[+عکس]
کیهان آنلاین – ۲۹ آذر ۹۳ – چند روز پیش جشنواره موسیقی ایرانی «نوا» به ابتکار «حرکت میراث موسیقی ایران» در دو مرکز آکادمیک و هنریِ بریتانیا و در دو روز برگزار شد. برای اطلاع از چند و چون این جشنواره، که اطلاع رسانی گسترده‌ای هم در مورد آن نشده بود، پای صحبت خانم جین لوئیسون نشستیم. جین لوئیسون که آمریکایی است و به زبان فارسی تسلط دارد خود را تماماً وقف حفظ و اشاعۀ موسیقی ایرانی کرده است به ویژه مکتبی که در برنامۀ معروف «گلها» در رادیو ایران به اوج خود رسید. وی در برگزاری این جشنواره نقش مشاور را داشته است.
-حرکت میراث موسیقی ایرانی با چه کسانی و چه اهدافی جشنوارۀ موسیقی نوا را تدارک دید؟
-کیانا شفیعی و میگوئل تکسریا مبتکران اصلی جشنواره موسیقی نوا هستند. آنها هم‌چنین بنیانگذاران سازمان “حرکت میراث موسیقی ایرانی” نیز هستند. من بسیار خوشحالم که به آنان در زمینه‌های مختلف مشاورۀ دوستانه و پیشنهاد ارائه داده‌ام. دیگر همکاران آنها عبارتند از سوسن لولاگر، سوگل شیرازی، نیسون روحانی و کاوه شفیعی. این گروه در پی ارتقاء جایگاه بین‌المللی آن نوع از موسیقی کلاسیک ایران است که توسط نوازندگان و آهنگسازان ایرانی اجرا و تصنیف می‌شود. نخستین کاری که آنها انجام داده‌اند ایجاد یک بانک اطلاعات درباره نوازندگان و آهنگسازان ایرانی است. البته آنها روی جوانانی که در آغاز مسیر کار حرفه‌ای خود هستند و یا به تازگی فارغ‌التحصیل شده‌اند نیز توجه می‌کنند. این پروژه‌ای است در جریان و در وب سایت MHMI در دسترس است.
جشنوارۀ موسیقی نوا، اولین پروژۀ عمومی MHMI – حرکت میراث موسیقی ایرانی – است و سه مرحله داشت. نخستین مرحله اعلام فراخوان و فرستادن آثار موسیقی در آغاز تابستان ۲۰۱۴ بود. MHMI یا (ام اچ ام ای) بود.از آهنگسازان ایرانی و غیرایرانی درخواست شد که تصنیفات ۵ دقیقه‌ای و یا آثاری که به گونه‌ای به موسیقی ایرانی پیوند دارد و یا از موسیقی ایرانی و غربی، هر دو الهام گرفته است بفرستند. این امر به تشکیل کارگاه آهنگسازی در کالج سلطنتی موسیقی انجامید، یعنی جایی که برندگان مسابقه در ۱۵ دسامبراعلام شدند. هیئت ژوری سه نفره این جشنواره عبارت بودند از ژان فیلیپ کالون استاد آهنگسازی در کالج سلطنتی موسیقی، پیتر ویگولد استاد و رئیس بخش پژوهش در زمینۀ موسیقی در دانشگاه برونل که دارای بخش موسیقی خاورمیانه است و همواره از این موسیقی پشتیبانی کرده و سعی در ارتقاء جایگاه موسیقی ایرانی داشته است، و نفر سوم فرنوش بهزاد رهبرارکستر و آهنگساز.
بیشترین تعداد تقاصای شرکت در مسابقه از ایران دریافت شد. ام اچ ام ای تقاضای تصنیفاتی کرده بود که از دو منبع موسیقی ایرانی و غربی شکل گرفته باشند. در نتیجه بسیار طبیعی بود که آهنگسازانی که با موسیقی ایرانی بیشتر آشنا هستند عمدتاً از ایران باشند. از سه فینالیست، دو تن از ایران بودند، یعنی رامین اخوی جو و کاوه کشاورز و یک نفر از ژنو به نام چانگ اوو.
جنبۀ دیگر جشنواره اجراهای موسیقی بود که در”مرکزموسیقی و هنر فورج” در تاریخ ۱۳ دسامبر برگزار شد. اولین برنامه رسیتال پیانو توسط کیانا شفیعی بود که آثاری از آهنگسازان ایرانی مانند علیرضا مشایخی، امین‌الله حسین و رضا رنجبر نواخت. برنامۀ دوم رسیتالِ کمانچۀ ادیب رستمی و گیتارِ پویا محمودی با الهام از موسیقی کردی بود. بخش سوم سنتورنوازی پیمان حیدریان بود. بخش چهارم موسیقی سورنا و دهل بود توسط دِرک کمبل که متخصص در موسیقی جهانی است و قادر به نواختن بیش از ۳۰ آلت موسیقی از گوشه و کنار دنیاست. دِرک سورنا و پسرش آدام کمبل، دهل می‌نواختند.
در ۱۵ دسامبر نیز دو برنامه اجرا شد که اولی رسیتال آواز خوانندۀ سوپرانو هانی روحانی با همراهی پیانو و اجرای آثاری از رضا والی بود. رضا والی استاد دانشگاه «کارنگی ملون» در پیتزبورگ ایالات متحده نیز در ۱۳ دسامبر از طریق ویدئو از همان دانشگاه سخنانی درباره موسیقی معاصر ایرانی ایراد کرد.
