹۴ توسط ماموران اداره اطلاعات بازداشت و به مدت ۱۰ الی ۱۲ ماه در سلول‌های انفرادی بازداشتگاه اداره اطلاعات مشهد نگهداری شدند. آنان از حدود ۴ سال پیش در زندان وکیل آباد مشهد در بازداشت بسر می‌برند. شعبه ۱ دادگاه انقلاب مشهد به ریاست قاضی محمود داوود آبادی در سال ۹۸ حمید راست بالا، فرهاد شاکری، کبیر سعادت جهانی، محمدعلی آرایش، عیسی عیدمحمدی، حکیم عظیم گرگیج و عبدالرحمن گرگیج را به اتهام «بغی از طریق عضویت در گروه سلفی حزب الفرقان و عضویت در جبهه همبستگی ملی اهل سنت ایران» به اعدام و محمدرضا شیخ احمدی، عبدالباسط اورسن و مرتضی فکوری را به اتهام «بغی از طریق عضویت در گروه تکفیری و سلفی داعش» هر کدام به ۱۵ سال حبس تعزیری محکوم کرد. احکام اعدام حمید راست بالا، کبیر سعادت جهانی و محمدعلی آرایش زندانیان سنی مذهب و هم‌پرونده شماری از این افراد در زندان وکیل آباد مشهد در تاریخ ۱۱ دی‌ماه ۹۹ اجرا شد در حالی که خانواده آنان از ملاقات آخر نیز محروم شده بودند.
در روزهای گذشته با توجه به تشدید فشارها بعد از نقش فعال علمای اهل سنت در حمایت از جنبش انقلابی «زن زندگی آزادی»، چند نفر از این زندانیان از جمله عبدالرحمن گرگیج و فرهاد شاکری بخاطر اعتراض به روند رسیدگی پرونده و حکم‌های ناعادلانه دست به اعتصاب غذا زده‌اند. وضعیت سلامتی عبدالرحمن گرگیج و فرهاد شاکری به شدت وخیم است و آنها طی این مدت ۲۵-۲۶ کیلو کاهش وزن داشته و به دلیل اعتصاب غذا اجازه تماس با خانواده‌شان را نیز ندارند. اعتصاب‌کنندگان با شرایط روحی و روانی وخیم و تجهیزات پزشکی حداقلی در بهداری زندان وکیل آباد مشهد روزها را سپری می‌کنند و مراجع قضایی هیچگونه اقدامی برای رسیدگی به پرونده آنها نمی‌کنند. خانواده‌های زندانیان نیز بی‌خبر و به شدت نگران ایشان هستند.
«همگامی‌برای جمهوری سکولاردموکرات در ایران» خواهان آزادی فوری و بدون قید و شرط زندانیان سیاسی و عقیدتی است. ما به این وسیله مراتب انزجار عمیق خود را از روند رسیدگی به پرونده‌ها، احکام غیرعادلانه و تبعیض‌آمیز جمهوری اسلامی علیه صاحبان ادیان و مذاهب متفاوت از «مذهب و دین رسمی» و قرائت حکومتی از آن ابراز می‌داریم و آپارتاید مذهبیِ در جمهوری اسلامی علیه دیگر مذهب‌ها و خداناباوران را به شدت محکوم می‌کند. ما از همه هموطنان می‌خواهیم که با حمایت از حقوق همه شهروندان ایران، در ارتقاء انسانیت و همبستگی ملی، علیه تحجر دینی و تبعیض بکوشند.
«همگامی برای جمهوری سکولار دموکرات در ایران»
۴ اردیبهشت ۱۴۰۲ (۲۴ آوریل ۲۰۲۳)
