رئیس فراکسیون فرهنگیان مجلس شورای اسلامی از کمبود ۳۰۰ هزار آموزگار در کشور خبر داده است. سرپرست وزارت آموزش و پرورش آمار مربوط به کمبود معلمان را نگران کننده خوانده اما از لزوم استخدام ۵۰ هزار معلم پرورشی که تبلیغات ایدئولوژیک جمهوری اسلامی را در مدارس پیش می‌برند خبر داده است.
کمبود آموزگار در ایران سال‌هاست یکی از مشکلات شبکه آموزش مدارس ایران عنوان می‌شود. در سال‌های گذشته سالانه ۱۰۰ هزار آموزگار در ایران بازنشسته می‌شدند و این آمار در سال گذشته به ۲۵۰ هزار نفر رسید. در مقابل اما جذب آموزگار در آموزش و پرورش با تعدادی اندک، و غالبا به صورت قراردادی و موقت، اتفاق می‌افتد.
حمیدرضا حاجی‌بابایی رئیس فراکسیون فرهنگیان مجلس شورای اسلامی تعداد کمبود آموزگار در ایران را ۳۰۰ هزار نفر عنوان می‌کند. او گفته که «اگر می‌‌خواهیم یک آموزش و پرورش بانشاط داشته باشیم باید از طریق دانشگاه فرهنگیان ۳۰۰ هزار معلم تربیت کرده و راهی کلاس‌های درس کنیم. حتما دانشجویی که در دانشگاه تربیت معلم درس خوانده، می‌تواند بهتر تدریس کند.»
آمار اعلام شده درباره کمبود آموزگار بر اساس کلاس درس‌های موجود در مدارس کشور برآورد شده است؛ این در حالیست که اکثر کلاس‌های درس در ایران بیش از ظرفیت استاندارد دانش‌آموز دارند و در صورت کاهش جمعیت کلاس‌ها و رسیدن آنها به سطح استاندارد، کمبود معلم بیش از رقم اعلام شده خواهد بود.
رضا مراد صحرایی سرپرست وزارت آموزش و پرورش اما بدون اشاره به کمبود ۳۰۰ هزار نفری معلم در این وزارتخانه بر کمبود ۵۰ هزار معلم پرورشی تأکید و ابراز امیدواری کرده که با استخدام ۲۷ هزار نیروی پرورشی بخشی از این کمبود در سال جاری جبران شود.
معلمان پرورشی که بخش قابل توجهی از آنها دانش‌آموختگان حوزه علمیه هستند، پروپاگاندای ایدئولوژیک جمهوری اسلامی در مدارس را پیش برده و حتی در نقش «مخبر» و خبرچین‌های نهادهای امنیتی فعالیت می‌کنند. در حالی که برای بسیاری دروس مهم در برخی مدارس معلم وجود ندارد، سرپرست وزارت آموزش و پرورش فعالیت‌های پرورشی را از اولویت‌های اصلی این وزارتخانه خوانده است.
وزارت آموزش و پرورش در برنامه‌ای با عنوان «طرح امین» اقدام به استخدام آخوندهای تحصیلکرده در حوزه علمیه در آموزش و پرورش کرده است. بر اساس طرح «امین» که از حدود ۶ سال قبل آغاز شده روحانیون باید حدود ۳۰ ساعت در هفته در مدارس به تبلیغات مذهبی بپردازند.
تلاش جهت اشتغال آخوندها و طلاب از جیب بودجه دولتی؛ مشاور در مدارس کشور!
محمدتقی فلاحی دبیر کانون صنفی معلمان تهران درباره کمبود معلم در وزارت آموزش و پرورش به روزنامه «هم‌میهن» گفته که «معلم پرورشی بیشتر معلم فوق برنامه است. این در مورد معلم هنر نیز صدق می‌کند. با وجود اینکه چنین درسی در سیستم آموزش و پرورش است، اما عموما به دلیل کمبود معلم هنر، زمانِ آن به درس‌های دیگر اختصاص داده می‌شود. اما نکته مهم این است که عموما در بیشتر درس‌ها کمبود نیرو داریم.»
