رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران با اعلام وضعیت وخیم زندگی و معیشت برخی پزشکان نوشته تعدادی از پزشکان شغل طبابت را رها کرده‌اند؛ برخی بساز و بفروش شده‌اند، حتی برخی از آنان به مسافرکشی یا دلارفروشی رو آورده‌اند.
ایرج خسرونیا رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران گفته که تعدادی از پزشکان شغل طبابت را رها کرده و به مشاغل دیگر روی آورده‌اند؛ حتی برخی از آنان به مسافرکشی یا دلارفروشی رو آورده‌اند.
رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی افزوده که پزشکان هم مانند سایر صنوف باید زندگی کنند و وقتی درآمد‌های پزشک با هزینه‌های زندگی همخوانی نداشته باشد، مجبورند به شغل دوم رو بیاورند.
ایرج خسرونیا درباره هزینه‌های پزشکان و عدم تناسب دخل و خرج آنها گفته که «هر پزشک برای اداره یک مطب ماهانه باید ۵۰ تا ۶۰ میلیون تومان برای اجاره مطب، هزینه آب و برق، مالیات، بیمه و حقوق منشی و مستخدم پرداخت کند، در حالی که چنین درآمدی ندارد. در چنین شرایطی اغلب پزشکان مجبور هستند، در کنار طبابت شغل دوم یا سوم هم داشته باشند تا بتوانند هزینه‌های زندگی را تأمین کنند. متأسفانه بسیاری از پزشکان عمومی، داخلی، عفونی و اطفال بطور جدی با مشکلات مالی مواجه شده‌اند و درآمد‌های آنها برای ادامه زندگی کافی نیست.»
او همچنین از تغییر شغل تعداد زیادی از پزشکان خبر داده و گفته که وضعیت مالی پزشکان به قدری ناگوار است که برخی پزشکان به این نتیجه رسیده‌اند که مطب خود را تعطیل و به جای آن کافی شاپ یا آرایشگاه تأسیس کنند. برخی بساز و بفروش شده‌اند، حتی برخی از آنان به مسافرکشی یا دلارفروشی رو آورده‌اند.
رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی در بخش دیگری از سخنانش به مهاجرت گسترده بخش دیگری از پزشکان از کشور پرداخته و گفته که مشکلات معیشتی و درآمد اندک پزشکان، مهاجرت آنان را افزایش داده است بطوری که در سه سال گذشته حدود ۱۰ تا ۱۲ هزار پزشک از کشور مهاجرت کرده‌اند.
مهاجرت پزشکان مدتهاست با افزایش قابل توجهی روبرو شده است. یحیی ابراهیمی عضو کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی دی‌ماه گذشته با اشاره به مهاجرت گسترده پزشکان از کشور گفته بود درصد بالایی از پزشکان در حال مهاجرت به کشورهای حوزه خلیج فارس هستند.
به گفته یحیی ابراهیمی پلکانی کردن کارانه و گرفتن مالیات سنگین سبب شده که حقوق ماهیانه یک پزشک در کشور بیش از سی میلیون تومان نشود.
در آنسو همچنین دانشجویان پزشکی به ویژه برای مقطع تخصص علاقه‌ای به ادامه تحصیل در ایران ندارند و در برخی رشته‌ها مانند تخصص قلب کرسی‌های دانشگاهی خالی می‌ماند.
کامران منتظری رئیس سازمان نظام پزشکی اصفهان تابستان گذشته با بیان اینکه «دانشجوی پزشکی امروز حتی حاضر است از صفر شروع کند ولی اینجا نماند» گفته بود: «از نظر نیروی انسانی فاجعه‌ای برای آینده پزشکی کشور می‌بینم. به‌عنوان یک استاد دانشگاه می‌بینم که پزشکان انترن فقط دنبال مهاجرت هستند و دانشجوی پزشکی امروز حتی حاضر است از صفر شروع کند ولی اینجا نماند. بهترین متخصصان و فوق تخصص‌های ما دارند می‌روند و حتی می‌بینیم که هیچکسی برای شرکت در دوره تخصص بیهوشی اقدام نکرده است.»
کامران منتظری افزوده بود که مهمترین انگیزه مهاجرت پزشکان و دانشجویان پزشکی عدم اطمینان از درآمد کافی در ایران است: «یک پزشک بعد از ۱۵ تا ۲۵ سال تحصیل وارد کار می‌شود و باید حداقل سطح درآمدی داشته باشد که بتواند زندگی‌اش را اداره کند.»