در همان روز یک رشته سخنرانی نیز انجام شد. کیانا شفیعی در مورد تاثیرات مسلم موسیقی غربی و ایرانی در آثار علیرضا مشایخی، امین‌الله حسین و رضا رنجبرصحبت کرد. میگوئل تکسریا راجع به زندگی و آثار امین‌الله حسین سخن گفت. سوسن لولاور آهنگساز و هنرمند صدا، در باره تاثیر موسیقی ایرانی بر کارهای خودش و خود من هم دربارۀ اهمیتِ قابل دسترس ساختنِ رایگان آرشیو موسیقی ایرانی در امر اشاعه و حفظ میراث موسیقی ایرانی صحبت کردم.
-چگونه اچ ام ام ای توانست همکاری دو نهاد دیگر را در برگزاری این جشنواره به دست آورد؟
-حرکت میراث موسیقی ایرانی برای پشتیبانی در برگزاری کارگاه و مسابقۀ جشنواره به انستیتوی موسیقی معاصر خاورمیانه برونل مراجعه کرد. این هر دو نهاد به حمایت از آهنگسازان معاصر با رویکردها و ایده‌های نوین در خلق موسیقی علاقمند هستند. با حمایت انستیتوی برونل اچ ام ام ای قادر شد دو جایزه به برندگان مسابقه اعطا کند؛ یک جایزۀ ۳۰۰ پوندی و یک جایزۀ ۲۰۰ پوندی. جایزۀ اول به آهنگسازی داده می‌شد که یک شیوۀ ابتکاری و موثر در ترکیب موسیقی سنتی ایرانی با آلات موسیقی غربی ارائه دهد. جایزۀ دیگر به آهنگسازی داده می‌شد که جالب‌ترین کار را ارائه داده باشد. انستیتوی برونل در ضمن در تدارک و برگزاری کارگاه‌ها، در انتشار فراخوان و فرستادن آثار موسیقی و نیز در تشکیل هیئت داوران برای ارزیابی آثار دریافتی به ما کمک کرد.
و اما در مورد کالج سلطنتی موسیقی که رابط اصلی ما در لندن است، در واقع بسیاری از کسانی که در اچ ام ام ای هم اکنون درگیر هستند به گونه ای به این نهاد وابستگی دارند. ما این پروژه را به آنها پیشنهاد کردیم و خوشحالیم که آنها این پروژه را پسندیدند و ابراز تمایل کردند یکی از مکان‌های برگزاری جشنواره این کالج باشند.
-نقاط مشترک “پروژۀ رنسانس جهانی”، انستیتوی معاصر موسیقی خاورمیانه برونل و حرکت میراث موسیقی ایران چیست؟
-“پروژۀ رنسانس جهانی” سازمانی است که به حمایت از ایده‌های نوین و اصیل در سراسر دنیا علاقمند است. ما وقتی برنامۀ خود را به آنها پیشنهاد کردیم آنها به شدت تمایل نشان دادند که از آن حمایت مالی کنند و به ما در تامین هزینه‌ها یاری رسانند.
انستیتو موسیقی خاورمیانه معاصرِ برونل اما یک مرکز پژوهشی است که به تدارک و برگزاری همایش‌های بین‌المللی، اجرای موسیقی و تبادلات آکادمیک کمک می‌کند. فعالیت‌های آنها در جهت کمک‌رسانی به آهنگسازانِ خاورمیانه در جستجو و دستیابی به شناسایی بین‌المللی است. آنها در ضمن از پروژه‌هایی که ترکیبی از آلات موسیقی سنتی و معاصر هستند حمایت می‌کنند. یعنی کارگاه آهنگسازی و پروژۀ مسابقۀ ما کاملا با اهداف آنها خوانایی داشت و ما خوشحالیم که از حمایت آنها بهره‌مند شدیم.
-چرا اسم نوا برای جشنواره انتخاب شد؟
-نوا به طور عموم در ادبیات برای توصیف آوای موسیقی دلپذیر به کار برده می‌شود. این واژه در ضمن در موسیقی سنتی یعنی دستگاه نوا نیز استفاده می‌شود. جشنوارۀ ما هر دو عرصۀ موسیقی سنتی و معاصر را در بر داشت و ما فکر کردیم این اسمِ مناسبی است برای نوع برنامه‌ای که ما ارائه می‌دهیم.
-به نظر می‌رسد در مورد این جشنواره در جامعۀ ایرانی لندن، با استفاده از رسانه‌های فارسی زبان، اطلاع رسانی نشده بود. آیا عمدی بود، یعنی شما بیشتر به دنبال تماشاگران خاص بودید یا اینکه ناشی از کمبود امکانات بود؟
-حرکت میراث موسیقی ایرانی در صدد داشتن فعالیت‌هایی است که برای هر دو جوامع ایرانی و بریتانیایی جالب باشد. در این برنامۀ خاص اما ما بیشتر به دنبال گروه‌های آکادمیک و آموزشی مانند مدارس موسیقی و دانشگاه‌هایی بودیم که به هنر و موسیقی خاورمیانه علاقمند هستند. ولی بسته به نوع برنامه‌های ما در آینده ممکن است مخاطبان ما به عنوان تماشاگر عوض شوند.
-برنامۀ بعدی شما چیست؟
-در حال بررسی پروژه‌های تازه در سال ۲۰۱۵ هستیم و با نوازندگان و اجراکنندگان موسیقی سنتی و معاصر که مایل به همکاری با آنها هستیم، در تماس بوده‌ایم. امیدواریم در ماه‌های نخست ۲۰۱۵ اطلاعات بیشتری در اختیار عموم بگذاریم. تمام برنامه‌های ما روی وب سایت و صفحۀ فیس بوک ما در دسترس است.