دبیر کانون صنفی معلمان تهران افزوده که با بیان اینکه استفاده از ظرفیت معلم دانشجو به نفع آموزش و پرورش است، تصریح کرد: «تا آنجایی که من در جریان هستم عموما از سال سوم تحصیل از دانشجویان برای کارآموزی در کلاس‌های درس می‌توان استفاده کرد، اما آموزش و پرورش این دانشجویان را به‌عنوان معلم نه کارآموز به کلاس درس می‌فرستد و کمک‌هزینه‌ای نیز به آنها می‌دهد که این به نفع دولت است. اما دولت بهتر است برای برون‌رفت از این مشکل فکر دیگری داشته باشد برای نمونه اینکه تنها از ظرفیت دانشگاه تربیت معلم استفاده شود، سیاست خوبی نیست، زیرا این دانشگاه و خروجی آن قادر نیست تعداد مورد نیاز آموزش و پرورش برای تامین کادر آموزشی را پاسخگو باشد، به‌ویژه که در چند سال اخیر شاهد بازنشستگی زیادی از معلمان بودیم و این رویه ادامه‌دار است.»
محمدتقی فلاحی تأکید کرده که «کمبود معلم مشکل سال‌های طولانی آموزش و پرورش است و متاسفانه مسئولان به جای اینکه با سرمایه‌گذاری بیشتر و جذاب کردن فضا، کمبود نیروی کارآمد خود را جبران کنند با ایجاد محدودیت‌های شکلی از جمله جذب نیرو تنها از دانشگاه خاص، ماده ۲۸ و برون‌سپاری، استفاده و به‌نوعی استثمار معلمان شرکتی، هزینه‌ای را بر دوش خانوار منتقل می‌کنند. این رویه به نوعی رفع مسئولیت دولت از ارائه آموزش رایگان و باکیفیت است.»
محمد داوری سخنگوی سازمان معلمان ایران نیز به روزنامه «هم‌میهن» گفته که «وزارت آموزش و پرورش در تمام مراحل نیروی انسانی و مدیریت نیروی آن فاجعه عمل کرده است. در تمام مراحل ۱) پذیرش از دانشگاه فرهنگیان یا دانشگاه‌های دیگر، ۲) گزینش و مصاحبه‌ها و… ۳) نگهداری ۴) ارتقا ۵) خروج ۶) در بحث جایگزینی، دچار مشکل هستیم و می‌توانم به جرات بگویم به طور میانگین ۲۰درصد کمبود نیرو داریم و در برخی شهرهای پرجمعیت مانند تهران به ۷۰درصد هم می‌رسد و در برخی مناطق کشور ۲درصد است. ولی فاجعه خطرناک درباره کمبود نیرو وجود دارد.»
سخنگوی سازمان معلمان ایران گفت: «متاسفانه یکی از مصادیق نبود عدالت آموزشی این است که نیروهای کم‌تجربه به مناطق محروم می‌روند. در حقیقت جایی که محروم است و نیازمند به معلم باتجربه و توانمند، معلم ضعیف‌تر اعزام می‌شود که این نقض عدالت آموزشی است.»
محمد داوری درباره پنهان کردن کمبود معلم با افزایش تعداد دانش‌آموزان یک کلاس نیز گفته که «طبق استانداردهای جهانی در کلاس‌های درس باید کمتر از ۲۰ دانش‌آموز حضور داشته باشند.
کمبود نیروی متخصص در ایران رو به افزایش است. در برخی مشاغل مانند پزشکی و پرستاری کمبود نیرو به مهاجرت این نیروها در کنار نبود سیاست‌های استخدامی از سوی دولت بر می‌گردد. همزمان با تأکید بر کمبود ۳۰۰ هزار آموزگار، آماری از کمبود پرستار در کشور نیز مطرح شده است.
عباس عبادی معاون پرستاری وزارت بهداشت گفته که «نزدیک به ۷۰ هزار نفر کمبود نیروی پرستاری در تمام بخش‌ها وجود دارد تا به عدد استاندارد مورد نیاز در این بخش برسیم. ۲۵ هزار نفر مجوز استخدامی پیگیری شده است که از این تعداد ۵۰ درصد سهم گروه پرستاری است و ۸۸۸۰ نفر پرستار مستقیم در بخش درمان، ۳۵۰۰ نفر در اورژانس‌های پیش بیمارستانی و ۲۷۰ نفر همکار بهیار در این دوره بعد از سال‌ها استخدام خواهند شد.»