ایرج خسرونیا رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران نیز هشدار داده که «در سال‌های اخیر تعداد زیادی دانشجوی پزشکی در کشور تربیت و فارغ التحصیل شده‌اند و ظرفیت رشته‌های پزشکی بیش از حد معمول شده است اما باز هم در اکثر مناطق کشور با کمبود پزشک مواجه هستیم. اگر مسئولان هر چه زودتر برای رفع این مشکلات اقدام نکنند، آینده پزشکی کشور و سلامت مردم با مخاطرات بسیار جدی مواجه می‌شود.»
بحران مهاجرت پزشکان و هشدار به احتمال دریافت خدمات پزشکی ایرانیان از کشورهای همسایه!
پرستاران نیز از دیگر بخش‌های کادر درمان در کشور هستند که در سال‌های گذشته روند مهاجرت آنها با روندی صعودی همراه بوده است.
بنا بر اعلام منابع پرستاری در ایران از جمله دبیر کل خانه پرستار میزان مهاجرت سالیانه پرستاران از ایران از ۲ هزار در سال به ۳ هزار پرستار رسیده است. دبیرکل خانه پرستاری کشور بهمن‌ماه گذشته با اشاره به اینکه سالانه حداقل ۲۵۰۰ پرستار از ایران مهاجرت می‌کنند، گفته که حقوق پرستاران در مقاصد مهاجرتی حداقل چهار هزار دلار است، در حالی که در ایران حدود ۳۰۰ دلار پرداخت می‌کنند.
محمد شریفی مقدم دبیرکل خانه پرستاری کشور گفته بود که «آمار دقیق مهاجرت پرستاران را نمی‌توان اعلام کرد. پرستاران به روش‌های مختلف مهاجرت می‌کنند. برخی از آنها گواهی گوداستندینگ دریافت می‌کنند.»
همزمان در بهمن‌ماه گذشته وزارت بهداشت از درخواست سالانه ۱۲۵۰ پرستار برای دریافت «گوداستندینگ» (گواهی مورد نیاز برای مهاجرت) خبر داده بود.
محمد شریفی مقدم البته توضیح داده بود که «برخی از کشورها نیاز به «گوداستندینگ» ندارند و بسیاری از پرستاران بدون دریافت این گواهی اقدام به مهاجرت می‌کنند. آمار مهاجرت پرستاران حداقل ۲ برابر این میزان است. به عبارتی سالانه حداقل ۲۵۰۰ پرستار از ایران مهاجرت می‌کنند.»
صفحه توییتری «پریستار» که خبرهای صنفی مربوط به پرستاران را منتشر می‌کند امروز چهارشنبه ۱۷ خرداد ۱۴۰۲ در رشته توییتی با روند پرسرعت مهاجرت پرستاران از ایران نوشته که «هنوز مسئولان دولت و وزارت بهداشت در ایران علیرغم آگاهی از حجم روز افزون مهاجرت پرستاران از ایران، موضوع را چندان جدی نگرفته اند و حتی تلاش می‌کنند به جای حل مشکلات پرستاران و جلوگیری از مهاجرت آنها با آمارسازی اینگونه وانمود کنند که کمبود پرستار در کشور آنطور هم که گفته می‌شود جدی نیست.»
در ادامه این رشته توییت آمده که «بهرام عین الهی وزیر بهداشت اخیرا گفته ما کمبود پرستار نداریم بلکه کمبود مجوز استخدام پرستار داریم و از آنسو عباس عبدی معاون پرستاری وزیر بهداشت هم گفته تعداد پرستاران کشور ۲۲۶ هزار نفر است و ۱۵۵ هزار تخت بیمارستانی در کشور وجود دارد. این آمار یعنی به ازای هر تخت ۱/۵ پرستار در کشور فعال است که البته آمار غیرواقعی از سوی یک مقام مسئول است.»
اینهمه در حالیست که «شورای بین المللی پرستاران» در مورد مهاجرت پرستاران آموزش دیده از کشورهای فقیر به کشورهای پیشرفته جهان هشدار داده است. این سازمان اعلام کرده روند مهاجرت و استخدام پرستاران کشورهای فقیر توسط کشورهای ثروتمند «غیر قابل کنترل» شده است.