کشورهای اروپایی مقصد اصلی پرستارانی هستند که ایران را برای داشتن درآمد و کرامت شغلی بیشتر ترک می‌کنند. در سال‌های گذشته کشورهای حاشیه خلیج فارس از جمله قطر و امارات نیز به عنوان یکی از مقاصد مهاجرت کاری پرستاران ایرانی تبدیل شده اما این کشورها برای اکثر پرستاران ایرانی حکم سکوی پرتاب را دارد تا پس از مدتی کار و زندگی بتوانند ویزای کشورهای اروپایی یا استرالیا و کانادا را دریافت کنند.
محمد شریفی مقدم در اینباره توضیح داده بود که «در حال حاضر پرستاران در ایران حدود ۱۲ میلیون تومان در ماه حقوق دریافت می‌کنند. یعنی حدود ۳۰۰ دلار دریافتی دارند. در حالی که در کشورهای اروپایی، حداقل چهار هزار دلار درآمد دارند.» به عبارتی پرستاران در کشورهای دیگر حدود ۱۳ برابر ایران درآمد دارند.
این فعال صنفی افزوده بود که «پرستاران مهاجرت را به ماندن در ایران ترجیح می‌دهند، زیرا منزلت اجتماعی و درآمد بیشتری در کشورهای مقصد دارند. استاندارد کاری هم در مقاصد مهاجرتی کادر درمان بالاتر است. شرایط کاری این کشورها مانند ایران نیست که یک پرستار کار ۱۰ نفر را انجام می‌دهد.»
فساد اداری نیز یکی دیگر از موارد محرک در زمینه مهاجرت پرستاران است. محمد شریفی مقدم در اینباره گفته که «ساختار نظام سلامت ما معیوب و فساد در آن نهادینه است. جایی‌که نظارت نباشد، فساد اجتناب‌ناپذیر است. هیچ کجای دنیا اینگونه نیست که قانون‌گذار، مجری و نظارت‌کننده از یک گروه خاص باشد.»
محمد شریفی مقد دبیر کل خانه پرستاری کشور بهمن‌ماه گذشته با اشاره به اینکه سالانه حداقل ۲۵۰۰ پرستار از ایران مهاجرت می‌کنند، گفته که حقوق پرستاران در مقاصد مهاجرتی حداقل چهار هزار دلار است، در حالی که در ایران حدود ۳۰۰ دلار پرداخت می‌کنند.
وزارت بهداشت به تازگی از درخواست سالانه ۱۲۵۰ پرستار برای دریافت «گوداستندینگ» (گواهی مورد نیاز برای مهاجرت) خبر داده بود. محمد شریفی مقدم البته توضیح داده بود که برخی از کشورها نیاز به «گوداستندینگ» ندارند و بسیاری از پرستاران بدون دریافت این گواهی اقدام به مهاجرت می‌کنند. آمار مهاجرت پرستاران حداقل ۲ برابر این میزان است. به عبارتی سالانه حداقل ۲۵۰۰ پرستار از ایران مهاجرت می‌کنند.
اپر چه مهاجرت به عنوان یکی از دلایل کمبود نیروی پرستار در کشور ارزیابی می‌شود اما درباره آموزگاران چنین علتی وجود ندارد. سیاست‌های نادرست آموزش و پرورش و استخدام نشدن ده‌ها هزار نیروی تحصیلکرده و آماده حضور در کلاس درس علت اصلی کمبود آموزگار در کشور است.
این در حالیست که آموزگاران شاغل و بازنشسته هم شرایط ایده‌آلی ندارند و برای دستیابی به حقوق قانونی خود از جمله افزایش عادلانه دستمزد و مزایای شغلی سال‌هاست در حال برگزاری تجمعات اعتراضی و تحصن هستند و زیر فشارهای امنیتی و قضایی بسر می‌برند.