سالانه ۶۵ هزار نفر برای همیشه از ایران مهاجرت می‌کنند؛ هشدار درباره کمبود نیروی پزشک در آینده نزدیک
آمار مهاجرت از ایران که به معنای خروج نیروی انسانی است به شده افزایش یافته که بخش قابل توجهی از آن به مهاجرت کادر درمان برمی‌گردد. بهرام صلواتی مدیر رصدخانه مهاجرت می‌گوید سالانه حداقل ۶۵ هزار نفر برای همیشه از ایران مهاجرت می‌کنند.
رصدخانه مهاجرت ایران در پیمایشی در تابستان سال ۱۴۰۱ میزان تمایل، تصمیم و اقدام به مهاجرت حوزه سلامت را بررسی کرد. بر اساس این پیمایش نیمی از شرکت‌کنندگان تمایل زیاد و بسیار زیاد به مهاجرت داشتند. بر اساس گزارش رصدخانه مهاجرت ایران، مهاجرت داوطلبانه نیروی متخصص تحصیلکرده و نیروی کار ماهر در سه سال گذشته منجر به خروج بیش از چهار هزار پزشک از ایران شده است.
بر اساس داده‌های سالنامه مهاجرت ۱۴۰۱، سه دسته عوامل مرتبط با مسائل اقتصادی، مدیریتی و شغلی-رفاهی بر مهاجرت بخش سلامت تاثیرگذار است. آنطور که نتایج این پیمایش نشان می‌دهد، از نظر عوامل کلان اقتصادی و اجتماعی موثر بر مهاجرت بیش از ۵۰ درصد از افراد شرکت‌کننده معتقد بودند بی‌ثباتی اقتصادی و اجتماعی در ایران، فساد نهادینه در کشور و شیوه حکمرانی در کشور مهمترین عوامل تاثیرگذار بر مهاجرت در حوزه سلامت هستند. بطور کلی در میان شاغلان بخش سلامت، عواملی مانند عدم تناسب میان درآمد و هزینه‌های زندگی، تبعیض و نابرابری درآمدی در افزایش انگیزه افراد برای مهاجرت بیشتر است. همچنین رانت و روابط ناسالم مدیران و ناکارآمدی مدیران بهداشت و درمان کشور نیز به عنوان عوامل مدیریتی تاثیرگذار بر مهاجرت کادر درمان است.
بررسی‌های رصدخانه نشان می‌دهد پزشکانی که قصد مهاجرت دارند در همان سال‌های اولیه و پس از فارغ‌التحصیلی اقدام به مهاجرت می‌کنند. اما کادر درمان کدام کشورها را برای ادامه فعالیت انتخاب می‌کنند؟ داده‌های سالنامه مهاجرت ۱۴۰۱ نشان می‌دهد، آمریکا، آلمان، فرانسه و بریتانیا مهمترین کشورهای پذیرنده پزشکان ایرانی هستند. سال ۲۰۱۸ تنها در آمریکا ۲۹ هزار ایرانی در بخش بهداشت و درمان فعال بودند. به عبارتی مقاصد مهاجرتی همان کشورهای توسعه‌یافته هستند که نیروی آموزش‌دیده کشورهای در حال توسعه را به کار می‌گیرند. گاهی با دادن امتیاز و گاهی بدون امتیاز خاصی برای مهاجران این رویه طی می‌شود. آمارهای مهاجرتی زنگ هشداری است برای خالی شدن حوزه بهداشت و درمان از نیروی انسانی مهارت‌دیده.
روزهای نخست سال ۱۴۰۱، رضا لاری‌پور سخنگوی سازمان نظام پزشکی از درخواست ۴۰۰۰ پزشک برای دریافت گواهی عدم سوء پیشینه خبر داد که قصد مهاجرت داشته‌اند. محمد رئیس‌زاده رئیس کل سازمان نظام پزشکی نیز با تأیید این آمار به شتاب مهاجرتی پزشکان اشاره کرده که در سال ۱۴۰۰ بالغ بر ۴ هزار و ۲۷ نفر درخواست گود استندینگ یاعدم سوء پیشینه کرده‌اند.
به گفته محمد رئیس‌زاد در رشته‌های بسیار ضروری، جراح نداریم و مجبور می‌شویم برای برخی درمان‌ها با چند برابر هزینه، عزیزان را به خارج از کشور بفرستیم یا با یک عقب‌گرد ۴۰ ساله واردات پزشک از هند، پاکستان و فیلیپین داشته باشیم.
